Kościół na Litwie

Tylko 67 proc. Litwinów deklaruje dziś, że rodzina jest dla nich życiowym priorytetem (dla porównania jest to ponad 90 proc. na Malcie, we Francji, Irlandii, Polsce, Anglii, Włoszech, na Węgrzech i w Szwecji). Litwini różnią się też od innych mieszkańców Europy w ocenie tego, co decyduje o szczęśliwym związku. Na Zachodzie Europy większą wagę przywiązuje się do komunikacji miedzy małżonkami, szacunku i wspólnych interesów. Na Litwie –wykazują socjolodzy – ważniejsze zdają się być wysokie dochody współmałżonka, warunki bytowe czy udane życie seksualne. Rozpada się ok. 60 proc. małżeństw, co jest najwyższym wskaźnikiem w Europie. Wzrosła też akceptacja dla prostytucji (24 proc.), seksu nieletnich i związków homoseksualnych (19 proc.).

Dzietność wynosi 1, 2 dziecka na statystyczną kobietę, co owocować będzie pogłębiającym się kryzysem demograficznym Litwy. Aborcja w praktyce dostępna jest „na życzenie”, gdyż reguluje ją dawne, niezmienione komunistyczne ustawodawstwo. Wskaźnik sztucznych poronień wynosił w 2002 r. 42 na każde 100 urodzeń (w Wilnie – 64, 3). Wedle oficjalnych danych na Litwie od momentu uzyskania niepodległości liczba ludności zmniejszyła się o ok. 335 tys.

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej w 2004 r. problemem stała się emigracja zarobkowa, obejmująca głównie ludzi młodych. Litwa ma dziś najwyższy wskaźnik emigracji wśród krajów UE – 2, 6 na tysiąc mieszkańców. Fakt ten powoduje nie tylko rozpad wielu rodzin ale i podwyższenie wieku decyzji na urodzenie dziecka.

Starając się odpowiedzieć na te problemy, Kościół na Litwie wprowadził obowiązkowe kursy przedmałżeńskie – wcześniej nieznane w tym kraju. Ich prowadzenie powierzono głównie świeckim, skupionym w Centrach Rodziny w każdej diecezji. Narzeczeni otrzymują informacje nie tylko z teologii, ale i psychologii życia rodzinnego. Dużą wagę przywiązuje się do kształtowania odpowiedzialności. Centrum Rodziny w Kownie poza kursami małżeńskimi organizuje różnorodne grupy wsparcia, także dla matek samotnych oraz w zakresie przemocy w rodzinie.

W Kownie wydawany jest też miesięcznik dla rodzin „Artuma”, który jest liderem wśród tytułów prasy katolickiej, sprzedawanym w nakładzie 12 tys. egz. Redaguje go młoda, dynamiczna ekipa, kierowana przez Dariusza Chmieliauskasa, jednego w twórców rodzinnych wspólnot z osobami niepełnosprawnymi „Wiara i Światło”, wspominanego już rzecznika metropolity.

Ostatnio powstał szeroki społeczny ruch na rzecz rodziny, któremu Kościół udziela zdecydowanego wsparcia. W maju 2006 r. ulicami Wilna przeszedł pierwszy „Marsz dla Życia”, zorganizowany przez Narodowy Związek Rodzin, kierowany przez Algimantasa Ramonasa. Jego uczestników pozdrawiali przedstawiciele poszczególnych Kościołów, katolickiego, prawosławnego i luterańskiego. Marsz zakończył się przed siedzibą Parlamentu, gdzie wręczona została petycja domagająca się ustanowienia polityki na rzecz rodziny.