Dokument końcowy Synodu Biskupów o młodzieży

Działalność duszpasterstwa młodzieżowego

16. Podczas procesu synodalnego pojawiła się potrzeba spojrzenia przez pryzmat powołaniowy na duszpasterstwo młodzieżowe, przy jednoczesnym uznaniu wszystkich młodych za adresatów duszpasterstwa powołaniowego. Wspólnie podkreślono także potrzebę rozwijania wszechstronnych inicjatyw duszpasterskich, które prowadzą od dzieciństwa do życia dorosłego i włączają we wspólnotę chrześcijańską. Stwierdzono również, że różne grupy parafialne, ruchy i stowarzyszenia młodzieżowe prowadzą skuteczny proces towarzyszenia i formacji młodych w ich życiu wiary.

Światowe Dni Młodzieży - zrodzone z proroczej intuicji św. Jana Pawła II, które pozostają punktem odniesienia także dla ludzi młodych trzeciego tysiąclecia - spotkania narodowe i diecezjalne odgrywają ważną rolę w życiu wielu młodych, ponieważ oferują żywe doświadczenie wiary i komunii, które pomaga im stawić czoła wielkim wyzwaniom życia i odpowiedzialnie przyjąć właściwe im miejsce w społeczeństwie i wspólnocie kościelnej. Zgromadzenia te mogą zatem ukierunkowywać na zwyczajne towarzyszenie duszpasterskie poszczególnych wspólnot, gdzie przyjęcie Ewangelii musi zostać pogłębione i przełożone na decyzje życiowe.

Ciężar zarządzania administracyjnego

17. Wielu ojców zaznaczyło, że ciężar zadań administracyjnych nadmiernie pochłania, a czasami tłumi energię wielu duszpasterzy. Jest to jeden z powodów utrudniających spotkanie z młodymi i towarzyszenie im. Aby uwypuklić priorytet, jakim jest zaangażowanie duszpasterskie i duchowe, ojcowie synodalni nalegają na konieczność przemyślenia konkretnych sposobów sprawowania posługi duszpasterskiej.

Sytuacja parafii

18. Chociaż parafia pozostaje pierwszą i najważniejszą formą istnienia Kościoła na danym terytorium, to kilka głosów wskazało, że napotyka ona na trudności, w byciu ważnym miejscem dla ludzi młodych i, że konieczne jest przemyślenie na nowo jej powołania misyjnego. Jej niewielkie znaczenie w przestrzeni miejskiej, charakteryzującej się dynamizmem propozycji i przemianami czasoprzestrzennymi stylu życia, wzywają do pewnego odnowienia. Nawet jeśli podejmowane są różne próby innowacji, często nurt życia młodzieńczego płynie na obrzeżach tych wspólnot, nie spotykając się z nimi.

Wprowadzenie do życia chrześcijańskiego

19. Wielu zauważa, że w cyklach wtajemniczenia chrześcijańskiego nie zawsze udaje się wprowadzić

dzieci, nastolatków i młodzież w piękno doświadczenia wiary. Kiedy wspólnota tworzy się jako miejsce komunii i jako prawdziwa rodzina dzieci Bożych, daje twórczą siłę do przekazywania wiarę. Natomiast tam, gdzie ulega logice delegowania zadań i gdzie przeważa biurokracja, wtajemniczenie chrześcijańskie jest źle rozumiana jako kurs nauki religii, który zwykle kończy się sakramentem bierzmowania. Dlatego należy pilnie przemyśleć rozplanowanie katechezy i związek pomiędzy przekazywaniem wiary w rodzinie i we wspólnocie, przy uwzględnieniu procesu osobistego towarzyszenia.

Formacja seminarzystów i osób konsekrowanych

20. Seminaria i domy formacji są miejscami o wielkim znaczeniu, w których młodzi ludzie powołani do kapłaństwa i do życia konsekrowanego pogłębiają swój wybór powołania i dojrzewają w naśladowaniu Chrystusa. Czasami środowiska te nie uwzględniają należycie wcześniejszych doświadczeń kandydatów, nie doceniając ich znaczenia. Blokuje to rozwój osoby i grozi przyjmowaniem pewnych założonych postaw, a nie rozwijaniem darów Bożych i głębokim nawróceniem serca.

ROZDZIAŁ II. TRZY PROBLEMY KLUCZOWE

Nowości środowiska cyfrowego

Wszechobecna rzeczywistość

21. Cechą współczesnego świata jest świat cyfrowy. Znaczna część ludzkości jest w nim stale i codziennie zanurzona. Nie chodzi już tylko o „używanie” narzędzi komunikacji, ale o życie w kulturze głęboko skomputeryzowanej, która ma bardzo mocny wpływ na pojęcie czasu i przestrzeni, na postrzeganie siebie, innych i świata, na sposób komunikowania, uczenia się, zdobywania informacji, nawiązywania relacji z innymi. Podejście do rzeczywistości, które ma skłonność do faworyzowania obrazu a nie słuchania i czytania, wpływa na sposób uczenia się i rozwój zmysłu krytycznego. Jest już jasne, że „świat cyfrowy nie jest światem paralelnym ani czysto wirtualnym, lecz dla wielu ludzi, zwłaszcza najmłodszych, stanowi część codziennej rzeczywistości” (BENEDYKT XVI, Orędzie na XLVII Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu).

Sieć szans

22. Internet i sieci społecznościowe to miejsce, w którym młodzi ludzie spędzają dużo czasu i łatwo się spotykają, nawet jeśli nie wszyscy mają do nich równy dostęp, szczególnie w niektórych regionach świata. Stanowią one jednak wyjątkową możliwość dialogu, spotkań i wymiany między ludźmi, a także dostępu do informacji i wiedzy. Ponadto świat cyfrowy jest wymiarem uczestnictwa w życiu społeczno-politycznym i aktywnej postawy obywatelskiej. Może ułatwiać obieg niezależnych informacji, zdolnych do skutecznej ochrony osób najbardziej podatnych na zagrożenia, poprzez ujawnianie przypadków łamania ich praw. W wielu krajach sieci internetowe i społecznościowe są obecnie nieodzowną przestrzenią, aby dotrzeć i angażować ludzi młodych, także w inicjatywy i działania duszpasterskie.

Ciemna strona sieci

23. Środowisko cyfrowe jest także obszarem samotności, manipulacji, eksploatacji i przemocy, aż do skrajnego przypadku dark web. Media cyfrowe mogą narazić na ryzyko uzależnienia, izolacji i postępującej utraty kontaktu z rzeczywistością, utrudniając rozwój autentycznych relacji międzyludzkich. Za pośrednictwem mediów społecznościowych upowszechniają się nowe formy przemocy, takie jak cyberprzemoc. Internet jest również kanałem rozpowszechniania pornografii i wykorzystywania osób w celach seksualnych lub hazardu.

24. Ponadto w świecie cyfrowym realizowane są gigantyczne interesy ekonomiczne, zdolne do posugiwania się formami kontroli zarówno subtelnymi, jak i inwazyjnymi, tworząc mechanizmy manipulowania sumieniami i procesem demokratycznym. Działalność wielu platform internetowych często polega nazachęcaniu do spotkań osób podobnie myślących, utrudniając konfrontację między zróżnicowanymi stanowiskami. Te zamknięte obiegi ułatwiają rozpowszechnianie fałszywych informacji i wiadomości, podsycając uprzedzenia i nienawiść. Rozpowszechnianie fake news jest wyrazem kultury, która zatraciła poczucie prawdy i nagina fakty do interesów partykularnych. Reputacja ludzi jest zagrożona poprzez procesy doraźne, prowadzone w internecie na bieżąco. Zjawisko to dotyczy także Kościoła i jego pasterzy.

Migranci jako paradygmat naszych czasów

Zjawisko wielopostaciowe

25. Ruchy migracyjne stanowią na całym świecie zjawisko strukturalne, a nie przejściowy stan wyjątkowy. Migracja może odbywać się na terenie tego samego kraju lub między różnymi krajami. Troska Kościoła dotyczy w szczególności uciekających przed wojną, przemocą, prześladowaniami politycznymi lub religijnymi, klęskami żywiołowymi, a także ze względu na zmiany klimatyczne i skrajne ubóstwo: wielu z nich to ludzie młodzi. Ogólnie rzecz biorąc, szukają oni szans dla siebie i swoich rodzin. Marzą o lepszej przyszłości i chcą stworzyć warunki, aby do tego dążyć.

Wielu ojców synodalnych podkreślało, że migranci są „paradygmatem”, zdolnym rzucić światło na nasze czasy, a w szczególności na sytuację młodzieży, i przypominają nam o pierwotnej kondycji wiary, a mianowicie o byciu „gośćmi i pielgrzymami na ziemi” (Hbr 11, 13).