Dokument końcowy Synodu Biskupów o młodzieży

ROZDZIAŁ II. IŚĆ RAZEM W ŻYCIU CODZIENNYM

Od struktur do relacji

Od przekazywania uprawnień do zaangażowania

128. Synodalność misyjna dotyczy nie tylko Kościoła na poziomie powszechnym. Wymóg podążania razem, dając prawdziwe świadectwo braterstwa w odnowionym i bardziej oczywistym życiu wspólnotowym, dotyczy przede wszystkim poszczególnych wspólnot. Dlatego konieczne jest rozbudzenie w każdej z ich świadomości, że jesteśmy ludem Bożym, odpowiedzialnym za urzeczywistnianie Ewangelii w różnych okolicznościach i we wszystkich sytuacjach codziennych. Oznacza to odejście od logiki przekazywania uprawnień, która tak bardzo uwarunkowuje działania duszpasterskie.

Możemy na przykład odnieść się do programów katechetycznych przygotowujących do sakramentów, stanowiących zadanie, które wiele rodzin powierza w całości parafii. Ta mentalność powoduje, że młodzieży grozi zrozumienie wiary nie jako rzeczywistości, która rzuca światło na życie codzienne, ale jako zestaw pojęć i reguł, które należą do obszaru oddzielonego od ich życia. Trzeba natomiast iść razem: parafia potrzebuje rodziny, aby młodzi ludzie doświadczyli codziennego realizmu wiary; rodzina, odwrotnie, potrzebuje posługi katechetów i struktury parafialnej, aby zaoferować dzieciom bardziej organiczną wizję chrześcijaństwa, by je wprowadzić do wspólnoty i otworzyć na szersze horyzonty. Dlatego nie wystarczy posiadanie struktur, jeśli nie rozwijają się w nich autentyczne relacje; to właśnie jakość takich relacji ewangelizuje.

Odnowienie parafii

129. Parafia musi być zaangażowana w ten proces, aby przybrać formę wspólnoty bardziej twórczej, środowiska, z którego promieniuje misja ku najuboższym. W tym szczególnym momencie dziejów pojawiają się liczne znaki świadczące o tym, że w wielu przypadkach, parafia nie może zaspokoić potrzeb duchowych ludzi naszych czasów, zwłaszcza ze względu na kilka czynników, które zasadniczo zmieniły styl życia ludzi. Żyjemy istotnie w kulturze „bez granic”, naznaczonej nową relacją czasoprzestrzenną, również ze względu na komunikację cyfrową, charakteryzującą się ciągłą mobilnością. W takim kontekście wizja działalności parafialnej wytyczonej jedynie przez granice terytorialne, nie będąca w stanie przyciągnąć zróżnicowanymi ofertami wiernych, zwłaszcza ludzi młodych, uwięziłaby parafię w niedopuszczalnej bezczynności i niepokojącej monotonii duszpasterskiej. Konieczne jest zatem ponowne przemyślenie parafii w duchu współodpowiedzialności kościelnej i impetu misyjnego, rozwijając współdziałanie na tym terytorium. Tylko w ten sposób może się ona jawić jako znaczące środowisko przyciągające życie ludzi młodych.

Struktury otwarte i łatwe do odczytania

130. Ważne jest, aby poszczególne wspólnoty w tym samym kierunku większej otwartości i dzielenia postawiły sobie pytanie, aby sprawdzić, czy style życia i stosowane struktury przekazują młodym czytelne świadectwo Ewangelii. Życie prywatne wielu kapłanów, zakonnic, zakonników, biskupów jest niewątpliwie skromne i oddane ludziom; ale jest ono prawie niewidoczne dla większości ludzi, szczególnie dla młodych. Wielu z nich stwierdza, że nasz świat kościelny jest trudny do rozszyfrowania; są trzymani na dystans przez odgrywane przez nas role i towarzyszące im stereotypy. Sprawmy, aby nasze zwyczajne życie, we wszystkich jego przejawach było bardziej dostępne. Skuteczna bliskość, dzielenie przestrzeni i działań stwarzają warunki dla autentycznej komunikacji, wolnej od uprzedzeń. To w ten sposób Jezus niósł zapowiedź królestwa Bożego i właśnie na tę drogę popycha nas dzisiaj Jego Duch.

Życie wspólnoty

Mozaika twarzy

131. Kościół synodalny i misyjny znajduje odzwierciedlenie we wspólnotach lokalnych, w których jest wiele twarzy. Od samego początku Kościół nie miał formy sztywnej i ujednoliconej, ale rozwijał się jako wielościan osób o różnych wrażliwościach, pochodzeniu i kulturach. Właśnie w ten sposób ukazał on, że nosi w glinianych naczyniach ludzkiej słabości niezrównany skarb życia trynitarnego. Harmonia, będąca darem Ducha, nie likwiduje różnic, ale je harmonizuje, rodząc symfoniczne bogactwo. To spotkanie w jednej wierze między różnymi ludźmi stanowi podstawowy warunek odnowy duszpasterskiej naszych wspólnot. Ma ono wpływ na głoszenie, celebrację i posługę, czyli na podstawowe obszary duszpasterstwa zwyczajnego. Mądrość ludowa mówi, że „potrzeba całej wioski, by wychować jedno dziecko”: zasada ta odnosi się dzisiaj do wszystkich obszarów duszpasterstwa.

Wspólnota na terytorium

132. Rzeczywista realizacja wspólnoty o wielu twarzach wpływa również na jej adaptację na terytorium, na otwarcie na tkankę społeczną i na spotkanie z instytucjami cywilnymi. Tylko wspólnota zjednoczona i pluralistyczna potrafi ukazać się jako otwarta i zanieść światło Ewangelii w dziedziny życia społecznego, które dzisiaj stanowią dla nas wyzwanie: w kwestię ekologiczną, pracy, wsparcia rodziny, marginalizacji, w odnowienie polityki, pluralizm kulturalny i religijny, proces na rzecz sprawiedliwości i pokoju, środowisko cyfrowe. Dzieje się to już w stowarzyszeniach i ruchach kościelnych. Młodzi ludzie proszą nas, abyśmy nie stawiali czoła sami tym wyzwaniom i prowadzili dialog ze wszystkimi, nie po to, by odciąć kawałek władzy dla siebie, ale by przyczynić się do dobra wspólnego.

Kerygmat i katecheza

133. Głoszenie Jezusa Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał, który objawił nam Ojca i dał Ducha, jest zasadniczym powołaniem wspólnoty chrześcijańskiej. Częścią tego głoszenia jest zaproszenie młodych do rozpoznania znaków Bożej miłości w ich życiu i do odkrycia wspólnoty jako miejsca spotkania z Chrystusem. Takie głoszenie stanowi fundament, który zawsze trzeba ożywiać poprzez katechezę, i nadaje mu właściwości kerygmatyczne (por. FRANCISZEK, Evangelii gaudium, 164). Należy podtrzymywać wysiłek, aby zapewnić integrujące procesy stałe i organiczne: żywą znajomość Jezusa Chrystusa i Jego Ewangelii, umiejętność odczytania w wierze swojego doświadczenia i wydarzeń z historii, towarzyszenie w modlitwie i celebracji liturgii, wprowadzenie do Lectio divina i wsparcie dla świadectwa miłosierdzia i krzewienia sprawiedliwości, proponując w ten sposób autentyczną duchowość młodzieżową.

Niech programy katechetyczne ukazują ścisłą więź między wiarą a konkretnymi doświadczeniami każdego dnia, ze światem uczuć i więzi, z radościami i rozczarowaniami, jakich doświadczamy w nauce i w pracy; niech potrafią włączać nauczanie społeczne Kościoła; niech będą otwarte na języki piękna, muzyki i różnych form wyrazu artystycznego, a także na formy komunikacji cyfrowej. Niech będą należycie uwzględniane wymiary cielesności, uczuciowości i seksualności, ponieważ istnieje głębokie powiązanie między wychowaniem do wiary a wychowaniem do miłości. Krótko mówiąc, wiarę należy rozumieć jako praktykę, czyli jako formę bycia w świecie.

Istnieje pilna potrzeba, aby w katechezie młodzieży ponowiono wysiłki na rzecz języków i metod, nigdy nie tracąc z oczu tego, co zasadnicze, czyli spotkania z Chrystusem, który jest sercem katechezy. Doceniono YouCat, DoCat i podobne narzędzia, nie pomijając katechizmów różnych Konferencji Episkopatów. Konieczne okazuje się także ponowienie starania o katechetów, którzy często są młodymi służącymi innym młodym, będąc niemal ich rówieśnikami. Ważna jest odpowiednia troska o ich formację i działanie, które zapewni, że ich posługa była pełniej uznana przez wspólnotę.

Centralne miejsce liturgii

134. Celebracja eucharystyczna jest miejscem rodzenia życia wspólnoty i synodalności Kościoła. Jest także miejscem przekazywania wiary i formacji dla misji, w której staje się oczywiste, że wspólnota żyje dzięki łasce, a nie dzięki pracy rąk własnych. Słowami tradycji wschodniej możemy powiedzieć, że liturgia jest spotkaniem z Bożym Sługą, który opatruje nasze rany i przygotowuje dla nas ucztę paschalną, posyłając nas, abyśmy czynili to samo z naszymi braćmi i siostrami. Trzeba zatem wyraźnie podkreślić, że starania, by celebrować ją ze szlachetną prostotą i przy zaangażowaniu różnych posług świeckich jest istotnym momentem misyjnego nawrócenia Kościoła. Ludzie młodzi pokazali, że potrafią docenić i intensywnie przeżywać autentyczne celebracje, w których piękno znaków, troska o przepowiadanie i zaangażowanie wspólnotowe naprawdę mówią o Bogu. Trzeba więc ułatwiać ich aktywne uczestnictwo, podkreślając zadziwienie tajemnicą. Trzeba wychodzić naprzeciw ich wrażliwości muzycznej i artystycznej, ale także dopomóc im zrozumieć, że liturgia nie jest jedynie wyrażeniem siebie, ale działaniem Chrystusa i Kościoła. Równie ważne jest towarzyszenie młodym ludziom w odkrywaniu wartości adoracji eucharystycznej jako przedłużenia celebracji, w której można doświadczać kontemplacji i milczącej modlitwy.