Dokument końcowy Synodu Biskupów o młodzieży

153. Promowanie sprawiedliwości jest również wyzwaniem dla zarządzania dobrami Kościoła. Ludzie młodzi czują się jak w domu w Kościele, w którym ekonomia i finanse są przejrzyste i spójne. Konieczne są śmiałe decyzje w perspektywie zrównoważonego rozwoju, jak to wskazano w encyklice Laudato si', ponieważ brak poszanowania dla środowiska naturalnego człowieka rodzi nowe formy ubóstwa, których ludzie młodzi są pierwszymi ofiarami. Niech zmieniają się również systemy ukazując, że możliwy jest alternatywny sposób życia w wymiarze gospodarczym i finansowym. Młodzi zachęcają Kościół, by był proroczy na tym polu, słowami, ale przede wszystkim poprzez decyzje, które ukazywałyby, że możliwa jest gospodarka przyjazna człowiekowi i środowisku. Możemy to uczynić razem z nimi.

154. Jeśli chodzi o kwestie ekologiczne, ważne będzie zaproponowanie wytycznych dotyczących konkretnej realizacji Laudato si' w praktyce kościelnej. Wiele wystąpień podkreślało znaczenie oferowania młodym ludziom formacji przygotowującej do zaangażowania społeczno-politycznego oraz do wykorzystania środka, jaki pod tym względem stanowi nauka społeczna Kościoła. Ludzie młodzi zaangażowani w politykę muszą być wspierani i zachęcani do działania na rzecz prawdziwej przemiany niesprawiedliwych struktur społecznych.

W uwarunkowaniach międzykulturowych i międzyreligijnych

155. Pluralizm kulturalny i religijny jest coraz częstszą rzeczywistością w życiu społecznym młodzieży. Młodzi chrześcijanie oferują piękne świadectwo Ewangelii, gdy żyją swoją wiarą w sposób, który przekształca ich życie oraz codzienne działania. Są wezwani do otwarcia się na młodych o innych tradycjach religijnych i duchowych, aby utrzymywać z nimi autentyczne relacje, które sprzyjają wzajemnemu poznaniu i leczą z uprzedzeń i stereotypów. Są w ten sposób pionierami nowej formy dialogu międzyreligijnego i międzykulturowego, który przyczynia się do uwolnienia naszych społeczeństw z wykluczenia, ekstremizmu, fundamentalizmu, a także od manipulowania religią dla celów sekciarskich lub populistycznych. Będąc świadkami Ewangelii, ci ludzie młodzi wraz ze swymi rówieśnikami stają się promotorami obywatelstwa włączającego różnorodności oraz zaangażowania religijnego odpowiedzialnego społecznie i budującego więź społeczną oraz pokój.

W ostatnim okresie, właśnie na wniosek młodzieży, powstały inicjatywy, oferujące szanse doświadczenia współistnienia osobom należącym do różnych religii i kultur, aby wszyscy w atmosferze serdeczności i poszanowania dla swoich poszczególnych wyznań byli uczestnikami wspólnego i zgodnego zaangażowania w społeczeństwie.

Młodzi na rzecz dialogu ekumenicznego

156. Jeśli idzie o proces pojednania między wszystkimi chrześcijanami, Synod jest wdzięczny za pragnienie wielu młodych ludzi, by przyczynić się do większej jedności między oddzielonymi wspólnotami chrześcijańskimi. Angażując się w tym kierunku dość często ludzie młodzi pogłębiają korzenie swojej wiary i doświadczają prawdziwej otwartości na to, co mogą dać inni. Domyślają się, że Chrystus nas łączy, nawet jeśli pozostają pewne różnice. Jak stwierdził Papież Franciszek z okazji wizyty u patriarchy Bartłomieja w 2014 roku, to ludzie młodzi „dzisiaj wzywają nas do czynienia postępów na drodze do pełnej jedności. I to nie dlatego, że nie rozumieją znaczenia różnic, które wciąż nas dzielą, ale dlatego, że potrafią sięgać spojrzeniem dalej — potrafią sięgać spojrzeniem dalej — są zdolni pojąć to, co istotne, to, co nas już łączy” (FRANCISZEK, Przemówienie podczas Boskiej Liturgii, kościół patriarchalny św. Jerzego, Stambuł, 30 listopada 2014 r.).

ROZDZIAŁ IV. FORMACJA INTEGRALNA

Konkretność, złożoność i integralność

157. Obecny rzeczywistość nacechowana jest rosnącą złożonością zjawisk społecznych i doświadczeń indywidualnych. W konkretności życia zachodzące zmiany wpływają na siebie nawzajem i nie można ich rozpatrywać w ujęciu selektywnym. W rzeczywistości wszystko jest ze sobą powiązane: życie rodzinne i zaangażowanie zawodowe, wykorzystanie technologii, jak i sposób doświadczenia wspólnoty, obrona dziecka nienarodzonego i imigranta. Doświadczenie konkretne mówi nam o antropologicznej wizji osoby, jako całości oraz o takim sposobie poznania, który nie oddziela, ale rozumie powiązania, otwiera na doświadczeniem odczytując je w świetle Słowa Bożego, pozwala się bardziej natchnąć przykładnymi świadectwami niż abstrakcyjnymi modelami. Wymaga to nowego podejścia formatywnego, które dążyło by do integracji perspektyw, uzdalniałoby do uchwycenia powiązania problemów i potrafiło zjednoczyć różne wymiary osoby. Takie podejście jest w pełni zgodne z wizją chrześcijańską, która rozważa we wcieleniu Syna nierozłączne spotkanie natury boskiej i ludzkiej, ziemi i nieba.

Edukacja, szkoła i uniwersytet

158. Podczas Synodu położono szczególny nacisk na ważne i niezbywalne zadanie kształcenia zawodowego, wypełniane przez szkoły i uniwersytety, ponieważ są to miejsca, gdzie większość młodych ludzi spędza dużo swego czasu. W niektórych częściach świata edukacja podstawowa jest pierwszą i najważniejszą prośbą, jaką młodzi ludzie kierują do Kościoła. Dla wspólnoty chrześcijańskiej jest zatem istotne, aby wyrazić znaczącą obecność w tych środowiskach poprzez wykwalifikowanych nauczycieli, znaczące kapelanie i odpowiednie zaangażowanie kulturowe.

Na szczególną refleksję zasługują katolickie instytucje edukacyjne, wyrażające troskę Kościoła o integralną formację młodych ludzi. Są to cenne przestrzenie dla spotkania Ewangelii z kulturą narodu i dla rozwoju badań naukowych. Są one powołanie do proponowania modelu formacyjnego, który byłby w stanie nawiązać dialog między wiarą a pytaniami współczesnego świata, z różnymi perspektywami antropologicznymi, z wyzwaniami nauki i techniki, z przemianami zwyczajów społecznych i przy zaangażowaniu na rzecz sprawiedliwości.

Szczególną uwagę należy poświęcić w tych środowiskach na krzewienie kreatywności młodych w dziedzinie nauki i sztuki, poezji i literatury, muzyki i sportu, świata cyfrowego i mediów, itp. W ten sposób ludzie młodzi będą mogli odkryć swoje talenty, a następnie oddać je do dyspozycji społeczeństwa dla dobra wszystkich.

Przygotowanie nowych formatorów

159. Niedawna Konstytucja Apostolska Veritatis gaudium o uniwersytetach i wydziałach kościelnych zaproponowała podstawowe kryteria dla projektu formacyjnego, który okazałby się na miarę wyzwań współczesności: kontemplacja duchowa, intelektualna i egzystencjalna kerygmatu, wszechstronny dialog, mądrze i kreatywnie realizowana interdyscyplinarność

oraz pilna potrzebę tworzenia „sieci” (por. Veritatis gaudium, n. 4, d). Zasady te mogą inspirować wszystkie dziedziny edukacji i formacji. Ich podjęcie będzie korzystne przede wszystkim dla formacji nowych wychowawców, pomagając im otworzyć się na wizję mądrościową, zdolną do łączenia doświadczenia i prawdy. Zasadnicze znaczenie mają uniwersytety papieskie na całym świecie, a na poziomie kontynentalnym i krajowym uniwersytety katolickie i ośrodki studiów. Okresowy przegląd, wymagające sprawdzanie umiejętności i nieustanna modernizacja tych instytucji jest wspaniałą inwestycją strategiczną dla dobra młodzieży i całego Kościoła.

Formowanie uczniów-misjonarzy

160. Proces synodalny podkreślał rosnące pragnienie nadania przestrzeni i konkretnej postaci protagonizmowi młodzieży. Jest oczywiste, że apostolat młodzieży skierowany do innych młodych ludzi nie może być improwizowany, ale musi być owocem poważnego i odpowiedniego procesu formacyjnego: Jak towarzyszyć temu procesowi? Jak zaoferować młodym lepsze narzędzia, aby byli autentycznymi świadkami Ewangelii? To pytanie zbiega się również z dążeniem wielu młodych ludzi, by lepiej poznać swoją wiarę: odkryć jej korzenie biblijne, uchwycić historyczny rozwój doktryny, znaczenie dogmatów, bogactwo liturgii. Umożliwia to młodym refleksję nad kwestiami aktualnymi, w których wiara jest wystawiona na próbę, aby umieć zdać sprawę z nadziei, która jest w nich (por. 1 P 3,15).

Z tego powodu Synod proponuje dowartościowanie doświadczeń misyjnych młodzieży, poprzez ustanowienie ośrodków formacyjnych dla ewangelizacji młodzieży oraz młodych małżeństw, poprzez integralne doświadczenie, które zostanie zwieńczone posłaniem na misję. Istnieją już inicjatywy tego rodzaju na różnych terytoriach, ale każda Konferencja Episkopatu jest proszona o zbadanie wykonalności tego zadania w swojej sytuacji.