Czy proboszcz musi słuchać biskupa?

Kto mianuje proboszcza?

Powierzenie urzędu proboszczowskiego, przy zachowaniu przepisu kan. 682 § 1, przysługuje biskupowi diecezjalnemu. Dokonuje się ono przez swobodne nadanie, chyba że komuś przysługuje prawo prezentacji lub wyboru (kan. 523).

Dekret nominacyjny proboszczowi wystawia biskup diecezjalny, nie zaś wikariusz generalny lub biskupi, chyba że otrzymali specjalne zlecenie. Gdyby nominacja dotyczyła członka instytutu zakonnego, kandydaturę należałoby uzgodnić z właściwym przełożonym (zob. kan. 682 § 1).

Prowizja urzędu proboszczowskiego jest niezależna (collatio libera). Oznacza to, że biskup diecezjalny nie tylko nadaje tytuł, lecz także niezależnie wyznacza osobę kandydata na proboszcza. Prawo jednak nie wyklucza prowizji zależnej (collatio necessaria); dopuszcza bowiem wyznaczenie osoby kandydata na proboszcza poprzez prezentację lub wybory.

Prawo posoborowe zniosło wszelkie przywileje nie obciążające, które ograniczały swobody biskupa diecezjalnego przy nadawaniu urzędów, zwłaszcza duszpasterskich. Niektóre jednak przywileje, np. w postaci prawa prezentacji (zob. kan. 158-163) lub prawa wyboru (zob. kan. 165-179), przetrwały jako prawa nabyte (zob. kan. 4).

Parafię wakującą biskup diecezjalny powinien powierzyć temu, kogo, po rozważeniu wszystkich okoliczności, uzna za zdatnego do wypełnienia w niej posługi parafialnej, z wykluczeniem wszelkiego względu na osobę. Aby urobić sąd o zdatności kandydata, biskup powinien wysłuchać zdania dziekana oraz przeprowadzić odpowiednie dochodzenie, wysłuchując w razie potrzeby opinii niektórych prezbiterów i wiernych świeckich (kan. 524).

W okresie wakatu stolicy biskupiej lub niemożności sprawowania urzędu przez biskupa diecezjalnego administrator diecezjalny i inny tymczasowy rządca diecezji może:

- instytuować lub zatwierdzić prezbiterów, którzy na parafie zostali
prawnie prezentowani lub wybrani;
- mianować proboszczów, jeśli stolica biskupia wakuje bądź zachodzi
niemożliwość sprawowania urzędu przez biskupa diecezjalnego od roku
(kan. 525).

Proboszcz powinien sprawować duszpasterstwo parafialne tylko w jednej parafii. Jednakże z powodu braku kapłanów lub innych okoliczności można temuż proboszczowi powierzyć opiekę duszpasterską nad kilkoma sąsiednimi parafiami (kan. 526 § 1).

W tej samej parafii może być tylko jeden proboszcz, ewentualnie moderator ustanowiony zgodnie z przepisem kan.. 517 § 1. Nie dopuszcza się zwyczaju przeciwnego oraz odwołuje się wszelki przywilej przeciwny (kan. 526 § 2).

Nominacja to za mało

Kto został promowany do sprawowania opieki duszpasterskiej nad parafią, tę opiekę przejmuje i jest obowiązany ją wykonywać od chwili objęcia parafii w posiadanie (kan. 527 § 1).

A więc sama nominacja nie daje proboszczowi władzy w powierzonej mu parafii. Pełną władzę pasterską proboszcz otrzymuje z chwilą objęcia parafii w kanoniczne posiadanie.