Medytacje o Kościele

W książce "Medytacje o Kościele", Henri de Lubac jeden z najwybitniejszych teologów XX wieku, ukazuje bosko-ludzką tajemnicę Kościoła, którego sercem jest Eucharystia. Autor nie tylko pomaga w zgłębieniu eklezjologii, on proponuje pewną duchowość chrześcijanina, który zadomowiony jest w Kościele, w jego tradycji. Jest mężem Kościoła-Matki, która uczy go Bożej mądrości. De Lubac pomaga ukochać Chrystusa w Kościele. Przestrzega przed niedobrą krytyką Kościoła, która osłabia jego główną misję głoszenia Słowa Bożego aż po krańce ziemi. Przepiękny jest ostatni rozdział, poświęcony kontemplacji Maryi - Matki Kościoła, która uczy nas jak wielbić Boga. Książka ta stanowi doskonały komentarz do Lumen gentium - konstytucji dogmatycznej o Kościele.

Poniżej prezentujemy fragment rozdziału VII. Ecclesia Mater  

Człowiek Kościoła

  Henri de Lubac MEDYTACJE O KOŚCIELE, wyd. WAM; Kraków 2010 „Chciałbym - wyznawał Orygenes - być naprawdę kościelny". Jak słusznie myślał, tylko w taki sposób można zostać prawdziwym chrześcijaninem.

Człowiek wypowiadający takie życzenie nie zadowala się samą lojalnością, posłuszeństwem i dokładnym przestrzeganiem wszystkich wymogów katolickiego wyznania. Taki człowiek kocha piękno Domu Bożego. Jego serce przepełnia zachwyt dla Kościoła. Kościół jest jego duchową ojczyzną, jest „jego matką i braćmi". Taki człowiek nie pozostaje obojętny na jakąkolwiek sprawę, która tego Kościoła dotyczy. Zakorzenia się w jego ziemi, formuje się na jego obraz, włącza się w jego doświad­czenie. Czuje się ubogacony jego bogactwami^[1]. Jest świadom, ze dzięki jednemu tylko Kościołowi może mieć udział w Bożej niezmienności^[2]. Uczy się od niego, jak żyć i umierać. Nie osądza go, ale poddaje się jego osądowi. Przyjmuje z radością wszystkie ofiary na rzecz jego jedności.

Człowiek Kościoła kocha jego przeszłość, rozmyśla nad jego historią, szanuje i bada jego Tradycję. Nie czyni tego po to, by oddawać mu melancholijną cześć, by chronić się w wymodelowanym wedle swego upo­dobania obrazie jego starożytności lub by potępić jego teraźniejszość -  jak gdyby ten dzisiejszy Kościół był przestarzały^[3] lub odtrącony przez Oblubieńca^[4]. Podobna postawa wywołuje u człowieka Kościoła odrucho­wą odrazę.

Nawet jeśli lubi wracać myślą do rodzącego się Kościoła^[5], do tych czasów, kiedy - jak mówi święty Ireneusz - „dźwięczały jeszcze w uszach słowa Apostołów"^[6], „kiedy krew Chrystusa była jeszcze całkiem ciepła, a wiara paliła się żywo w sercach wierzących", to jednak nie ufa on mitom o złotym wieku, będącym pożywką dla przesady, oburzenia i łatwych klątw. Wie zresztą, że Chrystus zawsze w Kościele jest, dzisiaj jak i wczoraj, i aż do skończenia świata, „by kontynuować życie, a nie by je zaczynać od nowa"^[7].

Człowiek Kościoła nie powtarza do znudzenia: Ab initio non fuit sic. Nie wypytuje „niemego Kościoła i martwych doktorów", nie „konserwuje w skostniałej formie" tradycji, nie zamyka jej w przeszłości. Tradycja w jego oczach przynależy raczej do teraźniejszości, jest wielką żyjącą, stale działającą i niepodzielną „Siłą"^[8].

Człowiek Kościoła nigdy nie odwołuje się do dawnego stanu doktryny czy instytucji szukając w tym argumentu przeciw obecnemu nauczaniu Magisterium. Nigdy nie próbuje wykorzystywać tego, co było w przeszłoś­ci, do obchodzenia wypowiedzi Magisterium^[9], przeciwnie, traktuje te "wypowiedzi jako najbliższą mu absolutną normę^[10]. Wierzy bowiem jednocześnie, że Bóg objawił nam wszystko raz na zawsze w swoim Synu, ale że boska myśl „dostosowuje zawsze w Kościele i poprzez Kościół rozumienie tajemnicy Chrystusa do każdej epoki"^[11]. Ma zatem świado­mość, że w wykonywaniu Magisterium Kościół nie tylko nie przedstawia żadnego nowego odkrycia, „nie mówi nic od siebie"; nie przypisuje sobie samemu funkcji „prawdziwego źródła objawienia" - co niekiedy zarzucają mu  niesłusznie jego  krytycy^[12] - ale przeciwnie: Kościół trzyma się jedynie Boskiego objawienia i głosi je „pod wewnętrznym kierownictwem Ducha Świętego, danego mu jako Nauczyciel"; „tym więc, którzy lękają się, by nie nadużył on swojej władzy dla usankcjonowania kłamstw^ brakuje wiary w Tego, który kieruje Kościołem"^[13].

Człowiek Kościoła widzi w Piśmie, Tradycji i Magisterium potrójny i jedyny kanał, przez który dociera do niego Słowo Boże. W jego pojęciu te trzy rzeczy bynaj­mniej sobie nie szkodzą i nie narzucają sobie ograniczeń, ale przeciwnie - wzajemnie się wspierają, harmonizują, potwierdzają i objaśniają. Rozpo­znaje w tym niemożliwy do zerwania „potrójny węzeł"^[14].

Prawdziwy człowiek Kościoła czuje potrzebę czerpania żywotnych sił z Pisma, którego badanie pozostanie zawsze „duszą prawdziwej teologii". Podobnie jego całkowita wierność Magisterium nie zwalnia go od podejmowania i utrzymywania pogłębionego kontaktu z Tradycją Kościoła. Czyż nie zachęca go do tego samo Magisterium? W tym kontakcie liczy się co innego czy coś więcej niż wyniki naukowe. Zdaje sobie bowiem sprawę, że nie można osiągnąć prawdziwie kościelnej kultury bez nace­chowanego miłością i bezinteresownego obcowania z tymi, których słusznie nazywać może „klasykami" swojej wiary. Szuka u nich nie tyle towarzystwa „wielkich umysłów", ale „ludzi naprawdę uduchowio­nych"^[15]. Wchodzi więc - na ile jest to możliwe - w zażyłość z tymi, którzy przed nim w Kościele modlili się do Chrystusa i dla Niego żyli, pracowali, myśleli i cierpieli.

To oni są ojcami jego duszy. Dzięki lekturze ich dzieł przyswaja sobie trochę owego „katolickiego etosu", niemożliwego do zastąpienia przez samą naukę czy ortodoksję. I dobrze rozumie entu­zjazm na przykład Newmana, jeszcze anglikanina, odkrywającego wraz z „Kościołem Ojców" ten jedynie prawdziwy Kościół i rozpoznającego w nim- dzięki swego rodzaju platońskiej reminiscencji czy raczej oświeceniu przez Ducha Świętego - Matkę!^[16].