Gdzie mądrość, gdzie głupota?

Pytam o św. Pawła, o jego kult w Grecji, wymieniam miejsca związane z Apostołem. Które miejsce jest dla Greków najważniejsze? Ojciec Paweł ma problemy z odpowiedzią. – Patronem prawosławia jest św. Andrzej, założyciel Kościoła w Konstantynopolu. Tak naprawdę Grecy nie pielgrzymują zbyt często w miejsca związane ze św. Pawłem.

Św. Pawle, ratuj nas!

Szlakiem Apostoła wyruszamy z Aten do Koryntu. To odległość około 90 kilometrów. Po lewej stronie widać wciąż morze. Tuż przed Koryntem droga prowadzi przez 6-kilometrowy przesmyk między Morzem Egejskim a Jońskim. Przekraczamy Kanał Koryncki, wybudowany ponad 100 lat temu, choć precyzyjnie zaplanowany już w starożytności przez Nerona. W czasach Pawła statki przeciągano tutaj na specjalnych wozach na torach. Korynt był miastem portowym dla dwóch mórz, i to był główny powód jego starożytnej prosperity. Zjeżdżamy z autostrady do współczesnego Koryntu. To 30-tysięczne miasto nie wyróżnia się dziś niczym szczególnym. Bywa często nawiedzane przez trzęsienia ziemi, ostatnie w 1981 roku pozbawiło mieszkańców dachu nad głową. W środku miasta stoi potężna katedra św. Pawła na planie greckiego krzyża. Na frontonie wypisano imiona kolejnych biskupów tutejszego Kościoła, numer jeden: Apostoslos Paulos. Wnętrze świątyni prawosławnej promieniuje sacrum. Podziwiam ikonostas i freski pokrywające ściany. Świątynia ma 70 lat, ale nie do pomyślenia jest tu eksperymentowanie ze sztuką. Wszystkie przedstawienia świętych i tajemnic wiary zamknięte są w niezmiennych wzorach. Przy wejściu do katedry stoi srebrna ikona Pawła, wielkości człowieka. Wchodzący całują ją, jakby coś świętemu szeptali. Zagaduję kobietę sprzątającą cerkiew. – Największe uroczystości są 29 czerwca. Idzie wtedy procesja do ruin starożytnego Koryntu, tam jest taki mały kościółek – opowiada pani Areti Varvarigou. – Św. Paweł jest dla nas bardzo ważny. Wzywamy go na pomoc, kiedy ziemia się trzęsie. Kiedyś przeżyłam trzęsienie ziemi tu, w kościele. Wszyscy wołaliśmy wtedy: „św. Pawle, ratuj nas!”.

Miłość w Koryncie

Wędrując między greckimi miastami, to waśnie w Koryncie Paweł pozostał najdłużej, aż półtora roku. To do Koryntian napisał dwa długie listy. To właśnie tu odniósł największy sukces. A przecież po klęsce w Atenach mógł czuć zniechęcenie i lęk. Sam pisze o początkach swojej misji w mieście: „stanąłem przed wami w słabości i w bojaźni, i wielkim drżeniem” (1 Kor 2,3). Chce głosić przede wszystkim prawdę o krzyżu. „Paweł wie, że w ludzkiej słabości Chrystusa działa moc Boża; wszędzie tam, gdzie ludzie przyjmują głoszenie krzyża, dokonuje się Boski cud” (Joachim Gnilka).

Korynt w I wieku po Chr. był rzymską metropolią handlową i gospodarczą, symbolem zamożności i zepsucia obyczajów. Żyła tutaj też potężna wspólnota żydowska. Paweł znajduje oparcie w Akwili (on) i Pryscyli (ona), Żydach z Rzymu, którzy tutaj znaleźli schronienie i tak jak Paweł zajmowali się wyrobem namiotów. Apostoł naucza w synagodze. Choć sam przełożony synagogi Kryspus przyjmuje Ewangelię, to jednak znowu napotyka na sprzeciw. Opór jest tak duży, że Paweł decyduje się zaprzestać przemawiania do Żydów i skoncentrować się na nauczaniu pogan. Młody Kościół powoli rośnie, są w nim biedni, bogaci, niewolnicy, wyzwoleńcy, panowie, współmałżonkowie i samotni, wdowcy, dawniejsi poganie i żydzi. Dzieje Apostolskie odnotowują, że Paweł zostaje oskarżony przez Żydów przed rzymskim prokonsulem imieniem Gallio. Ten jednak wypędza ich z sądu, nie zamierzając zawracać sobie głowy „żydowskimi” problemami religijnymi.