Kościół w Niemczech przed wizytą Papieża

Mimo podjętych przez biskupów kroków, ujawnienie nadużyć seksualnych skłoniło ponad 150 teologów z Niemiec, Austrii i Szwajcarii do wystosowania memorandum z żądaniem reform w Kościele katolickim. Przedstawili znane od dawna postulaty, m.in. większego udziału wiernych w obsadzaniu urzędów w Kościele, zniesienia obowiązkowego celibatu, dopuszczenia do święceń kapłańskich kobiet i „wypróbowanych żonatych mężczyzn, a także lepszej struktury prawnej Kościoła". Ich zdaniem wystarczającym powodem dla podjęcia dyskusji jest wysoka liczba wystąpień z Kościoła, a także badania opinii publicznej, mówiące o spadku zaufania do biskupów, księży oraz nauczania Kościoła w niektórych sprawach.

Krytycznie dokument teologów ocenił były przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper. Napisał on w dzienniku „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, że Kościół w Niemczech rzeczywiście potrzebuje odważnych reform, ale nie mogą one iść w kierunku, jaki zaproponowali autorzy memorandum. „Zastanawiam się, dlaczego teolodzy nie zauważyli kryzysu Boga?” – napisał kardynał. Dodał, że niemieccy teolodzy po prostu go zawiedli, nie rozpoznając, że dzisiejszy świat i Kościół w Niemczech przede wszystkim potrzebuje odnowy wiary i wskazał, że Kościoły, które zdecydowały się na kapłaństwo kobiet i błogosławienie par homoseksualnych, wpadły w głęboki kryzys.

Podobnie wypowiedzieli się kardynałowie Joachim Meisner i Reinhard Marx i inni niemieccy biskupi. Na memorandum profesorów krytycznie odpowiedzieli także studenci teologii i młodzi absolwenci niemieckojęzycznych wydziałów teologicznych. W odpowiedzi wystąpili oni z inicjatywą pt. „Memorandum plus wolność”. „Łączenie kryzysu w Kościele z ubiegłorocznym skandalem pedofilskim miało na celu wyłącznie zaistnienie w debacie publicznej” – stwierdzili studenci i absolwenci. Skrytykowali profesorów za sugestie, jakoby przypadki pedofilskich księży wynikały z etyki seksualnej Kościoła. Ponadto ok. 9 tys. księży i świeckich podpisało „antymemorandum” pod tytułem „Petition pro Ecclesia” (Petycja za Kościołem), zawierające krytykę teologów, którzy swoim dokumentem szkodzą Kościołowi, a wiernych zwodzą i wprowadzają w niepewność. Jednocześnie autorzy „antymemorandum” zapewnili, że stoją po stronie biskupów i w jedności z Benedyktem XVI.

Dialog o odzyskanie zaufania

Po ujawnieniu skandali seksualnych i dyskusji nad przyszłością niemieckiego Kościoła z kolejną inicjatywą wystąpił jesienią 2010 r. przewodniczący niemieckiego episkopatu, abp Robert Zollitsch. Przedstawił on plan zakrojonego na pięć lat dialogu, którego celem ma być odzyskanie utraconego zaufania i opracowanie planów pracy Kościoła. Na ten temat odbyło się 7 i 8 lipca br. w Mannheim spotkanie różnych środowisk kościelnych. Postanowiono m.in., że w ramach trwającego do 2015 r. procesu w niemieckim Kościele odbędą się kongresy, spotkania i inne formy dialogu dotyczące wiary oraz roli Kościoła we współczesnym społeczeństwie, z udziałem duchownych i świeckich, w tym przedstawicieli ruchów i organizacji kościelnych, jak Caritas, Centralny Komitet Katolików Niemieckich czy Konferencja Przełożonych Zakonnych. Inicjatywę tę wspiera papież, który podczas sierpniowego spotkania z grupą niemieckich biskupów w Castel Gandolfo wyraził nadzieję, że będzie ona stanowić duchową drogę odnowy. „Jest to szczególnie ważne zwłaszcza w kontekście zbliżającego się jubileuszu 50. rocznicy II Soboru Watykańskiego (1962-1965)” – zaznaczył.