O ludzkich początkach Chrystusa

Nowość dziewiczego poczęcia jest znakiem, że Bóg dokonuje tutaj rzeczy nowej (por. Iz 43, 19)– staje się człowiekiem, żeby wszystko odnowić (por. Ap 21, 5). Przy zwykłym poczęciu człowiek zostaje powołany do życia przez żądzę ciała i wolę męża (por. J 1, 13). Jest jeszcze jednym z synów Adama, powiększającym liczbę starzejącej się, upadłej „masy”, a jego przeznaczeniem jest nic innego jak śmierć. Zaś przy dziewiczym poczęciu z woli Trójcy Świętej jedyny Syn Ojca staje się człowiekiem, by połączyć rozproszone dzieci Boże w jedność i doprowadzić je do niepodlegającej starzeniu się nowości życia wiecznego.

Narodziny Słowa dla nas w ciele odbyły się w sposób doskonalszy od właściwego nam samym. Nie poprzedziła ich wola ani myśl naznaczonego żądzą ciała, jak to się dzieje w naszym przypadku za przyczyną rozkoszy, która sprytnie stała się panią naszych narodzin. Jedynie wola Boga poprzedzała [poczęcie Chrystusa] poprzez Syna, który sam dokonał swego Wcielenia, wypełniając pełen miłości zamysł Ojca przy współdziałaniu Ducha Świętego. Tym samym stworzył – w sobie i przez siebie – nowy sposób (tropos) narodzin, wprowadzony w naturę, i osiągnął poczęcie bez udziału nasienia w łonie Maryi, zawsze Dziewicy, Matki Bożej.^[12]

Poza zbawczą nowością, jaką był jego dziewiczy charakter, poczęcie Chrystusa jest pod każdym względem takie jak nasze. Dla nas, podobnie jak dla Niego, jest to chwila, od której jesteśmy w pełni i całkowicie ludźmi, obdarzonymi rozumną duszą i ciałem.

Argumentacja Maksyma opiera się na jego niewzruszonym przekonaniu, że tajemnica unii hipostatycznej boskości i człowieczeństwa w Chrystusie jest kluczem do zrozumienia człowieka, a nawet więcej – całego porządku stworzenia. Jak wykazał Balthasar, czyni on z chalcedońskiego dogmatu „unii bez pomieszania” powszechne prawo istnienia, fundamentalny aksjomat metafizyki.^[13] Objawiona doktryna Wcielenia ma za podstawę naturalnie znaną filozofię człowieka, ale rzuca też własne światło i rozprasza mrok w samozrozumieniu się człowieka. Blask dziewiczego poczęcia rzuca bowiem promienie na każdy naturalny akt ludzkiego poczęcia. Ergo, poprzez Wcielenie człowiek poznaje prawdę o swoich początkach.