Teologiczne rozdroża XX wieku

Na początku Soboru Watykańskiego II istniały w teologii katolickiej trzy znaczące obozy odróżniające się od siebie stanowiskiem w kwestii relacji natury do łaski, a także stosunkiem do tego, co w ich mniemaniu stanowiło najbardziej palące problemy intelektualne w życiu Kościoła. Z grubsza rzecz biorąc, obozy te to: a) neotomiści, a więc teolodzy reprezentujący drugie i trzecie pokolenie tomistów po odnowie tomizmu zainicjowanej przez jezuitów, takich jak Joseph Kleutgen, który wywarł wpływ na Leona XIII, której kulminacją była opublikowana 

przez tego papieża w 1879 roku encyklika Aeterni Patris; b) uczeni francuscy opowiadający się za ressourcement (powrotem do źródeł), określani przez niektórych neotomistów, widzących w nich antagonistów, jako propagatorzy nouvelle théologie i reprezentowani na soborze przez takich teologów, jak Henri de Lubac SJ (1896-1991) i Jean Daniélou SJ (1905-1974); oraz c) tomiści transcendentalni z Niemiec i Belgii, określani tak, ponieważ kluczowe miejsce w ich pracach zajmuje idealizm transcendentalny Kanta. Ich najważniejszym reprezentantem był Karl Rahner SJ (1904-1984)^[1].