Wszystko o Duchu Świętym

Uroczystość Zesłania Ducha Świętego na Apostołów

Uważa się to wydarzenie za tak ważne, że Kościół podniósł je do rangi święta i to największego obok Wielkanocy. Dlaczego? Apostołowie byli prostymi ludźmi. Była więc poważna obawa, że całej nauki Pana Jezusa by nie zapamiętali. Owszem, nie było żadnej gwarancji, że ją przekażą światu nienaruszoną i całą. W Ewangeliach niejeden raz zdradzali ciasny nacjonalizm żydowski, własne ambicje i niezrozumienie istoty zbawienia. Nadto byli bojaźliwi do tego stopnia, że w chwili próby opuścili swojego Mistrza, a Piotr haniebnie się Go wyparł. Dlatego to Pan Jezus nakazał pozostać Apostołom w Wieczerniku, aż będą „uzbrojeni mocą z wysoka” (Łk 24,49), aż ich Duch Święty doprowadzi „do całej prawdy” i „powie wszystko” (J 16,13). Tak się też stało. Po zesłaniu Ducha Świętego stają się już zupełnie innymi ludźmi. Pierwszy, Piotr, przemawia do zgromadzonego tłumu. Przemawiają także inni, a przemawiają tak skutecznie, że nawracają tego dnia i doprowadzają do przyjęcia Chrztu świętego „około trzech tysięcy dusz” (Dz 2,41). Przemówienie św. Piotra, przekazane nam przez św. Łukasza daje próbę, jak przemawiali również inni Apostołowie. Nie wiadomo, co bardziej w tym jest podziwu godne: jasność i logika, siła przekonywania, czy też odwaga niezwykła. Treść przemówienia do tłumu z okazji uzdrowienia kaleki i przemówienie św. Piotra przed Sanhedrynem, czyli przed najwyższą radą żydowską, która Chrystusa skazała na śmierć, to dla nas bezcenny materiał i ilustracja, jak dalekiej przemiany dokonał w Apostołach Duch Święty.

Dzień Zesłania Ducha Świętego na Apostołów Kościół obchodzi uroczyście i radośnie, gdyż uważa go za dzień swoich narodzin. Wtedy to bowiem powstała w Jerozolimie pierwsza zorganizowana gmina chrześcijańska. Odtąd Kościół począł szerzyć i rozwijać, zakładać nowe gminy (ośrodki). Najpierw w samej Jerozolimie przyjęło Chrzest święty ok. 3000 nowych wyznawców. W kilka dni potem na skutek cudu, dokonanego na kalece, dołączyło się „około pięciu tysięcy” (Dz 4,4) nowych wyznawców. W niedługim czasie wyznawców Chrystusa widzimy już: w Samarii (Dz 8,4-13), stolicy Syrii, Damaszku (Dz 9,2), w Liddzie nadmorskiej (Dz 9,12),w Cezarei (Dz 10,1), i w Jaffie (Dz 10,23), a nawet w odległej Antiochii, gdzie jakopierwsi otrzymali imię chrześcijan (Dz 11,19-26).

Uroczystość nosi nazwę Zesłanie Ducha Świętego. Pan Jezus bowiem przed swoim odejściem z tego świata i przed swoją męką zapowiedział Apostołom:„Gdy jednak przyjdzie Pocieszyciel, którego Ja wam poślę od Ojca, Duch Prawdy, który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie” (J 15,26). Chrystus wyraźnie mówi, że on ześle na Apostołów Ducha Świętego. Uroczystość nosi nazwę również Pięćdziesiątnicy (Pentekostestes) nie tylko dlatego, że przypada dnia pięćdziesiątego po Zmartwychwstaniu Pańskim, ale że właśnie tego dnia cud Zesłania Ducha Świętego miał miejsce.

Uroczystość liturgiczna sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa. Początkowo łączono ją z Wielkanocą. Jako święto odrębne występuje od wieku IV. Urzędowo została wprowadzona na synodzie w Elwirze (w Hiszpanii) w roku 306. Podobnie jak w wigilię Wielkanocy, tak i w wigilię Pięćdziesiątnicy poświęcano wodę do Chrztu świętego i udzielano Chrztu katechumenom. Dla lepszego przygotowania nas do tego święta papież Leon XIII (f 1903) wprowadził nowennę, czyli dziewięciodniowe przygotowanie modlitewne na przyjście Ducha Świętego, aby i w naszych sercach dokonał podobnej przemiany, jaką dokonał w Apostołach.

W niektórych stronach Wielkanoc nosi nazwę „Paschy Białej” a Zesłanie Ducha Świętego „Paschy Czerwonej”. Ludowa nazwa „Zielone Święta” podkreśla fakt, że w Polsce uroczystość ta przypada na pełnię wiosny, kiedy cała przyroda zadziwia pięknem zieleni i kwiecia. Za czasów Chrystusa Pana święto miało charakter dożynek. Pierwszą wzmiankę o święcie mamy u Orygenesa (Contra Celsum 8,23).Zachowały się kazania św. Augustyna na uroczystość Zesłania Ducha Świętego (np. Sermo 267 w: PL 38,1229). Uroczystość Zesłania Ducha Świętego na Apostołów jest również pamiątką uwieńczenia dzieła Jezusa Chrystusa na ziemi. Gdyby Duch Święty nie zstąpił na Apostołów, być może, rozeszliby się po ziemi, jak im nakazał Chrystus. Ale rychło rozpłynęliby się w morzu ludzkim. Dopiero „umocnieni mocą z wysokości” stali się autentycznymi świadkami Jezusa i świadectwo swoje przypieczętowali krwią. Dlatego uroczystość Zesłania Ducha Świętego jest równocześnie świętem Kościoła, który poczęty i narodzony w Sercu Pana Jezusa, proklamowany został w dniu dzisiejszym (W. Schenk: Rok liturgiczny w: Wprowadzenie do liturgii).

„Ogólnym tematem niedzieli po Zielonych Świętach jest rozwój królestwa Bożego w sercach ludzkich przez życie z Chrystusem.... Każda niedziela podaje w sposób niesystematyczny rysy charakteru Chrystusa, jakiś fragment z Jego życia, zachęcając tym samym do naśladowania” (tamże). Uroczystość Ducha Świętego zamyka okres wielkanocny. Odtąd aż do Adwentu następować będą niedziele zwykłe, których łącznie w całym roku kościelnym jest 34. Są one jednak przeplatane różnymi uroczystościami, które kończy ostatnia niedziela roku liturgicznego: Uroczystość Chrystusa Króla. Dawniejsi liturgiści wyróżniali jeszcze okres trzeci: Zielonych Świąt, jednak nie ma on budowy takiej jak Boże Narodzenie i Wielkanoc. Nadto nie zawiera on bezpośrednio treści związanej z dziejami odkupienia rodzaju ludzkiego. Treść czytań w tym czasie wypełniają opisy działalności publicznej Pana Jezusa. Dlatego obecny kalendarz liturgiczny nie wyróżnia osobnego okresu.