Kościół w Polsce 2024 – kalendarium najważniejszych wydarzeń

LISTOPAD

4 - Dotychczasowy metropolita katowicki, 56-letni abp Adrian Józef Galbas SAC został mianowany arcybiskupem metropolitą warszawskim. Ingres do archikatedry św. Jana odbył 14 grudnia.

8 - Sejm skierował do dalszych prac poselski projekt nowelizacji Kodeksu karnego. Nowelizacja zakłada częściową dekryminalizację przerwania ciąży za zgodą kobiety i pomocy w samodzielnej aborcji. Przypomnijmy, że w lipcu br. Sejm odrzucił przyjęcie nowelizacji.

10 - Pod hasłem „S.O.S. dla Ziemi Świętej” obchodzono XVI Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym. Przypominano, że sytuacja chrześcijan a tym regionie świata wymaga pilnej uwagi. Wojna, brak turystów, bezrobocie – wszystko to uderza w ludzi, którzy od pokoleń wyrabiają rękodzieło z oliwnego drewna, dbając o utrzymanie swoich rodzin. Głód, ubóstwo, niepewność stały się ich codziennością.

11 - Troska o prawdę wiąże się z odpowiedzialnością za innych i za wspólnotę, którą winniśmy tworzyć – powiedział biskup polowy Wiesław Lechowicz podczas Mszy św. w intencji Ojczyzny. W Eucharystii sprawowanej w Świątyni Opatrzności Bożej uczestniczyła Para Prezydencka i przedstawiciele najwyższych władz państwowych.

13 - Prawosławny metropolita Polski Sawa Hrycuniak przewodniczył uroczystej Boskiej Liturgii w katedrze Marii Magdaleny w Warszawie z okazji 100-lecia samodzielności (autokefalii) Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Uroczystości objął patronatem Prezydent RP. 13 listopada 1924 Kościół prawosławny w Polsce otrzymał od patriarchy Konstantynopola tomos, deklarujący jego autokefalię.

13-15 - W Krakowie obradował III Międzynarodowy Kongres dla Małżeństwa i Rodziny. Towarzyszyły mu słowa zmarłego w lutym 2023 r. prof. Stanisława Grygiela: „Rodzenie, a nie samotność, jest wpisane w bycie człowieka osobą”.

15 - Do budowania Kościoła przejrzystego, otwartego i bliskiego wiernym zachęcił księży dziekanów i wicedziekanów kard. Kazimierz Nycz, który podsumował swoją posługę jako ustępujący metropolita warszawski. – Transparentność w sprawach ekonomicznych to fundament, który daje wiernym poczucie bezpieczeństwa i wiarygodności – stwierdził hierarcha.

16 - Zespół Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych ogłosił Stanowisko ws. tranzycji płci. W dokumencie zachęca się do „powściągliwości w stosowaniu radykalnych rozwiązań, które, jak uczy praktyka, nie tylko nie przynoszą spodziewanych rezultatów, lecz mogą trwale zdezintegrować oraz okaleczyć człowieka”. Jak zaznaczono, w ostatnich latach rośnie w społeczeństwach odsetek osób, które postrzegają siebie jako transpłciowe. Przypomniano, że każda osoba, niezależnie od jej skłonności seksualnej i identyfikacji płciowej, musi być w swej godności szanowana i nie może być dyskryminowana.

17 - Kościół w Polsce włączył się w obchody Światowego Dnia Ubogich, ustanowionego w 2017 roku z inicjatywy papieża Franciszka. Wydarzeniu towarzyszyły różne działania skierowane do najbardziej potrzebujących.

18-19 - Podsumowanie XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów było głównym tematem 399. zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski na Jasnej Górze. - Synodalność to podstawowy wymiar Kościoła, dany do kultywowania i rozwijania stylu życia. Dlatego synod się nie kończy, ale dopiero teraz tak naprawdę się zaczyna – powiedział bp Sławomir Oder. Biskupi podjęli również temat organizacji lekcji religii w szkole. „Ufamy, że zakończą się zagwarantowanym prawnie porozumieniem” – napisali w komunikacie. Jednocześnie wyrazili niepokój wobec planowanego wprowadzenia zamiast nieobowiązkowego przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie obowiązkowego przedmiotu Edukacja zdrowotna, „którego niektóre treści stoją w sprzeczności z godnością osobową dziecka”. Biskupi spotkali się również (19.11) z przedstawicielami osób skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym w Kościele. Po spotkaniu zarówno biskupi jak i ich goście przyznali, że rozmowa była szczera, emocjonalna i historyczna. Spotkanie miało charakter zamknięty i dotyczyło m.in. konkretnych postulatów skrzywdzonych zawartych w majowym liście do Rady Stałej KEP.

27 - Zaskarżone przez Sąd Najwyższy znowelizowane rozporządzenie MEN ws. organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach jest w całości niezgodne z ustawą o systemie oświaty i Konstytucją – stwierdził Trybunał Konstytucyjny. Zdaniem TK, resort edukacji, przygotowując zmiany w prawie oświatowym dotyczących lekcji religii, nie spełnił zapisanego w stosownych aktach prawnych wymogu działania w porozumieniu z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi.

28 - W siedzibie Ministerstwa Edukacji Narodowej, odbyło się drugie posiedzenie Podkomisji ds. religii w szkole, powołanej przez Komisję Wspólną Przedstawicieli Rządu Rzeczpospolitej Polskiej i Episkopatu. Z powodu braku porozumienia przedstawiciele Kościoła zapowiedzieli odwołanie się w trybie pilnym do Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP. – Propozycja przedstawiona przez stronę kościelną jest taka, aby uczeń obligatoryjnie wybierał religię lub etykę i jesteśmy otwarci na redukcję lekcji religii do jednej godziny w tygodniu w szkole średniej, ale redukcja ma być stopniowa i ma być rozłożona na kilka lat, przy poszanowaniu praw pracowniczych nauczycieli religii – powiedział KAI po spotkaniu bp Wojciech Osial, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego KEP. „Skoro może być obligatoryjna edukacja zdrowotna to dlaczego nie może być obligatoryjnej etyki dla tych, którzy rezygnują z lekcji religii?” - pytał retorycznie biskup.

GRUDZIEŃ

1 - W pierwszą niedzielę Adwentu rozpoczął się nowy rok duszpasterski, który przebiega pod hasłem „Pielgrzymi nadziei” - tożsamym z wybranym przez papieża hasłem Roku Jubileuszowego 2025.

5 - W Polsce jest ponad 10 tys. parafii. Pracuje w nich ok. 30 tys. księży diecezjalnych i zakonników. W zgromadzeniach czynnych żyje  15,6 tys. sióstr. Co niedziela chodzi do kościoła  29,02 proc. a komunię św. przyjmuje  14,02 proc. wiernych. W ubiegłym roku  267,2 tys. osób przyjęło sakrament chrztu. Na religię uczęszcza ponad 78 proc. uczniów. Takie dane  – za rok 2023 – ukazuje najnowszy, zaprezentowany w Warszawie rocznik statystyczny Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.

6 – Mam bardzo mocne wrażenie, że religia w szkole traktowana jest przez władze jako sprawa polityczna – ocenił prezes Polskiej Rady Ekumenicznej bp Andrzej Malicki. Zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w RP przypomniał w komentarzu dla KAI, że lekcje religii są w Europie czymś powszechnym, także w krajach o wiele bardziej zlaicyzowanych niż Polska, i nikt z tego nie robi problemu.

8 - W II Niedzielę Adwentu obchodzono Dzień Modlitwy i Pomocy Materialnej Kościołowi na Wschodzie. Działający przy KEP Zespół Pomocy Kościołowi na Wschodzie pozyskał w 2023 r. ponad 2,5 mln zł. Środki te przeznaczono w 2024 r. na realizację 186 projektów wspierających Kościół na Wschodzie, przede wszystkim w Ukrainie - przekazał dyrektor Zespołu ks. Leszek Kryża TChr.

9 - W Sekretariacie KEP odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i Episkopatu na temat religii w szkole. Przedstawiciele Episkopatu wyrazili dezaprobatę wobec odrzucenia jej propozycji przez stronę rządową i braku osiągnięcia porozumienia – napisano w komunikacie strony kościelnej. Wśród jej propozycji znalazło się m.in. wprowadzenie zasady obligatoryjności nauczania religii lub etyki ze względu na potrzebę aksjologicznej formacji uczniów. W ramach poszukiwania kompromisu, strona kościelna zaproponowała również stopniową, rozłożoną w czasie, redukcję wymiaru nauczania religii w szkołach ponadpodstawowych, przy poszanowaniu praw pracowniczych katechetów. W szkołach podstawowych sytuacja powinna pozostać bez zmian. Wyrażono także sprzeciw wobec proponowanej przez rząd redukcji lekcji religii do jednej godziny tygodniowo.

14 - Abp Adrian Galbas SAC odbył ingres do archikatedry warszawskiej. - Do Warszawy przychodzę jako duszpasterz. Nie jestem politykiem, biznesmenem, cudotwórcą i geniuszem. Jeśli takie pokładacie we mnie nadzieje, rozczarujecie się. Chcę być przede wszystkim duszpasterzem: umacniać w wierze wierzących, ale też przyjąć tych, którzy z Kościołem nie wiążą już żadnych nadziei, czują się skrzywdzeni i wykluczeni – powiedział w homilii nowy metropolita warszawski.

20 - Dobiegła końca obywatelska inicjatywa ustawodawcza „Stop narkotykowi pornografii”. Do Sejmu przekazano ponad 200 tys. podpisów obywateli, którzy poparli projekt ustawy, której celem jest ograniczenie dzieciom dostępu do pornografii w Internecie.

23 - Stanowczy sprzeciw wobec działań MEN i braku woli porozumienia w sprawie kluczowej dla edukacji i wychowania polskich dzieci i młodzieży do wartości, wyraziło w komunikacie Prezydium KEP. Stwierdzono, że wprowadzone od września 2024 roku rozporządzeniem Ministra Edukacji zmiany, dotyczące niewliczania oceny z lekcji religii do średniej ocen oraz łączenia klas dzieci i młodzieży w różnym wieku edukacyjnym w większe grupy, i to wyłącznie na zajęciach z religii, są "szkodliwe z punktu widzenia wychowawczego". Biskupi podkreślają, że zmiany zostały wprowadzone w życie bez wymaganego przez Ustawę o systemie oświaty „porozumienia z władzami Kościoła Katolickiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych”. Zapowiadane zmiany dotyczące redukcji wymiaru nauczania religii do jednej godziny tygodniowo oraz nakazu organizowania lekcji religii przed lub po zajęciach szkolnych są "dyskryminujące" i byłoby "bezprawne" - pisze Prezydium KEP. Biskupi przyznają w Komunikacie, że „podejmowane przez stronę kościelną rozmowy z Rządem RP nie doprowadziły do porozumienia". „Kompromisowa propozycja strony kościelnej, polegająca na wprowadzeniu zasady obligatoryjności nauczania religii lub etyki ze względu na potrzebę aksjologicznej formacji uczniów, została przez stronę rządową odrzucona. Podobnie jeśli chodzi o rozłożenie na kilka lat stopniowej redukcji wymiaru nauczania religii w szkołach średnich, przy poszanowaniu praw pracowniczych nauczycieli religii” – czytamy w Komunikacie.

29 - Eucharystią, sprawowaną we wszystkich katedrach i konkatedrach  w Polsce zainaugurowano obchody Roku Jubileuszowego 2025.  To czas szczególnej łaski, miłosierdzia, odpustów oraz okazji do pojednania z Bogiem i ludźmi – mówili biskupi podczas uroczystości inaugurujących w polskich diecezjach. Zachęcali też, aby stawać się znakami nadziei. Kilka dni wcześniej, 24 grudnia, papież Franciszek uroczyście otworzył drzwi święte w bazylice watykańskiej. Rok Jubileuszowy cały Kościół będzie przeżywał pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”.