Pokusa wielkości

Odwoływanie się do swojego statusu

Gandhi mawiał, że służenie innym bez uczucia pokory jest jedynie zaspokajaniem egoizmu: zapatrzeniem się wyłącznie we własną osobę. I jest to niewątpliwie racja. Jeśli kapłan chce naprawdę służyć, musi choć trochę zapomnieć, kim jest. Musi się niejako wtopić w środowisko. Okazuje się, że coraz więcej Polaków twierdzi, iż księża potrafi ą być uczciwi, szczerzy, sprawiedliwi i że można im po ludzku zaufać. Jednak najbardziej denerwuje u księży zarozumiałość i obnoszenie się ze swoim bogactwem, a także podkreślanie, kim są.

Jakże świetnie pasują w tym miejscu słowa ks. Henriego J.M. Nouwena: „Jesteśmy grzesznymi ludźmi, którzy potrzebują tyle samo troski, co każda z tych osób, które zostały nam powierzone (…). Dlatego prawdziwa posługa musi być wzajemna. Gdy członkowie wiary nie mogą prawdziwie poznać i pokochać swojego pasterza, pasterzowanie staje się wkrótce zakamuflowanym sprawowaniem władzy nad innymi ludźmi i nabiera charakteru autorytarnego i dyktatorskiego”^[21]. Istnieje wiele okazji do odwoływania się przez księdza do własnego statusu. Właśnie w ten sposób kapłan wchodzi na drogę owego kamuflażu władzy.

Wygodne sytuacje, aby przyznać się do bycia księdzem

• przy przekroczeniu przepisów drogowych,
• przy okazji wizyty u lekarza,
• przy okazji załatwiania formalności w urzędach,
• przy okazji kupna czegoś,
• przy okazji nietypowych sytuacji;
• w celu dostania się w jakieś mało dostępne miejsce;
• w celu zaistnienia w jakimś elitarnym towarzystwie;
• w celu podkreślenia ważności wypowiadanych słów i poglądów;
• w celu uzyskania poufnych wiadomości.

Odwoływanie się do kapłańskiego statusu jest nierzadko przejawem pewnego cwaniactwa i z pewnością antyświadectwem. Wykorzystywanie swojej pozycji społecznej do załatwiania własnych interesów to nieuczciwość. Jest ona często przykrywana zachowaniem apodyktycznym, co niewątpliwie wyzwala omawianą pokusę wielkości.

Apodyktyczność

Apodyktyczność to sposób bycia lub zachowania polegający na narzucaniu innym swojego zdania, na ogół wykluczający sprzeciw. To bardzo uciążliwa cecha charakteru, bowiem wywołuje cały szereg problemów w relacjach z drugim człowiekiem. Jest to postawa dominacji, nieliczenia się z drugą osobą. Stefan Kisielewski mawiał, że apodyktyczność stanowi formę żarliwej troski o skuteczność. Apodyktyczność i autorytaryzm w relacjach międzyludzkich to zawsze duży problem, bowiem tłumione przez drugą osobę emocje muszą w którymś momencie zostać „odwentylowane”. Trzeba też pamiętać, iż tłumienie uczuć stanowi postać szantażu emocjonalnego. Jest to szczególnie ważne w procesie wychowania dzieci^[22]. A kapłan przecież tak wiele czasu poświęca nauczaniu i wychowaniu innych. Ma jednak pokusę stawania się coraz bardziej apodyktycznym. Przejawy owej apodyktyczności można łatwo wyliczyć.