Od Bacha do faweli

Wspólna bieda

– My, werbistki, mieszkałyśmy na tym terenie jako wspólnota, towarzysząc tym ludziom. Miałyśmy taki domek jak oni i stare auto, które było kuchnią i pogotowiem, gdy przemierzałyśmy parafię, katechizując wioski w środku dżungli, bo parafia była rozległa, położona pod miastem; należało do niej 40 kaplic. Zakrystią i salką katechetyczną była zwykła szopa przy kaplicy. Religia odbywała się wieczorami, bo mężczyźni w tamtych stronach, gdy uda im się złapać jakieś zajęcie, pracują do wieczora. Przychodzili więc z małymi dziećmi, by nie zostawiać ich w nocy samych, nawet z psami. Śpiące maluchy układali na kocu przy ołtarzu, wracali ok. 1.00 w nocy.

– Uczyliśmy religii, ale też higieny, prowadzenia gospodarstwa domowego czy socjologii, by walczyć z pijaństwem, patologią i zaniedbywaniem dzieci – opowiada s. Maria. To konieczne podstawy, bo mieszkańcy żyli przy rzece i tam prali, czerpali wodę. Starsi leżeli w szałasach, na materacach położonych bezpośrednio na ziemi. – W czasie deszczu leciała tam woda, gnieździły się robaki, a oni w tym leżeli. Staraliśmy się więc z młodzieżą pozwozić z tartaku czy innych miejsc deski, ustawić je na cegłach, kamieniach i na to dać posłanie – tłumaczy s. Maria.

Opolska misjonarka od 5 lat pracuje w Barriu – tak nazywana jest dzielnica miasta. Ludzie znajdują tam pracę na centralnym śmietnisku – segregując i wybierając, a potem sprzedając użyteczne przedmioty – albo przy wydobywaniu kamienia przy brzegu Parany. Ręcznie, uderzając żelaznymi sztabami, odłupują skalne bloki. Pracują kobiety i dzieci, a płaca nie wystarcza im na utrzymanie rodziny. Rozczarowanie i brak nadziei prowadzą do szukania zapomnienia w alkoholu lub narkotykach.

Rodzina kontra gangi

– Nasza parafia w Iguazú Cue leży na styku Brazylii, Argentyny i Paragwaju, w pobliżu płynie potężna rzeka Parana – przyznaje misjonarka. – Tam jest wiele problemów – pijaństwo, narkotyki, ale największym są zorganizowane sieci, gangi kontrolujące granice, zwane „Siedem Ust”, bo jest siedem punktów kontroli w dżungli. Przejazdu strzegą zamaskowani, uzbrojeni mężczyźni. Mają swoich ludzi w różnych instytucjach, przekupują władze, czasem nawet duchownych. Wiele osób jest w to uwikłanych – w pieniądze, seks i narkotyki.

– W latach 80. i 90. było lepiej – ludzie żyli biednie, ale rodziny były mocne, dziś znowu jest gorzej – podkreśla s. Maria. – Dzieci, młodzi są porywani, uzależniani. Nawet jeśli uciekną, to już są inni ludzie, zniszczeni, pod wpływem narkotyków przesypiają ileś dni, nie jedzą, a „na głodzie” stają się niebezpieczni. Dochodzi laicyzacja, rozbite rodziny, podziały wskutek emigracji. Nawet małe dzieci mieszkają tylko z jednym rodzicem, często zdane są na samych siebie, bo np. ojciec zwykle jest zajęty czy mało zainteresowany dzieckiem. A jak podkreśla s. Maria, kluczem jest rodzina.

W okresie niekorzystnym dla Kościoła działalność społeczną sióstr mocno ograniczono. Dziś są tam zaledwie cztery i prowadzą dom starców. Same są już starsze, więc personel uzupełniają świeccy, ale ośrodek nie ma pomocy finansowej państwa. Dyrektorka, licząca ponad 90 lat siostra z Argentyny, pozyskuje sponsorów wśród przedsiębiorców na działalność domu, sprzedaje przysłane z zagranicy ubrania, wyprasza w marketach produkty, którym kończy się termin ważności, sprzedaje je i w ten sposób pozyskuje pieniądze na wypłaty, opłaty czy na życie dla podopiecznych. Nie ma w tym żadnej stabilności, ale ona ma taką ufność w Bożą Opatrzność, że jak trzeba coś uregulować, idzie do kaplicy, przedstawia to św. Józefowi... – …i następnego dnia coś przychodzi, pieniądze się znajdują. Jest trudno, ale tam chcę zostać – uśmiecha się s. Maria. I już liczy dni do powrotu.