Wielki Czwartek: Ginące tradycje

Trzy Wielkie Dni przed Zmartwychwstaniem były w Polsce zawsze dniami powagi i skupienia, ale także szczególnie bogatej obyczajowości. Większość tych zwyczajów już zanikła, ale niektóre przetrwały do dziś.

Jacopo Tintoretto: Obmywanie nóg, olej na płótnie, 1547Dawniej wszędzie w Wielki Czwartek (w niektórych regionach dzień wcześniej) palono, wieszano lub topiono kukłę symbolizującą Judasza. Ze słomy, sznurka i szmat sporządzano wielką kukłę. Przywiązywano jej mieszek z trzydziestoma kawałkami potłuczonego szkła, oznaczającymi trzydzieści srebrników. Kukłę zrzucano z kościelnej wieży, po czym wieszano i okładano kijami. Potem ją palono albo wrzucano do wody. Zwyczaj ten prawie wszędzie zanikł, pozostał jedynie w kilku miejscowościach, m.in. w Pruchniku koło Przemyśla.
Tego dnia przykład pokory Chrystusa naśladowali biskupi, ale także królowie i magnaci. Umywali nogi dwunastu starcom, a potem usługiwali im i sowicie ich obdarowywali.
Wielki Czwartek od wieków uważany był przez Słowian za dzień zaduszny, dzień odwiedzin dusz zmarłych. We wschodniej Małopolsce gospodynie spotykały się nad grobami zmarłych z garncem wody i babami (zwanymi perepiczki). Wierzono także, że w Wielki Czwartek domy odwiedzają "ubożęta", życzliwie opiekujące się przez cały rok chatą i obejściem. Zostawiano im na stołach okruchy chleba. Uważano, że w tym dniu zamieszkują one w piecach, podobnie jak dusze zmarłych przodków. Nie wolno było więc tego dnia piec chleba, ani palić w piecu, by nie skrzywdzić dobrych dusz. Jeżeli ktoś złamał ten zakaz zobowiązany był do zamówienia mszy św. za dusze zmarłych.
Poza piecem dusze najchętniej przebywały na rozstajach dróg, pod kapliczkami, pod krzyżami. W miejscach tych rozpalano ogniska. Jeżeli gdzieś spróchniał przydrożny krzyż i trzeba go było zastąpić nowym, to zmurszałe szczątki palono na rozstajach właśnie w Wielki Czwartek.
W Wielki Czwartek urządzano postną biesiadę, wieczerzę, podobnie jak w wigilię Bożego Narodzenia choć skromniejszą. Zwano ja niegdyś "ostatnią wieczerzą" lub "bogatą wieczerzą".
Następował po niej ścisły post.

Wielki Czwartek – artykuł z 1859 roku
Palenie kukły Judasza w Pruchniku
«« | « | 1 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Archiwum informacji

niedz. pon. wt. śr. czw. pt. sob.
25 26 27 28 29 1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31 1 2 3 4 5 6