Wyrwani z czeluści

– Po wniesieniu ikona kładziona jest na okres 40 dni na stoliku zwanym tetrapodem, znajdującym się przed ikononostasem. To tam najpierw podchodzą ludzie po wejściu do świątyni; całują ikonę. Przez cały ten okres śpiewane są słowa „Chrystus zmartwychwstał” – wierni również witają się w ten sposób. W procesji wielkanocnej wnoszony jest także chleb nazywany artosem. Duchowni wyjaśniają, że to symbol życia zmartwychwstałego Chrystusa. Kładzie się na niego specjalną pokrywę z wyobrażeniem Zmartwychwstałego. Chleb jest poświęcany (nie konsekrowany) w czasie Jutrzni Paschalnej. Tydzień później, w niedzielę, jest rozdawany wiernym, gdy podchodzą do kapłana podczas obrzędu „myrowania”, czyli specjalnego błogosławieństwa, ze znakiem krzyża czynionym olejem.

– Jutrznia Paschalna jest bardzo długa. Wykonywane są podczas niej hymny „ośpiewujące” zmartwychwstanie, także specjalny hymn o „Tym, który w ciele usnął” – bardzo trudny, ze skomplikowaną linią melodyczną. Czytany jest też fragment homilii św. Jana Chryzostoma. Mówi on o tym, że póki żyjemy, mamy szansę się nawrócić – dodaje ks. Jadłowski. „Jeśli niósł trudy od pierwszej godziny, niech sprawiedliwą otrzyma należność. Jeśli ktoś przyszedł po trzeciej godzinie, niech też świętuje z wdzięcznością. Jeżeli ktoś dopiero po szóstej godzinie się dołączył, niech nie ma żadnej wątpliwości, ponieważ niczego nie traci (…) albowiem gościnny jest Pan. Przeto przyjmuje ostatniego jak i pierwszego (…)” (tłum. ks. H. Paprocki).

Żeby zatęsknić

Tradycje dotyczące błogosławienia pokarmów przynoszonych w koszykach są podobne jak u chrześcijan zachodnich. – Z tym, że u nas, zwłaszcza na Ukrainie, kosze są bardzo duże – mówi ks. Andrzej. – Można w nich znaleźć jajka, masło, chrzan, kiełbasę, czasem sery. Bardzo ważny jest chleb nazywany „paschą” (inny niż artos), którym dzielimy się podczas śniadania wielkanocnego w niedzielę. Na Ukrainie te chleby bywają ogromne. Pisanki? Tak, też je zdobimy. Warto dodać, że we Wrocławiu mieszka Maria Kieleczawa, która jest słynna dzięki jajkom zdobionym według starych wzorów huculskich i łemkowskich. Jej wyroby bywają prezentowane na wystawach w wielu krajach. Jedna z pań prowadzi również przy parafii warsztaty zdobienia pisanek dla dzieci.

Wielkanocne świętowanie poprzedzone jest w Kościołach wschodnich surowszym niż na Zachodzie postem. Księża wyjaśniają, że jeszcze przed Wielkim Postem są niedziele przygotowujące do niego – niedziela Zacheusza, niedziela faryzeusza i celnika, niedziela syna marnotrawnego. Począwszy od niedzieli mięsopustnej nie jada się mięsa, a od seropostnej także nabiału. Tydzień między nimi nazywany jest maslennicą. Tradycje – oraz gorliwość poszczególnych osób – są w tej kwestii różne, ale generalnie podczas Wielkiego Postu w poniedziałki (nie wszyscy), środy i piątki nie je się ani mięsa, ani nabiału.

– W Wielkim Poście od poniedziałku do piątku nie ma w ogóle Mszy św. – są odprawiane tylko w soboty i niedziele (w soboty liturgia św. Jana Chryzostoma, a w niedziele św. Bazylego Wielkiego). Natomiast w środy i piątki (a w Wielkim Tygodniu od poniedziałku do środy) odbywa się liturgia uprzednio poświęconych darów. Można wtedy przyjąć Komunię św. – tłumaczy ks. Jadłowski. – Czemu tak? Czasem spożywanie Ciała i Krwi Pana powszednieje nam. Chodzi o to, by człowiek zatęsknił za Bogiem. Wkrótce każdy, kto odwiedzi greckokatolicką katedrę, stanie przed otwartymi Carskimi Wrotami i Chrystusem uwalniającym z ponurych podziemi. Dać się wyciągnąć – oto wyzwanie.