Akwinata o duszy i ciele

Podsumujmy. Podstawowe zasady tomistycznej antropologii są następujące:

A. Dusza nie jest człowiekiem. Człowiek nie jest duszą, lecz bytem składającym się z duszy i ciała.^[11] Dusza oddzielona od ciała nie jest człowiekiem.^[12] Sama dusza nie może być nazwana osobą, podobnie jak sama ręka lub noga. Osoba ma – można rzec obrazowo – pełną naturę gatunku.^[13]

B. Dla duszy jest naturalne być połączoną z ciałem. Dlatego oddzielenie duszy od ciała w chwili śmierci jest „przeciwne naturze”, a zmartwychwstanie ciała w pewien sposób „konieczne”.^[14]

C. Dusza jest formą ciała.^[15] „Forma” oznacza tu wewnętrzną zasadę kształtującą rzecz, sprawiającą, że jest ona tym, czym jest. Dusza nie jest motorem w maszynie, wprawiającym ją w ruch. Nie – to dzięki niej ciało jest właśnie ciałem człowieka. Posiadające duszę ciało jest ciałem żyjącej istoty ludzkiej.

D. Rozumna dusza, która nie jest przekazywana przez rodziców, zostaje tchnięta w ciało przez Boga, kiedy tylko stanie się ono gotowe ją przyjąć.^[16] Musi mieć ono odpowiednią strukturę. Św. Tomasz wyjaśnia, w jaki sposób jest ono odpowiednio ukształtowane przez Boskiego Artystę do owych duchowych aktów, do których spośród cielesnych stworzeń zdolny jest tylko człowiek. Jego zmysły nie służą tylko do jedzenia i seksu, ale również do zdobywania wiedzy, a zatem nie węszy on wokół z nosem przy ziemi, lecz ma postawę wyprostowaną i może unieść twarz w górę, by spoglądać w niebo.^[17]