Per Mariam

Stefan Wyszyński nie tylko w rodzinnym domu w Zuzeli, gdzie wizerunki Matki Bożej Częstochowskiej i Ostrobramskiej zajmowały szczególne miejsce, nauczył się oddawania Jej czci i powiązania z Maryja osobistego życia. Również religijna atmosfera czasów jego młodości i dojrzałości była nasycona świadomością roli, jaka Maryja odgrywa w życiu pojedynczego chrześcijanina narodu polskiego. Doświadczenia okresu II wojny światowej jeszcze mocniej utwierdziły ks. Stefana Wyszyńskiego w przekonaniu, że zdziesiątkowany liczebnie, materialnie i moralnie naród trzeba podnieść z kolan i pomóc mu wbudowaniu lepszej przyszłości na drodze wiary.

Królowo Polski, przyrzekamy!

W okresie dominacji sowieckiej ks. Wyszyński, wpierw jako biskup lubelski, a potem prymas Polski, spotykał się niemal na codzień z postawa wrogości wobec Koscioła i własnej osoby. Podczas trzyletniego uwiezienia, upokorzony, odcięty od kontaktów ze światem zewnętrznym, modlił się za swoich wrogów. W tych właśnie okolicznościach dojrzewała w nim myśl oddania się Matce Bożej w niewole miłości, związania całego życia pasterskiej posługi specjalnym aktem zawierzenia się Matce Bożej Jasnogórskiej. Już w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 8 grudnia 1953 r., w miejscu odosobnienia w Stoczku Warmińskim, prymas dokonał osobistego aktu oddania się Matce Bożej. Pragnął jednak rozszerzyć te formułę zawierzenia na cały naród. Dodatkowym impulsem była zbliżająca się 300. rocznica obrony Jasnej Góry przed zalewem szwedzkiego potopu w 1956 r.

Prymas żywił niezłomna nadzieje, ze naród zagrożony ideologia komunistyczna podniesie się do nowego życia przez odnowienie przymierza z Maryja – Królowa Polski – w rocznice ślubów złożonych przez króla Jana Kazimierza w 1656 r. 26 sierpnia 1956 r. ponadmilionowa rzesza pielgrzymów złożyła na Jasnej Górze napisane ręką uwiezionego prymasa Wyszyńskiego Jasnogórskie Śluby Narodu. Kładły one m.in. nacisk na dochowanie wierności Bogu, Kościołowi i jego pasterzom, walkę zwadami narodowymi i rozwijanie cnót społecznych. Internowany prymas łączył się wtedy z pielgrzymami, którzy po kolejno odczytywanych ślubowaniach odpowiadali jednym głosem: Królowo Polski, przyrzekamy! Owych dziewięć przyrzeczeń stało się podstawa dla realizacji zakrojonego na szeroka skale programu duszpasterskiego, zwanego „Wielka Nowenna” przed Milenium Chrztu Polski.