Greckokatolicy nt. wojny i sprawiedliwego pokoju

VI. Celem uzasadnionej obrony jest sprawiedliwy pokój

49. Kierując to orędzie do wszystkich ludzi dobrej woli, chcemy podkreślić, że naszym chrześcijańskim i obywatelskim obowiązkiem jest obrona życia naszych bliźnich, zwłaszcza dzieci, kobiet i osób starszych, w możliwie najbardziej odważny i radykalny sposób – poprzez chwycenie za broń, dobrowolne oddanie własnego życia, jak nauczał Jezus: „Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich”(J 15:13). Znajdujemy się w sytuacji, w której musimy bronić ludzi przed nieludźmi.

50. W etyce chrześcijańskiej sprawiedliwy pokój oznacza coś więcej niż tylko zwycięstwo nad agresją. Etyka wojny sprawiedliwej, która dominuje w chrześcijańskim myśleniu o wojnie i pokoju, ukształtowała się w średniowieczu, kiedy Kościół wykorzystał koncepcję sprawiedliwości – nieustanne pragnienie oddania każdemu tego, co mu się należy – do wymierzania sprawiedliwości. Koncepcja ta stała się podstawą współczesnego prawa międzynarodowego, w którym oznacza prawo narodów i ludów do niepodległości. Korzenie rozumienia sprawiedliwości można znaleźć w Biblii – oznacza ona tutaj wszechogarniające właściwe relacje, które wyrażane są przez hebrajski termin „cadyk” i grecki termin „dikaiosyne”. Ta sprawiedliwość jest zgodna z prawami i prawem, ale jest szersza, ponieważ obejmuje również cnoty, takie jak dawanie i miłosierdzie. Osiąga ona swój punkt kulminacyjny w Bożym pojednaniu świata ze sobą poprzez krzyż i zmartwychwstanie, które apostoł Paweł nazywa sprawiedliwością Bożą (por. Rz 3, 21-26; 2 Tes 1,6).

51. Ukraińcy oczywiście chcą jak najszybszego zakończenia wojny i nadejścia długo oczekiwanego pokoju. Święci Augustyn i Tomasz z Akwinu głosili, że celem sprawiedliwej wojny jest sprawiedliwy pokój. Papież Paweł VI powtórzył tę tezę w Dniu Pokoju w 1972 roku [26]. Jednak zakończenie wojny nie jest prawdziwym pokojem, jeśli oznacza koniec Ukrainy.

52. Celem uzasadnionej obrony własnego narodu i państwowości jest zapewnienie sprawiedliwego pokoju dla wszystkich stron, dlatego zemsta, podbój, zysk ekonomiczny i podporządkowanie są niedopuszczalne. Ani „uspokojenie” agresora, ani tak zwany „minimalny pokój”, który zakłada zgodę na utratę terytoriów okupowanych przez agresora, nie mogą być sprawiedliwym pokojem. Taki [sprawiedliwy] pokój musi być długotrwały i nienaruszalny, z przywróceniem zasad prawa międzynarodowego. Obejmuje on nie tylko pokonanie agresora i przywrócenie integralności terytorialnej Ukrainy, ale także środki mające na celu przywrócenie właściwych stosunków między Ukrainą a Rosją i wyleczenie ran spowodowanych wojną: ujawnienie prawdy i uznanie zbrodniarzy, międzynarodowe sądy karne, reparacje, polityczne przeprosiny i przebaczenie, upamiętnienia, nowe konstytucje i lokalne fora pojednania.

53. Aby osiągnąć sprawiedliwy pokój w Ukrainie, Kościoły chrześcijańskie, organizacje międzynarodowe i instytucje polityczne muszą być w stanie użyć bardzo jasnej retoryki, aby potępić agresję wojskową Rosji i ludobójcze akty przeciwko Ukrainie oraz zapewnić ściganie zbrodniarzy wojennych. Nieukarane zło nadal wyrządza jeszcze większe szkody.

54. Liczne ofiary, które Rosja spowodowała w Ukrainie na przestrzeni wielu lat, w tym w XX wieku, a także po inwazji na pełną skalę w dniu 24 lutego 2022 r., powinny znaleźć się w centrum uwagi społeczności międzynarodowej, aby właściwie ocenić te trwające nieustannie okrucieństwa.

55. Agresja Rosji na Ukrainę zmusiła świat do przeżycia nowych prób i nowych traum podobnych do tych, których doświadczyła ludzkość podczas II wojny światowej. Straszliwe skutki tej rosyjskiej inwazji muszą być  przezwyciężane już teraz i wzięte pod uwagę podczas pracy nad wzmocnieniem architektury bezpieczeństwa Ukrainy i świata. Ta globalna i zrównoważona architektura bezpieczeństwa powinna opierać się na zasadach sprawiedliwego pokoju, a wysiłki państw, organizacji międzynarodowych i Kościołów chrześcijańskich powinny być skierowane w tym kierunku.