Predyspozycja a preferencja

Tożsamość (identyfikacja) płciowa, czyli świadomość: „jestem płci żeńskiej”, „jestem płci męskiej” zaczyna się krystalizować około 18. miesiąca życia. Wtedy też w dziecku kiełkuje świadomość siebie jako odrębnej osoby. Nazywamy to „narodzinami psychologicznymi”.

Społeczna tożsamość płciowa to przekonanie: „jestem kobietą”, „jestem mężczyzną”. Ustala się około trzeciego roku życia i jest wynikiem przyjęcia zachowań, zainteresowań i postaw typowych dla danej płci w konkretnej kulturze i konkretnej rodzinie. Niestety, obecne w naszej kulturze rozmywanie czy negowanie różnic między płciami utrudnia osiągnięcie jasnej społecznej tożsamości płciowej.

Wreszcie orientacja seksualna, czyli pociąg erotyczny do osób innej, tej samej albo obu płci to pobudzenie seksualne pod wpływem kontaktu fizycznego lub psychicznego (np. wyobrażenia) z konkretnym partnerem. Stanowi wyznacznik heteroseksualizmu, homoseksualizmu lub biseksualizmu.

Teoria gender

W języku polskim mamy tylko jedno słowo „płeć”, dlatego należy je dookreślić. Płeć biologiczna (sex) to właściwości biologiczne odróżniające osobniki żeńskie od męskich ( i ). Należą do nich: funkcje rozrodcze, anatomia i gospodarka hormonalna. Są one uniwersalne, biologicznie zdeterminowane i niezależne od czynników społecznych. Różnice wynikające z czynników biologicznych wpływają na zachowanie, np. mężczyźni już jako małe dzieci są bardziej agresywni i bardziej aktywni niż kobiety. Płeć biologiczna jest wrodzona i niezmienna (poza przypadkami interwencji chirurgicznej).

Natomiast płeć psychologiczna (gender) jest nabyta. Psychologowie określają ją jako zjawisko wyuczone, związane z odmiennością zachowań i postaw, zwykle cechujących osoby o odmiennej płci biologicznej, czyli społeczne i kulturowe cechy, które społeczeństwa przypisują kobietom lub mężczyznom. O ile na gruncie biologii mówimy: osobnik żeński, osobnik męski, o tyle na gruncie psychologii mówimy: kobieta i mężczyzna.