Werbiści świętują 150-lecie swojego powstania

Dokładnie rok temu rozpoczęły się obchody jubileuszu uroczystą Mszą św. pod przewodnictwem przełożonego generalnego o. Anselmo Ricardo Ribeiro w domu założycielskim w Steyl. Następnie odbyły się uroczystości jubileuszowe w różnych miejscach na całym świecie, a w szczególności w dniu rocznicy założenia, 8 września 2025 r., kolejna wielka uroczystość ma miejsce w Steyl. Nieco później (8 grudnia 1889 r.) o. Janssen założył również Zgromadzenie Służebnic Ducha Świętego, które wraz z 3000 zakonnic z około 44 krajów, obok kontemplacyjnego Zgromadzenia Służebnic Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji, stanowią część rodziny zakonnej.

Misja, nauka i ludzie na marginesie społeczeństwa

Szczególną cechą zakonu jest obecnie jego międzynarodowy charakter. W samych Niemczech 215 werbistów pochodzi z 19 krajów, a na całym świecie działa prawie 6000 członków 76 narodowości w 79 krajach.

„Naszym głównym celem jest misja, ale działamy również w parafiach i w nauce i staramy się wspólnie z ludźmi podążać drogą wiary” – wyjaśnia o. Peter Narh. Podkreśla jednak, że dużą uwagę poświęca się również ludziom „na marginesie społeczeństwa”.

Szczególnie w dzisiejszych czasach, kiedy w wielu krajach nasila się nacjonalizm, element międzynarodowości i międzykulturowości misjonarzy werbistów jest szczególnie ważny, uważa niemiecki prowincjał: „Jeśli tak na to spojrzeć, myślę, że jest to nasza siła i cecha charakterystyczna, że dajemy świadectwo naszym życiem i pokazujemy, że różni ludzie, pochodzący z różnych narodowości i kultur, mogą żyć razem w pokoju”.

Różne kultury – pokojowe współistnienie

Na najbliższe 150 lat życzy sobie, „abyśmy stali się odważni, abyśmy potrafili rozpoznać znaki czasu”, mówi o. Narh: „Abyśmy zadawali sobie również krytyczne pytania i pytali: czego ludzie potrzebują dzisiaj od nas, misjonarzy? Gdzie możemy wspierać ludzi? Gdzie możemy im towarzyszyć? Gdzie możemy kontynuować lub rozwijać to, co robiliśmy przez ostatnie 150 lat? A gdzie potrzebujemy zmian. Abyśmy po prostu mieli odwagę dostrzegać potrzeby ludzi i odpowiednio na nie reagować”.

Założenie z myślą o misji poza granicami Niemiec

„Zgromadzenie Słowa Bożego” (łac. „Societas Verbi Divini”, skrót zakonny SVD) zostało założone 8 września 1875 r. w holenderskiej miejscowości Steyl przez Niemca ks. Arnolda Janssena. Z skromnych początków rozwinęło się obecnie siódme co do wielkości zgromadzenie męskie Kościoła katolickiego, liczące obecnie nieco poniżej 6000 członków, z czego około 1000 jest w trakcie formacji.

Prowincjał  prowincji środkowoeuropejskiej, o. Christian Stranz, w komunikacie zakonnym na początku roku jubileuszowego określił tę rocznicę jako okazję do wdzięcznego spojrzenia wstecz. Rozwój wspólnoty dowodzi, „że z niewielkiej i skromnej rzeczy może wyrosnąć coś wielkiego” – powiedział zakonnik. Refleksja nad „nieustraszonymi początkami” dodaje odwagi, aby również dzisiaj „odważnie podejmować nowe, kreatywne wyzwania w czasach, gdy wiele rzeczy ulega zniszczeniu” i angażować się na przykład na rzecz „większego humanizmu w naszym podzielonym społeczeństwie”. Podobnie ćwiczy się spojrzenie „poza wieżę kościoła”: Werbiści są dziś wspólnotą, „która czerpie bogactwo z wiary i entuzjazmu młodych Kościołów na globalnym Południu”.

Dzisiaj: Europa również obszarem misyjnym

W tle tego zjawiska leży szczególna cecha werbistów, którzy już od lat 90. XX wieku postrzegają Europę jako obszar misyjny, wysyłając tam misjonarzy z zamorskich krajów. Od lat 70. XX wieku liczba nowicjuszy w Europie znacznie spadła, jednak na innych kontynentach liczba ta wzrosła, tak że obecnie ponad połowa członków pochodzi z Azji: Indonezja, Indie i Filipiny są obecnie najważniejszymi krajami pochodzenia, a następnie Polska. Werbiści pracują w 79 krajach na pięciu kontynentach: wśród Masajów w Tanzanii, w filipińskich slumsach, w odległych stacjach misyjnych na Madagaskarze, w duszpasterstwach i parafiach w Austrii i Szwajcarii lub na przedmieściach Paryża.

Obszary działalności werbistów są bardzo zróżnicowane. Jednym z głównych obszarów działalności jest apostolat biblijny, ale członkowie zakonu są również aktywni w dziedzinie edukacji, zdrowia i mediów.  Werbiści prowadzą szkoły, uniwersytety i szpitale, wydają czasopisma oraz produkują audycje radiowe i filmy. Działają jako naukowcy, angażują się w dialog międzyreligijny oraz spotkania międzykulturowe. Do ich zadań należy solidarność z ubogimi i marginalizowanymi, zaangażowanie w ochronę godności ludzkiej, dziewcząt i kobiet, praw ludów tubylczych oraz przeciwdziałanie ksenofobii, pomoc uchodźcom oraz ochrona stworzenia.

Misja jako udział w misji Boga

Być może również dlatego, że termin ten znajduje się w nazwie zakonu, zakon bardzo dokładnie zajmuje się „misją”. Jak podano w komunikacie z okazji jubileuszu, obecnie podejście do tej kwestii jest bardzo holistyczne: „W centrum uwagi znajduje się cała osoba”. Misja jest „udziałem w misji Boga”, którą należy kontynuować, oraz „proroczym dialogiem”.

Do rodziny werbistowskiej należą również dwie wspólnoty sióstr: w 1889 r. Arnold Janssen założył Zgromadzenie Służebnic Ducha Świętego” (SSpS), a w 1896 r. kontemplacyjny zakon Sióstr Służebnic Ducha Świętego od Wiecznej Adoracji (SSpSAP). W ostatnich latach werbiści na całym świecie zintensyfikowali współpracę ze świeckimi, którzy czują się związani duchowością Zgromadzenie Słowa Bożego.