W Egipcie obradowała światowa konferencja „Wiara i Ustrój”

Apelem o podjęcie dalszych kroków w kierunku żywej, widzialnej jedności chrześcijan, zakończyła się szósta międzynarodowa konferencja „Wiary i Ustroju” Komisji „Faith and Order”  Światowej Rady Kościołów (ŚRK). W tej „nieustannej podróży” niezbędne jest odnowienie zobowiązania do wiary, misji i jedności w Chrystusie oraz wspólne uczenie się „życia naszą wiarą, naszą nadzieją i naszą miłością oraz praktykowania sprawiedliwości, pojednania i jedności”, czytamy w  „Apelu do wszystkich chrześcijan” opublikowanym na zakończenie konferencji w Wadi El Natrun w Egipcie. 

Konferencja obradowała po raz pierwszy od ponad trzech dekad, w dniach  24-28 października. Miejscem spotkania, upamiętniającego obchodzoną w tym roku 1700. rocznicę Soboru Nicejskiego - jednego z największych wydarzeń w dziejach Kościoła -  było „Logos Papal Center” Kościoła koptyjsko-prawosławnego w Wadi el-Natrun w Egipcie, na południowy zachód od Aleksandrii. Pod hasłem: „Którędy teraz do widzialnej jedności?” około 400 czołowych przedstawicieli różnych Kościołów spotkało się, aby omówić dalszą drogę prowadzącą do żywej i widocznej jedności chrześcijan. Poprzednia światowa konferencja „Faith and Order” odbyła się w 1993 roku w Santiago de Compostela w Hiszpanii.  

Otwierając obrady sekretarz generalny Światowej Rady Kościołów, prof. Jerry Pillay (prezbitarianin z RPA), mówił o „ważnym kamieniu milowym w pielgrzymce ŚRK ku sprawiedliwości, pojednaniu i jedności”. Wśród głównych mówców na tym ważnym wydarzeniu w ostatnich dniach znaleźli się patriarcha koptyjski, papież Aleksandrii i zwierzchnik ortodoksyjnego Kościoła koptyjskiego, Tawadros II,  przewodniczący Komisji Wiary i Ustrój, pastor protestancki Stephanie Dietrich oraz kardynał Kurt Koch, prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Popierania Jedności Chrześcijan. Kard. Koch przekazał pozdrowienia i błogosławieństwa od papieża Leona XIV i określił Sobór Nicejski jako wydarzenie o szczególnym znaczeniu ekumenicznym, ponieważ odbył się w czasie, gdy chrześcijaństwo nie było jeszcze dotknięte licznymi schizmami, które później nastąpiły.

Na Soborze Nicejskim,  pierwszym zgromadzeniu ekumenicznym w historii Kościoła, w 325 roku w Nicei (obecnie Iznik w Turcji), zostało sformułowane „Credo” - centralne wyznanie wiary chrześcijańskiej, które do dziś łączy wszystkie Kościoły chrześcijańskie i wspólnoty kościelne, przypomniał kard. Koch. „Jeśli nasza wspólna refleksja nad tajemnicą Boga Trójjedynego rzuci nowe światło na tożsamość Kościoła, to 1700. rocznica Soboru Nicejskiego może stać się kamieniem milowym jedności ekumenicznej” – powiedział watykański “minister ds. ekumenizmu”. Dodał, że w tym sensie papież Leon XIV stwierdził, że „Nicea jest nie tylko upamiętnieniem przeszłości, ale także wspaniałym znakiem dla naszych czasów, pozwalającym na ponowne odkrycie jedności Kościoła”.

Patriarcha koptyjski Tawadros II wezwał Kościoły do podjęcia dialogu, który zaprowadzi je na drogę do prawdziwej jedności. Dialog teologiczny to proces i wspólne podążanie drogą ku wspólnemu rozumieniu wiary. „Nie jest to próba usunięcia, czy rozwiązanie naszych różnic, ale odkrywania głębokiej wiary, która jednoczy Kościół” – powiedział Tawadros.

Koptyjski biskup prawosławny Anba Kyrillos (Los Angeles, USA) określił Sobór Nicejski jako „decydujące wydarzenie w historii chrześcijaństwa, nie tylko ze względu na jego definicję trynitarną i chrystologiczną, ale także ze względu na jego nigdy nie porzuconą wizję jedności Kościoła”. Wyraził przekonanie, że prawdziwa jedność wynika „nie z dyplomacji czy nastroju”, lecz z odrodzenia wizji Nicei.

Wśród tematów światowej konferencji były też kwestie dekolonizacji i misji. W apelu końcowym stwierdzono, że misja jest „zakorzeniona w tożsamości Kościoła, którego zadaniem jest głoszenie Ewangelii”. Również Credo Nicejskie   przypomina, że Kościół istnieje po to, by być posłanym do świata. Dla Kościołów misja jest w niektórych kontekstach spleciona z historią niewolnictwa, kolonializmu i władzy. „Dlatego misja w naszych czasach musi charakteryzować się pokutą i reorientacją ku dekolonizacji oraz sprawiedliwości, pojednaniu i jedności”.

„Ekumenizm nie kończy się za drzwiami konferencji” – powiedział zamykając obrady 28 października Jerry Pillay. Sekretarz generalny ŚRK podkreślił, że „ekumenizm musi dotrzeć do ław kościelnych”. Patriarcha Tawadros II, który po raz pierwszy gościł uczestników światowej konferencji, potwierdził potrzebę kontynuacji dialogu teologicznego między Kościołami. Jego zdaniem, tylko to może prowadzić do jedności.

Koptyjski Kościół Prawosławny był po raz pierwszy gospodarzem konferencji, która odbyła się również po raz pierwszy na kontynencie afrykańskim. W organizację zaangażowane były też inne Kościoły członkowskie ŚRK w Egipcie: grecko-prawosławny Patriarchat Aleksandrii i całej Afryki, prowincja anglikańska Aleksandrii oraz Synod Nilu Kościoła Ewangelickiego.

Światowe konferencje na temat wiary i ustroju odbywały się w decydujących momentach w historii ruchu ekumenicznego. Pierwsza konferencja z tego cyklu odbyła się w 1927 roku w Lozannie, a ruch na rzecz wiary i ustroju Kościoła był jednym z prądów, które doprowadziły do utworzenia w 1948 roku Światowej Rady Kościołów.

Pierwszy Sobór Nicejski został zwołany przez cesarza Konstantyna I w 325 r. w Nicei (obecnie İznik w Turcji) w celu rozwiązania wczesnego kryzysu teologicznego w Kościele. Kościół przyjął jako swoje oficjalne stanowisko pierwsze Credo Nicejskie – objaśnienie i podsumowanie wiary chrześcijańskiej, w którym Chrystus został zdefiniowany jako współistotny z Bogiem Ojcem.

Światowa Rada Kościołów (World Council of Churches), zrzesza obecnie 352 Kościoły protestanckie, anglikańskie, prawosławne i starokatolickie oraz wspólnoty kościelne w około 140 krajach, skupiające 580 milionów chrześcijan. Od września 2022 moderatorem Komitetu Naczelnego (przewodniczącym) ŚRK, jest Heinrich Bedford-Strohm, biskup ewangelicki z Niemiec. Od początku 2023 roku sekretarzem generalnym jest 58-letni Jerry Pillay, południowoafrykański reformowany teolog i pastor. Natomiast dyrektorem Komisji „Wiara i Ustrój” przy ŚRK jest prawosławny teolog Andrej Jeftić z Serbii.

Światowa Rada Kościołów została założona w 1948 roku w Amsterdamie; obecnie jej siedziba znajduje się w Genewie. ŚRK postrzega siebie jako wspólnotę Kościołów, a nie jako „super-Kościół”. Kościół katolicki nie jest członkiem ŚRK, jednak w obradach uczestniczą od 1961 roku jego obserwatorzy. W 1965 roku została powołana wspólna grupa robocza między Stolicą Apostolską a ŚRK. Katoliccy teologowie są pełnoprawnymi członkami ważnych komisji Światowej Rady Kościołów, takich jak Wiara i Ustrój oraz Misja Światowa i Ewangelizacja.