Abp Robert Zollitsch podsumował papieską wizytę w Niemczech. Przewodniczący niemieckiego episkopatu podczas tradycyjnego przyjęcia dla polityków i ludzi Kościoła w wigilię Świętych Archaniołów Michała, Gabriela i Rafała w Akademii Katolickiej w Berlinie podkreślił szczególnie dobrą współpracę między władzami państwowymi a Kościołem.
Głównym adresatem tych podziękowań był obecny podczas przyjęcia prezydent Niemiec Christian Wulff. I to właśnie do niego abp Zollitsch zwrócił się osobiście: „Już na początku wizyty Papież zwierzył mi się, że był głęboko wzruszony serdecznym przyjęciem w prezydenckim zamku Bellevue. To dało mu poczucie dużej bliskości” – powiedział abp Zollitsch. I dodał, że prezydent Christian Wulff tak zaangażował się w tę wizytę, że Papież poczuł się w Niemczech jak w domu. „Cieszę się, że Papież zachęcił wiele sfer naszego społeczeństwa do rozmów i dyskusji. Niech będą one owocne. Kościół w Niemczech czuje się wzmocniony przez Benedykta XVI w swoim społecznym zaangażowaniu i pomocnej roli w polityce i gospodarce. Mam nadzieję, że pójdziemy tą drogą razem, bo gdzie jest Bóg, tam jest przyszłość” – powiedział abp Zollitsch, przypominając motto papieskiej pielgrzymki do Niemiec.
Przewodniczący niemieckiego episkopatu wymienił też religijne elementy papieskiej wizyty. Jego zdaniem, rozczarowanie niektórych wobec brakujących konkretów podczas ekumenicznego spotkania w Erfurcie jest niezrozumiałe. Spotkanie Papieża z protestantami niepotrzebnie tłumaczy się według logiki procesów politycznych. „Papież pokazał, że priorytetem dla wszystkich chrześcijan jest ich wspólna wiara”, a poza tym – dodał abp Zollitsch – „już spotkanie samo w sobie było symboliczne”.
Podczas przyjęcia w Akademii Katolickiej w Berlinie abp Zollitsch zwrócił się też do samych katolików. „Papież chciał chyba nas upomnieć, byśmy dali się prowadzić przez Ducha Ewangelii. Nas Niemców, którzy lubimy przecież organizować, restrukturyzować i reformować” – powiedział z uśmiechem przewodniczący niemieckiego episkopatu na przyjęciu z politykami.
Szerzej wymiar duchowy i duszpasterski pielgrzymki Benedykta XVI do Niemiec biskupi opracują podczas jesiennej sesji plenarnej, planowanej od 4 do 7 października w Fuldzie.
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.
Jako dewizę biskupiego posługiwania przyjął słowa „Ex hominibus, pro hominibus” (Z ludu i dla ludu).