„A gdy Go ujrzeli, oddali Mu pokłon. Niektórzy jednak wątpili”. Apostołowie wątpili, a jednocześnie oddali Mu pokłon.
1. Użyty tu czasownik „wątpili” (gr. editasan) pojawia się jeszcze tylko raz w Nowym Testamencie. Gdy Piotr chodził po wodzie i zaczął tonąć, zawołał: „Panie, ratuj!”. Jezus, podając mu wtedy dłoń, powiedział: „Czemu zwątpiłeś, małej wiary?”. Wydaje się, że ta scena dobrze oddaje stan ducha apostołów po zmartwychwstaniu. Niby już chodzą po wodzie, czyli wierzą w zmartwychwstanie, ale wciąż stawiają niepewne kroki. Gdy toną, wołają: „Panie, ratuj!”. Jedenastu w chwili wniebowstąpienia nadal jest ludźmi „małej wiary”. Czyż nie podobnie jest z nami? Wierzyć – to chodzić po wodzie. Wiara współistnieje często ze znakami zapytania. Co wcale nie znaczy, że niewiara daje pewność. Bynajmniej. My, wierzący, gdy toniemy, wiemy przynajmniej, kogo wołać na ratunek.
2. Ostatni nakaz Jezusa obejmuje cztery działania: a) „idźcie” – Kościół musi być w drodze do ludzi, do całego świata; b) „czyńcie uczniami” − tłumaczenie „nauczajcie” nie oddaje wiernie słów Jezusa. „Pozyskujcie uczniów we wszystkich narodach” (Pauliści). Szkoła Jezusa musi się powiększać. Choć sami jesteśmy uczniami z małą wiarą, to mamy zapraszać nowych uczniów; c) „udzielajcie chrztu” – chrzest jest inicjacją, początkiem życia wiarą, zanurzeniem w miłość Boga w Trójcy Osób, jest bramą do kolejnych sakramentów; d) „Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem”. Nie wystarczy tylko chrzcić i udzielać innych sakramentów. Konieczne jest także przekazywanie całości doktryny. Mamy zachowywać wszystko, czego Jezus nas nauczył. Bez selektywnego wybierania tego, co nam odpowiada.
3. Wierność wobec misyjnego zadania wymaga zachowania wszystkich czterech poleceń Pana. Zdarza się w Kościele przeakcentowanie jednego. Kościół ma wychodzić do ludzi po to, by ich czynić uczniami, udzielać sakramentów i nauczać. Nie można skupiać się na samej doktrynie czy sakramentach bez wychodzenia do świata. Sakramenty i doktryna wzajemnie się dopełniają. Sakramenty bez nauczania mogą być traktowane jak magia. A nauczanie bez sakramentów zamienia się w doktrynerstwo czy moralizatorstwo.
4. „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni”. Jezus, rozstając się z uczniami, zapewnia, że pozostanie z nimi. Będzie to już inna obecność. Wiąże się ona z misyjnym posłaniem. Idźcie, nauczajcie, a Ja będę z wami. Ta obietnica skonkretyzuje się w dniu zesłania Ducha Świętego. Jezus mówi, że będzie z nami przez wszystkie dni. Zauważmy powtarzające się wyrażenia: „wszelka władza”, „wszystkie narody”, „zachowujcie wszystko” i wreszcie „wszystkie dni”. Bóg znaczy wszystko albo nic. •
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.
Jako dewizę biskupiego posługiwania przyjął słowa „Ex hominibus, pro hominibus” (Z ludu i dla ludu).