21.00: Stawaj do raportu!

Praktykę maryjnej modlitwy wieczorem, podczas okupacji hitlerowskiej, szerzyli wśród młodzieży akademickiej, gromadzącej się na tajnych kompletach w Warszawie ojcowie jezuici, moderatorzy Sodalicji Mariańskiej, a także ks. Leon Cieślak, pallotyn. Na Jasnej Górze o. Polikarp Sawicki, paulin skupiał na tę wieczorną modlitwę przed Cudownym Obrazem Matki Bożej różne grupy: członków Sodalicji Mariańskiej, studentów. Prawdopodobnie uczestniczył w nich dwukrotnie, w czasie tajnych pielgrzymek akademickich student Karol Wojtyła.W tym czasie, w obozie koncentracyjnym w Dachau powstała w 1942 roku, pod przewodnictwem bł. ks. Stefana Wincentego Frelichowskiego — sodalisa maryjnego od 1927 roku, wspólnota młodych. Jej członkowie mieli duchowo spotykać się codziennie o godz. 21.00 przed Matką Bożą.

W 1946 roku po Akcie Ofiarowania Niepokalanemu Sercu Maryi - Polski na Jasnej Górze przez Prymasa kard. Augusta Hlonda, wraz z Episkopatem Polski wobec milionowej rzeszy pielgrzymów, ks. L. Cieślak, w trosce o wprowadzanie w życie zobowiązań wynikających z odnowionego z Maryją Królową Polski przymierza, zaproponował odprawianie codziennie o godz. 21.00 w duchowej łączności z Jasną Górą „Raportu Rycerskiego Narodu Polskiego Chrystusowi na ręce Maryi".

Na Jasnej Górze podjęta w 1953 r. systematyczna modlitwa Apelu okazała się zwycięską. Po trzech latach, wbrew wcześniejszym butnym zapewnieniom władz komunistycznych, Ksiądz Prymas w końcu października 1956 r.powrócił do posługi Kościołowi w naszej Ojczyźnie. On też, wraz z Episkopatem Polski, stał się propagatorem Apelu, podczas Wielkiej Nowenny (1957-1966), będącej przygotowaniem do Milenium Chrztu Polski podejmował tematykę duszpasterską zaproponowaną przez Episkopat Polski. Kardynał S. Wyszyński osobiście przewodził ponad 500 razy tej modlitwie na Jasnej Górze, przedkładając Bogu zmagania Kościoła i narodu o wierność Ewangelii. Zawsze duchowo łączył się o godz. 21.00 z Sanktuarium w modlitwie za Kościół i Ojczyznę, udzielał wraz z biskupami błogosławieństwa Polsce. Modlitwa Apelu towarzyszy od początku Peregrynacji kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej w Polsce (od 1957 roku).

W okresie trwania Soboru Watykańskiego II, Apel nasycony był błaganiem za Kościół powszechny. Biskupi polscy w listach pasterskich, przy okazji różnych uroczystości maryjnych, zachęcali wiernych do praktyki Apelu Jasnogórskiego, zarówno w rodzinach, jak i w świątyniach. Na rozpoczęcie Roku Świętego w Polsce, 1 stycznia 1974 roku Episkopat Polski polecił, aby w każdej rodzinie i w każdym kościele w Polsce odprawiono Apel Jasnogórski przed obrazem Matki Bożej, przy zapalonej świecy. W czasie tego Apelu obecni mieli ponowić oddanie się Matce Bożej w macierzyńską niewolę miłości za Kościół, z błaganiem, aby Rok Święty przyniósł jak największe owoce odnowy życia chrześcijańskiego,
pojednania z Bogiem i między ludźmi.Prymas kard. S. Wyszyński z Episkopatem Polski wezwał również wiernych, żeby sześcioletni okres przygotowań do Jubileuszu 600-lecia Jasnej Góry rozpocząć 1 stycznia 1976 roku uroczystym Apelem.

„Na początek prosimy was, abyście pierwszy rok wdzięczności rozpoczęli razem, gromadząc się dzisiaj (1. 1. 1976 r.) w domach rodzinnych przed obrazem Matki Bożej Częstochowskiej na Apel Jasnogórski. Gdy uderzą dzwony w naszych kościołach, wspólnie odmówcie dziesiątek różańca, litanię do Matki Bożej lub „Pod Twoją Obronę" i zaśpiewajcie Apel Jasnogórski — „Maryjo, Królowo Polski, jestem przy Tobie, pamiętam, czuwam" — w duchu wdzięczności za Jej obecność i działanie na ziemi naszej”.

Nową jakość uzyskała modlitwa Apelu Jasnogórskiego dzięki aprobacie Jana Pawła II, który nie tylko często podejmuje tę milenijną modlitwę ale niejednokrotnie ukazuje jej aktualność. W prowadzonych ośmiokrotnie rozważaniach Apelu na Jasnej Górze przybliżał treści teologiczne słów „Jestem, pamiętam, czuwam”, czyniąc je współczesną modlitwą Kościoła w Polsce i w świecie. Ponad sto razy, podczas spotkań z różnymi grupami pielgrzymów, nie tylko w Rzymie i Castel Gandolfo, aktualizował treści Apelu Jasnogórskiego i modlił się śpiewając antyfonę apelową.