Katechizm Płocki

Krzywoprzysięstwo i wiarołomstwo też są zakazane przez drugie przykazanie Boże.

1. Oglądając filmy, relacjonujące na przykład procesy sądowe, często spotykamy się ze sceną, w której świadek przyrzeka mówić „prawdę i tylko prawdę”. Aby podkreślić wagę tej przysięgi, zeznająca osoba kładzie dłoń na Biblii, za którą stoi autorytet samego Boga.

2. Katechizm Kościoła Katolickiego naucza, że osoba, która składa przysięgę wzywając Boga na świadka, odwołuje się do „prawdomówności Bożej jako do rękojmi swojej własnej prawdomówności” (KKK 2150). Zgodnie z katechizmem „Bóg – jako Stwórca i Pan – jest normą wszelkiej prawdy.

Słowo ludzkie jest albo w zgodzie albo w sprzeczności z Bogiem, który jest samą Prawdą. Przysięga, jeżeli jest wiarygodna i prawomocna, ukazuje odniesienie słowa ludzkiego do prawdy Bożej” (KKK 2151).

Naukę Jezusa o przysiędze zawiera ewangeliczne Kazanie na Górze. Zbawiciel, zaleca w nim wielką powściągliwość w składaniu uroczystych przyrzeczeń. Według katechizmu Jezus uczy, że „każda przysięga zawiera odniesienie do Boga i że obecność Boga oraz Jego prawdy powinna być czczona w każdym słowie. Powściągliwość w powoływaniu się na Boga w mowie jest znakiem szacunku dla Jego obecności, zaświadczanej lub podważanej każdym naszym stwierdzeniem” (KKK 2153).

Wprawdzie słowa Zbawiciela mogą być rozumiane jako zakaz składania jakichkolwiek przysiąg, to jednak – zgodnie z interpretacją świętego Pawła – Kościół przyjmuje, że nie sprzeciwiają się one przysiędze w ogóle, lecz zakazują jej nadużywania. „Przysięga (...) może być składana tylko zgodnie z prawdą, rozwagą i sprawiedliwością” (KKK 2154) i jedynie z ważnego powodu. Przysięgi można odmówić, jeśli domaga się jej nielegalna władza świecka, a także wówczas, gdy żąda się jej w celu przeciwnym godności drugiego człowieka lub jedności Kościoła (por. KKK 2155).

3. Zdarzają się też niestety sytuacje, kiedy to imię Boże wzywane jest w celu poświadczenia nieprawdy. Czyn taki zwie się krzywoprzysięstwem. Krzywoprzysięstwo jest zakazane przez drugie przykazanie Boże, ponieważ osoba popełniająca ten czyn wzywa Boga, by był świadkiem kłamstwa, naruszając w ten sposób cześć należną Bożemu imieniu (por. KKK 2151). Drugie przykazanie Boże zakazuje również wiarołomstwa, czyli niedotrzymania obietnicy złożonej pod przysięgą. Katechizm nazywa wiarołomcą osobę, która składając pod przysięgą obietnicę, już w punkcie wyjścia nie ma zamiaru jej dotrzymać lub złożywszy ją, nie dotrzymuje danego słowa (por. KKK 2152). Z wiarołomstwem mamy więc do czynienia na przykład w sytuacji zdrady małżeńskiej, złamania przyrzeczeń kapłańskich lub ślubów zakonnych. „Wiarołomstwo – zgodnie z katechizmem – jest poważnym brakiem szacunku względem Pana każdego słowa” (KKK 2152).

Zadajmy sobie pytanie: czy nigdy lekkomyślnie nie wzywam imienia Boga składając jakąś przysięgę lub obietnicę? Czy wywiązuję się ze złożonych przyrzeczeń? Czy dotrzymuję słowa danego Bogu i ludziom?

4. Zapamiętajmy: Drugie przykazanie Boże stojące na straży świętości imienia Boga zakazuje krzywoprzysięstwa, czyli wzywania Boga na świadka kłamstwa, a także wiarołomstwa, czyli niedotrzymania obietnicy złożonej pod przysięgą. Oba te czyny poważnie naruszają cześć należną imieniu Bożemu.

Ks. Adam Łach