Nie tylko Młot na czarownice. Inkwizycja

W państwie, które zostało utożsamione z Kościołem, herezja przestała być postrzegana jedynie jako błąd w sprawach wiary. Oceniana jako czynnik destabilizacji i rozbicia jedności państwa kwalifikowana była odtąd w kategoriach zdrady.

Na ziemiach polskich pierwsi inkwizytorzy papiescy zostali mianowani w 1318 r. przez papieża Jana XXII (dominikanin Peregryn z Opola dla diecezji wrocławskiej oraz Mikołaj Hospodyniec, franciszkanin, dla diecezji krakowskiej). Nominacje te miały raczej charakter prewencyjny i rutynowy; średniowieczne ruchy heretyckie dotknęły ziem polskich w znikomym stopniu. Jedyny wyjątek stanowił pod tym względem na początku XV w. husytyzm. W walce z nim inicjatywa spoczywała jednak wyraźnie w rękach biskupów (zwłaszcza kard. Zbigniewa Oleśnickiego i Andrzeja Bnińskiego), posiłkujących się jedynie papieskimi inkwizytorami. Również reformacja nie zaowocowała w tradycyjnie tolerancyjnej Polsce jakąś wzmożoną działalnością inkwizycji. Za czasów Zygmunta Augusta ustała ona całkowicie; ostatni inkwizytor Melchior z Mościsk zmarł w 1591 r.

W czasach nowożytnych działalność inkwizycji stała się jednym z głównych przedmiotów ostrej krytyki kierowanej pod adresem Kościoła, najpierw przez publicystów i historyków protestanckich (Antonio del Corro, ps. Montanus), a następnie przez pisarzy oświecenia (Montesquieu, Voltaire). Temat podjęła także (nie bez pewnych przerysowań) literatura (Schiller, Dostojewski), muzyka (Verdi) i sztuka (Goya).

W samym Kościele krytyczne stanowisko wobec inkwizycji mogło być w pełni wyartykułowane dopiero po Soborze Watykańskim II i przyjętej na nim Deklaracji o wolności religijnej. W liście Tertio millennio adveniente (1994) papież Jan Paweł II wyraził w imieniu Kościoła skruchę za „stosowanie [w niektórych stuleciach] w obronie prawdy metod nacechowanych nietolerancją, a nawet przemocą” (TMA, 35). Sformułowanie to powtórzył uroczyście podczas liturgii Dnia Przebaczenia 12 marca 2000 r. W 1998 r. w Watykanie odbyła się międzynarodowa sesja naukowa poświęcona inkwizycji.

«« | « | 1 | 2 | 3 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg

Archiwum informacji

niedz. pon. wt. śr. czw. pt. sob.
25 26 27 28 29 1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31 1 2 3 4 5 6