Odmłodzony Kościół [Iuvenescit Ecclesia]

Przypisy
1. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 4
2. JAN CHRYZOSTOM, Homilia de Pentecoste, II, 1: PG 50, 464
3. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium (24 listopada 2013r.), n. 49: AAS 105 (2013), 1040.
4. por. tamże nn. 20-24: AAS 105 (2013), 1028-1029
5. por. tamże n. 14: AAS 105 (2013), 1025
6. tamże n. 25: AAS 105 (2013), 1030
7. SOBÓR WATYKAŃSKI II, dekret Apostolicam actuositatem, 19.
8. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, nr 14: AAS 105 (2013), 1026; por. BENEDYKT XVI, Homilia podczas Mszy świętej na rozpoczęcie V Konferencji Ogólnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej i Karaibów (13 maja 2007r.): AAS 99 (2007), 43.
9. JAN PAWEŁ II, Przemówienie do członków Ruchów kościelnych i nowych wspólnot (30 maja 1998r.), nr 7: L’osservatore Romano, wyd. pl, n. 8-9(205)/1998, s.39.
10. Tamże, n 6, 
11. Tamże, n 8, 
12. «Różne są charismata» (1 Kor 12, 4); «mamy zaś różne charismata » (Rz 12, 6); «każdy otrzymuje własny chárisma od Boga: jeden taki, a drugi taki (1 Kor 7,7).
13. W grece oba słowa (chárisma i cháris) mają ten sam źródłosłów.
14. Por. ORYGENES, O zasadach, I, 3, 7; tłum St. Kalinkowski, Kraków 1996, s. 90: «to, co się zwie „darem Ducha”, jest udzielane przez Syna i tworzone przez Boga Ojca».
15. ŚW. BAZYLI Z CEZAREI, Reguła większa, 7, 2: PG 31, 933-934; w: Życie monastyczne, 6, Kraków, 1995, s.78, tłum. J. Naumowicz.
16. «Ten, kto mówi językiem, buduje siebie samego, kto zaś prorokuje, buduje Kościół» (1 Kor 14, 4). Apostoł nie lekceważy daru glosolalii, charyzmatu modlitwy potrzebnego do osobistej relacji z Bogiem i uznaje go za autentyczny charyzmat, choć bezpośrednio nie przynosi on pożytku dla dobra wspólnego: «Dziękuję Bogu, że mówię językami lepiej od was wszystkich. Lecz w Kościele wolę powiedzieć pięć słów według mego rozeznania, by pouczyć innych, zamiast dziesięć tysięcy wyrazów według daru języków » (1 Kor 14, 18-19).
17. por. 1 Kor 12, 28: «I tak ustanowił Bóg w Kościele najprzód apostołów, po wtóre proroków, po trzecie nauczycieli, a następnie tych, co mają dar czynienia cudów, wspierania pomocą, rządzenia oraz przemawiania rozmaitymi językami»
18. Na zgromadzeniach wspólnoty nadmiar objawień charyzmatycznych może wywoływać poczucie zagubienia, a także tworzyć atmosferę rywalizacji, nieuporządkowania i zamieszania. Chrześcijanom mniej obdarzonym grozi kompleks niższości (por. 1 Kor 12, 15-16); podczas gdy wielcy charyzmatycy, mogą ulegać pokusie postawy nacechowanej pychą i pogardą (por. 1 Kor 12, 21).
19. Jeśli w danym zgromadzeniu nie znajdzie się nikt, kto byłby w stanie zinterpretować tajemnicze słowa tego, który przemawia językami, Paweł nakazuje mu milczeć. Jeśli zaś znajdzie się tłumacz, Apostoł zezwala, by dwóch, najwyżej trzech mówiło językami (por. 1 Kor 14, 27-28).
20. Święty Paweł nie dopuszcza idei niepowstrzymanej inspiracji proroczej. Stwierdza natomiast: «dary duchowe proroków niechaj zależą od proroków! Bóg bowiem nie jest Bogiem zamieszania, lecz pokoju» (1 Kor 14, 32-33).
21. por. PIUS XII, Encyklika Mystici corporis (29 czerwca 1943r.): AAS 35 (1943), 206-230
22. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 4, 7, 11, 12, 25, 30, 50; Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum, n. 8; dekret Apostolicam actuositatem, n. 3, 4, 30; dekret Presbyterorum ordinis, n. 4, 9.
23. Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 4.
24. tamże n. 12
25. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, dekret Apostolicam actuositatem, n. 3: «W celu pełnienie tego apostolstwa Duch Święty, który dokonuje uświęcenia Ludu Bożego przez posługę i sakramenty, udziela wiernym także szczególnych darów (1 Kor 12, 7), „udzielając każdemu tak, jak chce" (1 Kor 12, 11), by, „Jako dobrzy szafarze różnorakiej łaski Bożej służcie sobie nawzajem tym darem, jaki każdy otrzymał” (1 P 4, 10) dla budowania całego ciała w miłości (por. Ef 4, 16)».
26. tamże.
27. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 12: «sąd o ich autentyczności i o właściwym wprowadzeniu ich w czyn należy do tych, którzy są w Kościele przełożonymi i którzy szczególnie są powołani, by nie gasić Ducha, lecz by wszystko badać i zachowywać to, co dobre (por. 1 Tes 5,12 i 19- 21)». Choć tu odnosi się to konkretnie do rozeznawania darów nadzwyczajnych, to analogicznie może być zastosowane do wszelkich charyzmatów w ogóle.
28. por. np. PAWEŁ VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975r.), n. 58: AAS 68 (1976), 46-49; KONGREGACJA DS. ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH – KONGREGACJA DS. BISKUPÓW, Wytyczne Mutuae relationes (14 maja 1978r.): AAS 70 (1978), 473-506; JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici (30 grudnia 1988r.): AAS 81 (1989), 393-521; Adhortacja apostolska Vita consecrata (25 marca 1996r.): AAS 88 (1996), 377-486.
29. Znamienne jest jedno ze stwierdzeń wyżej przywołanego dokumentu międzydykasterialnego Mutuae relationes, w którym przypomina się, że «byłoby poważnym błędem uniezależniać, a jeszcze o wiele poważniejszym, przeciwstawiać życie zakonne strukturom kościelnym, jak gdyby mogły istnieć osobno dwie rzeczywistości: jedna charyzmatyczna, druga zaś instytucjonalna; obydwa bowiem składniki, tj. dary duchowe i struktury kościelne stanowią jedną choć złożoną rzeczywistość» (n. 34).
30. JAN PAWEŁ II, Przesłanie Jana Pawła II do uczestników Światowego Kongresu Ruchów Kościelnych (27 maja 1998r.), n. 5: L’Osservatore Romano, wyd. pl. 8-9(205)/1998. s. 35 ; por. także tenże, Przesłanie do uczestników II Międzynarodowej Konferencji Ruchów Kościelnych (2 marca 1987r.): Insegnamenti di Giovanni Paolo II, X, 1 (1987), 476-479.
31. BENEDYKT XVI, Przemówienie do członków Ruchu Komunia i Wyzwolenie (24 marca 2007r.): L’Osservatore Romano, wyd. pl 6(294)/2007, s. 35.
32. «Wspólne podążanie w Kościele, pod przewodnictwem pasterzy, obdarzonych szczególnym charyzmatem i misją, jest znakiem działania Ducha Świętego. Kościelność jest podstawową cechą każdego chrześcijanina, każdej wspólnoty, każdego ruchu»: FRANCISZEK, Homilia 2 Uroczystość Zesłania Ducha Świętego. Msza św. z udziałem członków ruchów kościelnych (19 maja 2013r.): L 'Osservatore Romano, wyd. pl. 7(354)/2013, s. 20.
33. Tenże, Audiencja Generalna (1 października 2014r.): L 'Osservatore Romano wyd. pl. 11 (367)/2014,s. 51. 
34. por. J 7, 39; 14, 26; 15, 26; 20, 22.
35. por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Dominus Iesus (6 sierpnia 2000r.), nn. 9-12: AAS 92 (2000), 749-754.
36. IRENEUSZ Z LYONU, Adversus haereses, IV, 7, 4: PG 7, 992-993; V, 1, 3: PG 7, 1123; V, 6, 1: PG 7, 1137; V, 28, 4: PG 7 1200.
37. por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Dominus Jesus, n. 12: AAS 92 (2000), 752-754.
38. por. JAN PAWEŁ II, Encyklika Dominum et vivificantem (18 maja 1986r.), n. 50: AAS 78 (1986), 869-870; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 727-730.
39. BENEDYKT XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis (22 lutego 2007r.), n. 12: AAS 99 (2007), 114.
40. por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1104-1 107
41. JAN PAWEŁ II, Przemówienie do członków Ruchów kościelnych i nowych Wspólnot w wigilię Zesłania Ducha Świętego (30 maja 1998r.), n 7: L’Osservatore Romano, wyd. pl. 8-9(205)/1998, s. 39.
42. EFREM SYRYJCZYK, Hymn o wierze, 10, 12: CSCO 154,50.
43. CYPRIAN Z KARTAGINY, O modlitwie Pańskiej, 23: PL 4, 553; por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 4.
44. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio, n. 2
45. por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Dominus Iesus, n. 16: AAS 92 (2000), 757: „pełnia tajemnicy zbawczej Chrystusa należy także do Kościoła, nierozerwalnie złączonego ze swoim Panem”.
46. PAWEŁ VI, Audiencja środowa (8 czerwca 1966r.): Insegnamenti di Paolo VI, IV (1966), 794.
47. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 1.
48. II NADZWYCZAJNE ZGROMADZENIE SYNODU BISKUPÓW, Ecclesia sub Verbo mysteria Christi celebrans pro salute mundi. Relatio finalis (7 grudnia 1985r.), II, C, 1: Enchiridion Vaticanum, 9, 1800; por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, List Communionis notio (28 maja 1992r.), n. 4-5: AAS 85 (1993), 839-841.
49. por. BENEDYKT XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini (30 września 2010r.), n. 54: AAS 102 (2010), 733-734; FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 174: AAS 105 (2013), 1092-1093.
50. por. BAZYLI Z CEZAREI, O Duchu Świętym, 26: PG 32, 181.
51. J.H. NEWMAN, Sermons Bearing on Subjects of the Day, London 1869, 132.
52. por. paradygmatyczne stwierdzenia JANA PAWŁA II w odniesieniu do życia konsekrowanego, Audiencja generalna (28 września 1994r.), n. 5: Insegnamenti di Giovanni Paolo II, XVII, 2 (1994), 404-405.
53. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 7.
54. tamże, pkt 21.
55. tamże.
56. tamże.
57. BAZYLI Z CEZAREI, O Duchu Świętym, 16, 38: PG 32,137.
58. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 28.
59. tenże, Dekret Presbyterorum ordinis, n. 2.
60. tenże, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 29. 
61. tamże, n. 12.
62. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes, n. 4, 11.
63. JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Christifideles laici, n. 24: AAS 81 (1989), 434.
64. por. tamże, n. 29: AAS 81 (1989), 443-446.
65. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 12.
66. JAN PAWEŁ II, Audiencja generalna (9 marca 1994r.), n. 6: Insegnamenti di Giovanni Paolo II. XVII, I (1994), 641. 
67. por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 799 i nn; KONGREGACJA DS. ZAKONNIKÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH - KONGREGACJA DS. BISKUPÓW, Wytyczne Mutuae relaiiones, n. 51: AAS 70 (1978), 499-500; JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Vita consecrata, n. 48: AAS 88 (1996), 421-422; tenże, Audiencja generalna (24 czerwca 1992r), n. 6: Insegnamenti di Giovanni Paolo Il, XV, I (1992), 1935-1936.
68. Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, nn. 39-42; JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Christifideles laici, n. 30: AAS 81 (1989), 446
69. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 130: AAS 105 (2013), 1074
70. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici, n.30: AAS 81 (1989), 447; por. Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii Nuntiandi, n. 58: AAS 68 (1976), 49
71. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici, n. 30: AAS 81 (1989), 446-447
72. FRANCISZEK, Homilia na Zesłania Ducha Świętego. Msza św. z udziałem członków ruchów kościelnych (19 maja 2013r.): L’Osservatore Romano, wyd. pl. 7(354)/2013, s. 20.
73. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici, n. 30: AAS 81 (1989), 447; por. Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii Nuntiandi, n. 58: AAS 68 (1976), 48
74. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici, n. 30: AAS 81 (1989), 447
75. Tamże: AAS 81 (1989), 448.
76. Por. Tamże: AAS 81 (1989), 447.
77. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 130: AAS 105 (2013), 1074-1075
78. KONGREGACJA ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH - KONGREGACJA ds. BISKUPÓW Wytyczne Mutuae relationes, n. 12: AAS 70 (1978), 480-481; por. JAN PAWEŁ Il, Przemówienie do członków Ruchów kościelnych i nowych Wspólnot w wigilię Zesłania Ducha Świętego (30 maja 1998r.), n. 6: L’Osservatore Romano, wyd. pl. 8-9(205)/1998, s. 38.
79. Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii Nuntiandi, n. 58: AAS 68 (1976), 48.
80. por. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 174-175: AAS 105 (2013), 1092-1093
81. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles laici, n. 30: AAS 81 (1989), 448.
82. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 177: AAS 105 (2013), 1094.
83. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Christifideles Laici, n. 30: AAS 81 (1989), 448.
84. tamże.
85. por. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 177: AAS 105 (2013), 1094.
86. tamże, n. 186: AAS 105 (2013), 1098.
87. KONGREGACJA NAUKI WIARY, List Communionis notio, n. 7: AAS 85 (1993), 842.
88. Tamże, n. 9: ns 85 (1993), 843.
89. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 23
90. Tamże, Dekret Christus Dominus, n. 11
91. Por. tamże, n. 2; KONGREGACJA NAUKI WIARY, List Communionis notio, nn. 13-14, 16: AAS 85 (1993), 846-848.
92. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Christus Dominus, n. 11
93. Por. Tamże, pkt 35; Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 591 ; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 412, § 2; KONGREGACJA DS. ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH – KONGREGACJA DS. BISKUPÓW, Wytyczne Mutuae relationes, n. 22: AAS 70 (1978), 487.
94. Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, List Communionis notio, n. 15: AAS 85 (1993), 847. 9' Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum, n. 8; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 888-892. 9' SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum, n. 8
95. por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum, n. 8; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 888-892.
96. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Dei Verbum, n. 8.
97. Tamże, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 10
98. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Pastores gregis (16 października 2003r.), n. 10: AAS 96 (2004), 838.
99. Tamże, Adhortacja apostolska Christifideles laici, 29: AAS 81 (1989), 443-446.
100. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 10.
101. Tamże, Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes, n. 52; por. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Familiaris consortio (22 listopada 1981r.), n. 72: AAS 74 (1982), 169-170.
102. por. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis (25 marca 1992r.), n 68: AAS 84 (1992), 777.
103. por. tamże, pkt 31, 68: AAS 84 (1992), 708-709, 775-777.
104. Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 265; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 357, § 1.
105. Por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 273; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 370.
106. Por. KONGREGACJA DS. ZAKONÓW I INSTYTUTÓW ŚWIECKICH – KONGREGACJA DS. BISKUPÓW, Wytyczne Mutuae relationes, n. 19,34: AAS 70 (1978), 485-486, 493.
107. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Vita consecrata, n. 31: AAS 88 (1996), 404-405.
108. Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja Dogmatyczna Lumen Gentium, n. 43 
109. Tamże, n. 44; por. Dekret Perfectae caritatis, n. 5; JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Vita consecrata, n. 14, 30: AAS 88 (1996), 387-388, 403-404.
110. por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 307, § 3; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 578, § 3.
111. KONGREGACJA INSTYTUTÓW ŻYCIA KONSEKROWANEGO I STOWARZYSZEŃ ŻYCIA APOSTOLSKIEGO, Instrukcja Ripartire da Cristo (19 maja 2002) n. 30: Enchiridion Vaticanum, 21, 472.
112. por. JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, nn. 27-30: AAS 84 (1992), 700-707.
113. Por. PAWEŁ VI, Encyklika Sacerdotalis caelibatus (24 czerwca 1967): AAS 59 (1967), 657-697.
114. BENEDYKT XVI, Adhortacja apostolska Sacramentum caritatis, n. 24: AAS 99 (2007), 124. 
115. Por. JAN PAWEŁ Il, Adhortacja apostolska Pastores dabo vobis, n. 29: AAS 84 (1992), 703-705; SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Presbyterorum ordinis, n.16.
116. Najprostszą formą prawną umożliwiającą uznanie zrzeszeń eklezjalnych o charakterze charyzmatycznym wydaje się być obecnie prywatne stowarzyszenie wiernych (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 321 — 326; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 573, § 2 - 583). Należy jednak dobrze przeanalizować również inne formy prawne uwzględniając ich specyfikę, takie jak na przykład, publiczne stowarzyszenia wiernych (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 312 — 320; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 573, § I - 583), kleryckie stowarzyszenia wiernych (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 302), instytuty życia konsekrowanego (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 573 — 730; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 410-571), stowarzyszenia życia apostolskiego (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 731 — 746; Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 572) i prałatury personalne (por. Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 294 — 297).
117. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, n. 62.
118. FRANCISZEK, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, n. 287: AAS 105 (2013), 1136.