Pojednanie warunkiem rozwoju społeczeństwa

"Nagroda została przyznana za wielki wkład w budowanie niepodległej, suwerennej, europejskiej Ukrainy jako wspólnoty ludzi wolnych" - odczytał uzasadnienie Adolf Juzwenko, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, który, obok prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza, rektora Uniwersytetu Wrocławskiego Marka Bojarskiego oraz prezesa Kolegium Europy Wschodniej Andrzeja Dąbrowskiego, wchodzi w skład kapituły Nagrody im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.

R. Dutkiewicz zaznaczył, że uhonorowany jest wielkim przyjacielem Polski i Polaków. - Jest też wspaniałym połączeniem posługi kapłańskiej i uniwersyteckiej. Założył Katolicki Uniwersytet Lwowski. W bliskim naszym sercom Lwowie powstał jeden z najwspanialszych ośrodków akademickich tworzony na wzór najlepszych amerykańskich uczelni. Borys jest Ukraińcem, Amerykaninem, Europejczykiem, a w sercu także trochę Polakiem - mówił.

Bp Gudziak, dziękując za nagrodę, podkreślił, że jest bardzo wzruszony, ale czuje jednocześnie pokorę i wielką odpowiedzialność. Zaznaczył również, że jest zakłopotany faktem, iż znalazł się w gronie tak zacnych dotychczasowych laureatów (Tadeusz Mazowiecki, George Bush senior, Stanisław Szuszkiewicz, kard. Jean-Marie Lustiger, Siergiej Kowalow, Vaclav Havel, Leszek Balcerowicz, Jerzy Koźmiński, Valdas Adamkus, Instytut Literacki w Paryżu, prof. Zbigniew Brzeziński oraz litewski prozaik i poeta Tomas Venclova).

- Nagroda jest uhonorowaniem przede wszystkim rozmaitych inicjatyw całej wspólnoty akademickiej Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie, w której wspólnie uczyliśmy się służenia i wzajemnych relacji w społeczeństwie postkomunistycznym - mówił laureat. - Uczymy się żyć w pokoju i radości panującymi między Ojcem i Synem w Duchu Świętym. Uczymy się dążyć do Wielkiego, znajdując Go w małym. Uczymy się być i żyć razem.

Podkreślił, że misja ukraińskiego biskupa w Paryżu otwiera nowe perspektywy, aby z nadzieją przeżywać tę trudną i bolesną pielgrzymkę od totalitarnego strachu do tego daru Bożego, jakim jest godność. Zaznaczył, że tą drogą podążają właśnie Ukraińcy. - Dziś nie chcę mówić o wojnie, ale o pojednaniu, które stało się kamieniem węgielnym zjednoczonej Europy i jest warunkiem niezbędnym dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Europie Środkowo-Wschodniej.

Nawiązał również do wzorca budowania pojednania, jakim jest list biskupów polskich do niemieckich autorstwa kard. Bolesława Kominka. - Dziś Polska jest najcenniejszym sojusznikiem Ukrainy. Zarówno w płaszczyźnie politycznej, jak i w innych obszarach jest w tym momencie jej rzecznikiem w Europie. To sytuacja, jaką trudno było sobie wyobrazić w latach mojej młodości. To prawdziwa georewolucja polityczna w Europie Wschodniej, to epokowa odmiana serc, za co my, Ukraińcy, jesteśmy Polakom głęboko wdzięczni - dodał.

Podkreślił, że jest jeszcze wiele do zrobienia, by utrwalić polsko-ukraińskie zrozumienie i zagoić rany przeszłości. - Ale, dzięki Bogu, nieodwracalne kroki zostały już poczynione. Trudno sobie wyobrazić, by młode pokolenia wróciły do starych schematów wzajemnej nienawiści - powiedział.

Bp Gudziak mówił również o swoim marzeniu - ukraińsko-rosyjskim pojednaniu. - Wierzę, że kiedyś dojdzie do niego, choć nie będzie łatwo. Najprawdopodobniej Polska i Polacy odegrają w tym rolę niepoślednią - mówił. Zaznaczył, że w tym procesie powinni odgrywać rolę chrześcijanie, tak, jak to było po wojnie. Wymienił w tym miejscu Roberta Schumanna, Konrada Adenauera, Charlesa de Gaulle'a, Alcida de Gasperiego. - W ostatnich dziesięcioleciach szczególną rolę odegrał papież św. Jan Paweł II. Wierzę, że nasze kościoły staną się głównymi promotorami dialogu w Europie Wschodniej. Podążajmy za przykładem naszych wielkich poprzedników, którzy marzyli i modlili się, pracowali i nieśli świadectwo prawdy oraz odwagi. Dziękuję za waszą zachętę, by dążyć do celu - zakończył.

***

Bp Borys Gudziak urodził się 24 listopada 1960 r. w Syracuse w stanie Nowy Jork w USA. Ukończył studia filozoficzne i biologiczne na Uniwersytecie Syracuse (1980). Wstąpił do Kolegium św. Zoi w Rzymie, gdzie jako alumn archieparchii lwowskiej studiował na Papieskim Uniwersytecie Urbaniańskim, który ukończył w 1983 roku. W 1992 r. zamieszkał na stałe we Lwowie, gdzie założył Instytut Historii Kościoła, którego był przewodniczącym do 2002 r. Kard. Myrosław Iwan Lubacziwski mianował go przewodniczącym Komisji ds. Odnowienia Lwowskiej Akademii Teologicznej. W latach 1994-1995 studiował w Papieskim Instytucie Wschodnim w Rzymie. Od roku 1995 był wicerektorem Akademii Teologicznej, a następnie rektorem Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie. Święcenia kapłańskie przyjął 26 listopada 1998 roku w cerkwi św. Jura we Lwowie i został inkardynowany do archieparchii lwowskiej. 21 lipca 2012 r. papież Benedykt XVI mianował go egzarchą apostolskim dla wiernych narodowości ukraińskiej obrządku bizantyńskiego mieszkających we Francji, Szwajcarii i krajach Beneluksu.

Bp Gudziak jest autorem i współautorem niemal 100 artykułów na temat historii Kościołów wschodnich, głównie w odniesieniu do wieków XVI i XVII oraz XX. W polu jego zainteresowań leżą również kwestie duchowości oraz ekumenizmu w XX wieku w Europie Środkowo-Wschodniej.