Prawna ochrona życia: Nikt nie żąda karania kobiet

Mec. Kwaśniewski wskazał, że jest to jedyny projekt, który całkowicie broni życia, a zarazem zobowiązuje państwo do zapewnienia stosownego wsparcia dla rodzin wychowujących dzieci niepełnosprawne lub poczęte w okolicznościach uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego, których życie nie jest dzisiaj chronione na równi z życiem ich rówieśników. Prezes Ordo Iuris podkreśla, że konieczne jest pełne wsparcie dla inicjatywy obywatelskiej, aby Państwo polskie zrealizowało w ten sposób swoje zobowiązania konstytucyjne, międzynarodowe i etyczne, czyli żeby każde dziecko - zarówno przed jak i po urodzeniu - miało równą ochronę - tak jak stanowi polska Konstytucja, preambuła Konwencji Praw Dziecka i Deklaracja Praw Dziecka ONZ.

Prawnik wyjaśnił, że przepisy karne, stanowiące jedynie fragment projektu, spowodowały początkowo wiele nieporozumień. Tymczasem proponowana zmiana prawa karnego służy wprowadzeniu ochrony prawnej dziecka poczętego, bowiem w chwili obecnej polskie prawo karne w ogóle nie rozpoznaje podmiotowości dziecka poczętego, chroniąc jedynie „stan ciąży”. Jeżeli ochrona prawna zostanie przywrócona dziecku, każdy, kto dokonuje zamachu na jego życie musi liczyć się z ewentualną sankcją karną, szczególnie gdy taki zamach jest dobrowolny i umyślny. Natomiast, zważając na szczególną sytuację, w jakiej znajduje się kobieta, która dokonuje aborcji, projekt obywatelski powierza sądom nadzwyczajny środek łagodzenia odpowiedzialności matki, wobec której bez żadnych warunków wstępnych od kary można odstąpić. Prawnik zwraca przy tym uwagę, że możliwość odstąpienia od kary nie dotyczy tych, którzy dopomagają albo nakłaniają kobietę do dokonania aborcji, w tym lekarzy oraz ojca dziecka.

Nadrzędnym celem stanowionego prawa powinna być skuteczna obrona życia dziecka poczętego, mierzona liczbą ocalonych istnień ludzkich. Rolą prawa karnego jest przede wszystkim zapobieganie przestępstwom, a nie pomsta za już dokonany czyn. Groźba kary ma przede wszystkim funkcję prewencyjną, ma zniechęcić do popełnienia przestępstwa. Tymczasem automatyczna, ustawowa bezkarność ma charakter przyzwolenia na zbrodnię. Tak też rozumieli automatyczną bezkarność komuniści, gdy wprowadzali ją do polskiego systemu prawnego w 1956 roku. Helena Wolińska pisała wówczas "przekreślenie karalności ciężarnej jest równocześnie przekreśleniem ochrony prawnej życia płodu". Jeszcze w latach 80. prawnicy PRL pisali, że jest to zdobycz krajów socjalizmu, nieznana w imperialistycznym świecie, że wyłączenie karalności kobiety stanowi „immunitet zabezpieczający jej pełne prawo do dysponowania płodem”. Aktualnie spośród 196 państw świata ponad 150 chroni dziecko również przed bezprawnym zamachem ze strony matki. Inne regulacje to przede wszystkim specyfika świata komunistycznego i postkomunistycznego, gdzie dziecko poczęte nie było w ogóle postrzegane jako odrębny podmiot prawa.

W praktyce obowiązująca dziś bezkarność aborcji jest czwartym wyjątkiem aborcyjnym, odpowiedzialnym za prawne przyzwolenie na aborcję farmakologiczną. Lata obowiązywania tego wyjątku pokazały, że służy również ochronie współspraców odpowiedzialnych za śmierć dziecka – lekarzy i osób nakłaniających kobietę do zabicia dziecka poczętego.

Mec. Kwaśniewski wskazuje na zbieżność regulacji zawartych w projekcie „Stop Aborcji” z postulatami wyrażonymi przez biskupów w odczytywanym w kościołach komunikacie z 3 kwietnia, gdzie podkreślono zasadność postulatu pełnej prawnej ochrony życia dzieci poczętych oraz komunikacie KEP z 16 kwietnia, gdzie stwierdzono, że biskupi nie popierają karania kobiet za dokonanie aborcji.

Prawnik wskazuje przy tym, że w państwie prawa niekaranie winno być funkcją wymiaru sprawiedliwości, stosownie do indywidualnych okoliczności czynu. Rolą ustawodawcy jest natomiast wyposażyć sąd w narzędzia służące niekaraniu, np. poprzez odstąpienie od kary. Projekt inicjatywy obywatelskiej „Stop Aborcji” pozwala na realizację tego postulatu i przewiduje najszersze środki łagodzenia odpowiedzialności kobiety za pozbawienie życia dziecka poczętego, przyznając sądom możliwość odstępowania od kary stosownie do indywidualnych okoliczności czynu. Zarazem projekt unika zadekretowania automatycznej bezkarności kobiety za dokonaną aborcję, co prowadziłoby do odarcia dziecka poczętego z prawnej ochrony życia.
Takie rozwiązanie koresponduje ze stanowiskiem Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych, który po posiedzeniu 6 maja wskazał, że kwestia karalności matki nie powinna podlegać rozwiązaniom automatycznym, oraz że wymaga szczególnej delikatności i namysłu.

Jak wskazuje mec. Kwaśniewski, stanowisko Kościoła jest w tym zakresie niezmienne i konsekwentne oraz w pełni spójne z postulatami wynikającymi z krajowego porządku konstytucyjnego oraz wiążącymi Polskę aktami prawa międzynarodowego, wedle których ochrona prawna powinna być zapewniona dziecku przed i po narodzeniu. Zgodnie z Instrukcją Kongregacji Doktryny Wiary Donum Vitae, Katechizmem Kościoła Katolickiego oraz wyjaśnieniem Kongregacji Doktryny Wiary o aborcji z 2009 roku „wyrazem szacunku i opieki należnej dziecku, które ma się narodzić, począwszy od chwili jego poczęcia, powinny być odpowiednie sankcje karne za każde dobrowolne pogwałcenia jego praw.”

Mecenas Kwaśniewski przypomniał też o pozostałych trzech wyjątkach aborcyjnych, które uchylają prawną ochronę życia dziecka w prenatalnym okresie rozwoju.

Po pierwsze, aborcja jest obecnie legalna gdy zagrożone jest życie lub zdrowie matki. Projekt obywatelski zastępuje ten wyjątek jednoznacznym wskazaniem, że dopuszczalne jest prowadzenie czynności leczniczych ratujących życie matki, jeżeli zarazem doprowadzić one mogą do śmierci dziecka. Z punktu widzenia etyki lekarskiej to życie matki trzeba chronić na pierwszym miejscu, również dlatego że stanowi gwarancje życie samego dziecka. I to wyłącznie do matki może należeć heroiczna decyzja o poświęceniu własnego życia dla życia dziecka. Prawo nigdy nie może jej tego nakazać. Odnosząc się do sytuacji zagrożenia zdrowia matki, prawnik wskazał, że nie można ratować zdrowia jednej osoby poprzez pozbawienie życie kogokolwiek innego. Jednocześnie, są inne metody ratowania zdrowia matki, bez konieczności uciekania się do uśmiercenia jej dziecka.

Po drugie, tzw. przesłanka eugeniczna aborcji, czyli uchylenie konstytucyjnego prawa do życia ze względu na niepełnosprawność dziecka, w sposób oczywisty jest sprzeczna z porządkiem konstytucyjnym i ładem prawnym międzynarodowym, pod którym podpisała się Rzeczpospolita Polska. Z przyczyny niepełnosprawności nie wolno bowiem uchylać niczyjego prawa do życia.

Po trzecie, nie można prawnie uzasadnić uchylania prawa do życia w związku z okolicznościami poczęcia dziecka, czego dotyczy kolejny wyjątek aborcyjny, ograniczający prawa dzieci poczętych w okolicznościach uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.

W tych wszystkich niezwykle trudnych sytuacjach państwo nie może iść drogą na skróty i oferować aborcji. Dojrzała wspólnota państwowa powinna wziąć na siebie pełną odpowiedzialność za zorganizowanie i dostarczenie takiej pomocy i takiej opieki, aby zapewnić komfort poczucia bezpieczeństwa matce i całej rodzinie. Taki obowiązek na państwo nakłada projekt obywatelski „Stop Aborcji”. Realizacji tego obowiązku i wyznaczeniu konkretnych środków wsparcia dla kobiet i rodzin ma pomóc petycja zamieszczona przez Konfederację Kobiet RP na stronie www.maszwplyw.pl