Nauczyciele z krwi i kości

Ojcowie ci są kapłanami i wychowawcami, swoją pracę traktują jak służbę. Założycielem tego zakonu jest św. Józef Kalasancjusz. Urodził się w Hiszpanii w 1557 roku. Podczas studiów prawa i filozofii zdecydował się zostać kapłanem, choć jego ojciec był temu przeciwny. Święcenia kapłańskie przyjął w 1583 roku. Zawsze odnosił się z szacunkiem do każdego, z kim rozmawiał. Zyskał uznanie swoich przełożonych, którzy powierzali mu odpowiedzialne zadania. W 1589 roku został mianowany przez biskupa wikariuszem generalnym. W 1592 obronił doktorat z teologii i wyruszył do Rzymu. Droga do zdobywania kolejnych zaszczytów była przed nim otwarta. Jego powołanie okazało się jednak inne.

Doktor, który strugał pióra

Ogromne wrażenie wywarł na nim widok dzieci z biednej dzielnicy Zatybrze. W owych czasach nikt nie dbał o edukację biedoty. Analfabetyzm wyznaczał dalsze jej losy. Biedacy byli spychani na margines życia. W 1597 roku w zakrystii kościoła św. Doroty na Zatybrzu św. Józef Kalasancjusz otworzył pierwszą bezpłatną szkołę, otwartą dla wszystkich – bez względu na pochodzenie, status społeczny, narodowość i wyznanie. Zajmował się w niej wszystkim: nauczał, sprzątał, strugał pióra. W szybkim czasie poznał go Rzym, a powodem było to, że chcąc utrzymać szkołę, musiał prosić o datki, i nie wstydził się tego.

Szybko przyłączyli się do niego młodzi i starsi różnych stanów – plebejusze i członkowie znamienitych rodów. Postanowili razem żyć i pracować. Wspólnota przyjęła nazwę Zakon Szkół Pobożnych. Dzieło to rozwijało się bardzo dynamicznie – książęta i władcy państw prosili Józefa Kalasancjusza, by przysłał do nich swoich zakonników. Tak powstały szkoły na Sycylii, Morawach, w Polsce, Hiszpanii, w krajach niemieckich.

Na kilka lat przed śmiercią świętego z niewyjaśnionych przyczyn zakon został skasowany. Kalasancjusz ufał jednak, że jeśli szkoły te są dziełem Bożym, odrodzą się. Tak też się stało. W 1748 roku – 100 lat po śmierci – św. Józef Kalasancjusz został beatyfikowany, a w 1767 roku – kanonizowany. W 1948 roku papież Pius XII ogłosił go patronem podstawowych szkół chrześcijańskich na całym świecie.

Święty Józef Kalasancjusz doznał mistycznych doświadczeń. Szczególne nabożeństwo miał do Matki Najświętszej. Od kiedy został zakonnikiem, zaczął podpisywać się „Józef od Matki Bożej”, a swojemu zakonowi dał nazwę Kleryków Regularnych Ubogich Matki Bożej Szkół Pobożnych. Trzy wieki przed ogłoszeniem dogmatu „O Niepokalanym Poczęciu NMP” ułożył Koronkę Dwunastu Gwiazd, w która wychwala niepokalane poczęcie i wniebowzięcie Maryi.

Pedagogia kalasantyńska nie jest zwykłą metodą. Oto jej hasło: „Pobożność i Nauka”. Święty Józef Kalasanty wiedział, że większość obywateli to ludzie biedni, których nie stać na edukację swoich dzieci. Dlatego postanowił zająć się nauczaniem przede wszystkim dzieci w wieku szkoły podstawowej. Wiedział też, że do tego potrzebni są dobrzy oddani wychowawcy, którzy w stosunkowo krótkim czasie nauczą dzieci czytania, pisania i rachunków. Kalasanty był przekonany, że dzięki nauce biedne dzieci będą nie tylko akceptowane w społeczeństwie, ale też będą mogły podzielić się tym dobrem, które mają w sobie. Zdawał sobie sprawę także z tego, że ludzie wykształceni, którzy rozumieją świat i prawa nim rządzące, są w stanie lepiej pojmować swoją wiarę i rozwijać się duchowo.