Oto nasz Bóg i Król

Czytania Wielkiego Piątku koncentrują się na wyjaśnieniu sensu śmierci  Jezusa. Można temat zbyć krótkim „dla zgładzenia grzechów”, „dla zbawienia człowieka”, ale temat nieco pogłębiony przedstawia się znacznie ciekawiej. 

• Pełny tekst czytań
• Komentarze biblijne do czytań

1. Kontekst pierwszego czytania Iz 52,13 - 53,12

Pierwsze czytanie liturgii Wielkiego Piątku  pochodzi z Księgi DeuteroIzajasza. Czyli tej części Izajasza, która datuje się już nie na czasy zagrożenia Asyryjskiego, ale niewoli babilońskiej. Widać to zdecydowanie w tematyce tej części księgi. Szczególne zainteresowanie egzegetów budzą w niej tzw. Pieśni Sługi Jahwe: pierwsza pieśń (Iz 42, 1-7 lub nawet 1-9), druga (Iz 49, 1-6 lub nawet 1-9a), trzecia (Iz 50, 4-9 lub 4-11) i najdłuższa czytana właśnie w Wielki Piątek – czwarta (Iz 52,13 - 53,12)

Zdumiewające jak dokładnie DeuteroIzajasz sześć wieków przed Chrystusem odmalował postać przyszłego Mesjasza. O ile pierwsze pieśni można jeszcze od biedy odnieść do którejś z postaci czasów końca niewoli babilońskiej, o tyle w czwartej zdecydowanie widać już Jezusa. Mnie jednak najbardziej zdumiewa, że choć jest w niej mowa o cierpieniach Sługi, umieszczono ją w kontekście radosnych zapowiedzi końca niewoli. Bezpośrednio przed czwartą pieśnią czytamy:

O jak są pełne wdzięku na górach
nogi zwiastuna radosnej nowiny,
który ogłasza pokój, zwiastuje szczęście,
który obwieszcza zbawienie,
który mówi do Syjonu:
«Twój Bóg zaczął królować».

(...)

Bo wyjdziecie nie jakby w nagłym pośpiechu
ani nie pójdziecie jakby w ucieczce.
Raczej Pan pójdzie przed wami
i Bóg Izraela zamknie wasz pochód».

A po tej pieśni?

Śpiewaj z radości, niepłodna, któraś nie rodziła,
wybuchnij weselem i wykrzykuj,
któraś nie doznała bólów porodu!
Bo liczniejsi są synowie porzuconej
niż synowie mającej męża, mówi Pan.

To zestawienie jest uderzające. Czwarta Pieśń Sługi Jahwe, zapowiadająca jego poniżenie i cierpienia wyraźnie kontrastuje z tą radością. Ale dokładnie tak jest z Jezusem. Umiera, ale ta Jego śmierć daje człowiekowi życie, wyzwolenie, zmartwychwstanie i wieczną radość... Jak to ujął autor starej polskiej pieśni: „Króla wznoszą się znamiona, tajemnica krzyża błyska, na nim życie śmiercią kona, lecz z tej śmierci życie tryska”. Właśnie. Krzyż dający życie. W średniowieczu tak często przedstawiany jako Drzewo Życia – pełen liści owoców i siedzących na jego gałęziach ptaków...