Co z Wielką Niedzielą?

Jak to jest, zapytał czytelnik, macie czerwoną kartkę w kalendarzu od czwartku do niedzieli, a poniedziałek świąteczny zaznaczony jak zwykły dzień. Zgadza się, tak mamy. Co bardziej wnikliwi z pewnością znaleźli już wytłumaczenie. Czas dać je tym, którzy nie mają cierpliwości grzebać w otchłaniach naszych archiwów. Ale po kolei.

Od lat denerwuję się słysząc, że Triduum Paschalne to Wielki Czwartek, Piątek i Sobota. A co z Wielką Niedzielą? Wertujący Mszał Rzymski znajdą przy Wigilii Paschalnej informację, że zaczyna się Okres Wielkanocny. Czyli już nie Triduum? Odpowiedź na wątpliwości znajdziemy, ale już nie w Mszale. Daje ją Liturgia Godzin, czyli tak zwany brewiarz. Po modlitwie na zakończenie dnia Niedzieli Zmartwychwstania zamieszczono informację: „Koniec Triduum Paschalnego”. Wniosek jest oczywisty i logiczny. Trzy pełne dni liczymy od Mszy świętej Wieczerzy Pańskiej do modlitwy na zakończenie dnia Niedzieli Zmartwychwstania. Czyli mówienie o czwartku, piątku i sobocie nijak ma się do liturgii. Szukajmy zatem propozycji alternatywnej.

Warto zatrzymać się nad sugestiami nieżyjącego księdza profesora Stanisława Hartlieba. (Prawdopodobnie wielu naszych czytelników wspomina rekolekcje i Triduum Paschalne w Konarzewie pod Poznaniem, gdzie był proboszczem.) Ten wybitny polski liturgista radził, by zamiast o czwartku, piątku i sobocie, mówić o Misterium Chrystusa Umęczonego, Pogrzebanego i Zmartwychwstałego. W ten sposób pierwszy dzień rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej a kończy Liturgią Męki Pańskiej (Misterium Chrystusa Umęczonego). Drugi jest dniem ciszy (Misterium Chrystusa pogrzebanego). Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień (Misterium Chrystusa Zmartwychwstałego). Zgodnie z wyznaniem wiary: „trzeciego dnia zmartwychwstał”.

Pozostaje nam wspomniana na początku czerwona kartka w kalendarzu. By wyjaśnić jej sens zaglądamy do Wprowadzenia Ogólnego do Mszału Rzymskiego. Normy w nim zawarte kończą się tabelą pierwszeństwa dni liturgicznych i tabelą świąt ruchomych (czyli ze zmienną datą). W pierwszej czytamy:

„Pierwszeństwo dni liturgicznych należy ustalać jedynie na podstawie niniejszej tabel.

Ani słowa o wielkanocnym poniedziałku. Ten jest świętem zwyczajowym w Polsce i kilku jeszcze krajach. Natomiast, jak wynika z tabeli, zajmuje miejsce poniżej Triduum.

Piszę o tym nie tylko by wyjaśnić sens czerwonej kartki. Czeka nas jeszcze wiele lat mozolnej pracy nad całym Triduum. Mam w pamięci rozmowę sprzed kilkunastu lat, jaką odbyłem z pracownikiem kościelnym mojej ówczesnej parafii. Dlaczego, zapytałem, kościół jeszcze na święto nie jest posprzątany. Jakie tam święto, odparł. Na święto będziemy sprzątać kościół w sobotę w nocy. Od tej rozmowy często powtarzam: czeka nas jeszcze dużo pracy, by Triduum stało się tym, czym ma być – Świętem Świąt.

PS

W dzisiejszej Rzeczpospolitej, w artykule "Gaśnie wieczna lampka", znajduje się błąd. W tekście czytamy: "Po liturgii tabernakulum zostaje otwarte i puste." Otóż według przepisów Mszału Rzymskiego "Tabernakulum ma być puste" już przed rozpoczęciem liturgii. Natomiast po jej zakończeniu Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do kaplicy adoracji, czyli tak zwanej ciemnicy. Nie jest wystawiony w monstrancji, ale schowany w przygotowanym na tę okazję tabernakulum. Więcej na ten temat w serwisie Liturgia.