Porozmawiają o finansowaniu Kościoła

Rozmowy będą dotyczyły niedawnej propozycji przedstawionej przez ministra administracji i cyfryzacji Michała Boniego dot. likwidacji Funduszu Kościelnego i wprowadzenia w zamian możliwości odpisu 0,3 proc podatku dochodowego na rzecz Kościołów i związków wyznaniowych. Te miałyby samodzielnie płacić składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne duchownych.

Podczas marcowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu ustalono, że zespoły ds. finansów komisji konkordatowych: rządowej i kościelnej, staną się miejscem dyskusji na temat proponowanych zmian. Jest to procedura przewidziana w 22. artykule konkordatu.

Zmianę modelu finansowania Kościoła zapowiedział w listopadowym expose premier Donald Tusk. Obecnie z Funduszu Kościelnego pokrywane są ubezpieczenia duchownych, którzy nie mają umów o pracę, m.in. misjonarzy i zakonników zakonów kontemplacyjnych. Fundusz finansuje też działalność charytatywną, oświatowo-wychowawczą, remonty i konserwacje zabytków sakralnych oraz utrzymanie wydziałów teologicznych na wyższych uczelniach. Działa na rzecz wszystkich Kościołów i związków wyznaniowych. W 2011 r. na Fundusz Kościelny rząd przekazał 89 mln zł.

Według Episkopatu Polski zmiany w funkcjonowaniu Funduszu Kościelnego wymagają podpisania odpowiednich umów pomiędzy stroną kościelną i rządową. Biskupi zaproponowali jesienią ub. roku, by Fundusz Kościelny został zastąpiony dobrowolnym odpisem podatkowym w wysokości jednego procenta. Strona rządowa proponuje 0,3 proc.; co według niej powinno zrekompensować środki, które trafiały do Funduszu.

Przedstawiciele Episkopatu kilkakrotnie wypowiadali się publicznie, że Fundusz powinien zostać przekształcony, ale nie całkowicie zlikwidowany. Boni wykluczył taką możliwość. "Fundusz ma swoją historię, w 1950 r. był powołany do zupełnie innych celów. Pora najwyższa, żeby przestał już funkcjonować i żeby znaleźć nowoczesny model finansowania Kościołów i związków wyznaniowych" - mówił w marcowym wywiadzie dla PAP.

Szef MAC podkreślił też, że w sprawie dwustronnej umowy, której domaga się Episkopat, są różne interpretacje prawne. "Część ekspertów uważa, że jest ona konieczna, część wyraża opinie przeciwne. Jeśli ktoś z góry zakłada, że nie da się tego zrobić ustawą, to znaczy, że jest słabym prawnikiem. Dlatego, że nawet jeżeli zostanie podpisana taka umowa, to i tak konieczne będzie uchwalenie odpowiedniej ustawy" - powiedział PAP Boni.

Przewodniczący kościelnej komisji konkordatowej abp Stanisław Budzik mówił w marcu PAP, że "dziwi go pośpiech, z jakim ma się dokonać przekształcenie Funduszu Kościelnego". Dodał, że sprawa wymaga namysłu, dyskusji, konsultacji z Kościołami i związkami wyznaniowymi.

Abp Budzik zaznaczył, że - jak stanowi art. 22. konkordatu - zmian trzeba dokonać "przyjmując za punkt wyjścia w sprawach finansowych instytucji i dóbr kościelnych oraz duchowieństwa obowiązujące ustawodawstwo polskie i przepisy kościelne" oraz uwzględniając "potrzeby Kościoła" i "biorąc pod uwagę jego misję oraz dotychczasową praktykę życia kościelnego w Polsce".

Minister finansów Jacek Rostowski ocenił w poniedziałek w radiu RMF FM, że pomysł Boniego ws. Funduszu Kościelnego "w obecnym kształcie jest sensowny" i "fair". "Jestem gotów się pod tym podpisać" - podkreślił. Zaznaczył jednak, że rozwiązania w sprawie Funduszu zależą od przebiegu rozmów między stroną rządową i kościelną.

Rostowski pytany skąd pewność, że odpis podatkowy przyniesie Kościołowi tyle środków, ile przynosi Fundusz, odpowiedział: "Będzie to zależało od ilości osób, które dokonają takiego odpisu. Obliczenia zakładają, że tyle samo osób by odpisywało na rzecz Kościoła te 0,3 punktu proc., ile odpisuje dzisiaj na organizacje pożytku publicznego".

Zespoły ds. finansowych działają przy komisjach konkordatowych: rządowej i kościelnej. W skład rządowego zespołu weszli: szef MAC Michał Boni (przewodniczący zespołu), wiceminister w MAC Włodzimierz Karpiński, wiceminister finansów Hanna Majszczyk, dyrektor Departamentu Prawa Gospodarczego w Rządowym Centrum Legislacji Monika Salamończyk, dyrektor Departamentu Finansowego w Ministerstwie Kultury Wojciech Kwiatkowski oraz wicedyrektor Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych MAC Andrzej Marciniak.

W skład kościelnego zespołu ds. finansów wchodzą: abp Stanisław Budzik, abp Wiktor Skworc, przewodniczący Rady Episkopatu ds. Ekonomicznych kard. Kazimierz Nycz, sekretarz KEP bp Wojciech Polak, Irena Ożóg z kancelarii podatkowej, ks. prof. Piotr Stanisz z katedry Prawa Wyznaniowego KUL.