Bożogrobcy mają mistrza

W siedzibie Zakonu w Pałacu della Rovere powitali go asesor Zakonu abp Giuseppe De Andrea, asesor honorowy kard. Andrea Cordero Lanza di Montezemolo, locum tenens (tymczasowy zwierzchnik) Giuseppe Dalla Torre del Tempio di Sanguinetti i gubernator generalny Agostino Borromeo. Obecni byli inni członkowie Wielkiego Magisterium i hierarchowie amerykańscy, pracujący w Kurii Rzymskiej.
W czasie tej ceremonii abp De Andrea wręczył gościowi łańcuch wielkiego mistrza – widzialny znak uznania jego władzy w kierowaniu Zakonem. „Dzień dzisiejszy napełnia nas wielkim szczęściem, gdyż Pan wysłuchał naszą modlitwę o nowego wielkiego mistrza” – powiedział hierarcha. Podkreślił, że najwyższe wyróżnienie zakonu – łańcuch jest w istocie „łańcuchem, który łączy duchowo pro-wielkiego mistrza z Ziemią Świętą, oznacza określone obowiązki i wiele pracy, ale jest także jedyną honorową odznaką, na której przedstawiono Chrystusa Zmartwychwstałego”.
Abp O’Brien ze swej strony wyraził wdzięczność papieżowi za to, że powołał go do tej nowej służby Kościołowi, a zwłaszcza Ziemi Świętej, gdzie – jak przypomniał – jeszcze 60 lat temu chrześcijanie stanowili 30 proc. ludności, a dziś jest ich tam zaledwie 2 proc. Refleksja ta pobudza do rozpoczęcia działań od zaraz, „nawet jeśli będę musiał jeszcze pozostać w Baltimore do czasu mianowania mego następcy” – dodał nowy zwierzchnik Zakonu.
Abp Edwin F. O’Brien urodził się 8 kwietnia 1939 w Nowym Jorku. Ukończył miejscowe szkoły katolickie i seminarium archidiecezjalne św. Józefa, po czym przyjął 29 maja 1965 święcenia kapłańskie. Pracował następnie duszpastersko w parafii, będąc jednocześnie kapelanem w Akademii Marynarki Wojennej w West Point (1965-70), a w latach 1970-73 był kapelanem wojsk amerykańskich w Wietnamie i w USA. W latach 1973-76 kształcił się w Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza w Rzymie, uzyskując doktorat z teologii moralnej. Po powrocie do kraju był m.in. wicekanclerzem kurii metropolitalnej w Nowym Jorku, kapelanem środowiska środków przekazu i sekretarzem arcybiskupa. Dwukrotnie był rektorem swego dawnego seminarium św. Józefa (1985-90 i 1994-97), a w latach 1990-94 pełnił podobny urząd w Papieskim Kolegium Północnoamerykańskim w Rzymie.
6 lutego 1996 Jan Paweł II mianował go biskupem pomocniczym archidiecezji nowojorskiej (sakrę przyjął 25 marca tegoż roku). W rok później – 8 kwietnia 1997 papież powołał go na arcybiskupa koadiutora ordynariatu polowego Stanów Zjednoczonych, a 12 sierpnia tegoż roku abp O’Brien stanął na czele tej jednostki kościelnej. W latach 2005-06 koordynował wyznaczoną przez papieża wizytację seminariów i domów formacyjnych dla księży w USA. 12 lipca 2007 Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą Baltimore – historycznie pierwszej diecezji amerykańskiej. A 29 sierpnia br. powołał abp. O’Briena na urząd pro-wielkiego mistrza Zakonu Świętego Grobu na miejsce kard. Johna P. Foleya, który prosił o zwolnienie go z tego stanowiska ze względu na stan zdrowia.
Zakon Rycerski Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie (łac. Ordo Equestris Sancti Sepulcri Hierosolymitani), czyli bożogrobcy, zwany także Zakonem Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego, powstał na początku XII wieku w Ziemi Świętej. Początkowo tworzyło go 20 kanoników pełniących posługę duszpasterską i 50 rycerzy krzyżowych z najlepszych domów rycerskich. Podlegali oni biskupowi Jerozolimy. Do czasu wyparcia ich przez muzułmanów z Palestyny (do początku XIII wieku) do ich podstawowych obowiązków należało oprowadzanie pątników, obrona Grobu Chrystusa i udział w wyprawach przeciw niewiernym.
Bożogrobcy przeżywali różne koleje losu, a po opuszczeniu Ziemi Świętej mieli siedzibę w Perugii. W XIX w. bł. Pius IX i Leon XIII kilkakrotnie reorganizowali Zakon, a św. Pius X w 1907 zastrzegł, że wielkiego mistrza może mianować tylko papież. Pius XII powierzył w 1940 Zakon opiece wybranego przez siebie kardynała jako patrona, a 14 września 1949 ustanowił urząd kardynała wielkiego mistrza, powierzając mu zarządzanie Zakonem i postanawiając, że jego siedzibą będzie Rzym, podczas gdy Jerozolima jest siedzibą historyczną. Kolejni papieże – bł. Jan XXIII i Paweł VI wprowadzali dalsze, drobne zmiany w statucie Zakonu, a bł. Jan Paweł II na mocy brewe z 16 stycznia 1994 potwierdził jako Patronkę bożogrobców Najświętszą Maryję Pannę Królową Palestyny.
Głównym zadaniem Zakonu jest materialne i finansowe wspieranie chrześcijan, zwłaszcza katolików, w Ziemi Świętej, troska o znajdujące się tam świątynie i inne obiekty oraz opieka nad pielgrzymami.
Od 1949 wielkimi mistrzami było dotychczas 6 kardynałów, obecny zwierzchnik, siódmy z kolei – abp O’Brien ma tytuł pro-wielkiego mistrza, gdyż nie jest jeszcze kardynałem. Gdy zostanie obdarzony tą godnością, stanie się automatycznie wielkim mistrzem Zakonu.