Od niedzieli zapalamy świece w adwentowym wieńcu

Okrągły kształt wieńca adwentowego rozumiany jest jako symbol okręgu Ziemi, wieczności oraz symbol Boga. Wieńce poświęca się w sobotę przed pierwszą niedzielą Adwentu.

Pomysłodawcą tej formy pobożności jest ewangelicki pastor i pionier pracy społecznej ks. Johann Hinrich Wichern (1808-1881) z północnych Niemiec. Jest on także twórcą ewangelickiej „służby wewnętrznej”, której następczynią jest dzisiejsza Diakonia.

Wichern widział trudną sytuację rodzin robotniczych, a zwłaszcza zaniedbanych dzieci na przedmieściach Hamburga. Zbierał datki od zamożnych obywateli i założył „ośrodek ratunkowy” dla wynędzniałych i głodnych dzieci, którym groziło zejście na drogę przestępstwa. W 1833 r. Wichern wraz z matką i pierwszymi dwunastoma chłopcami przeprowadził się do małego gospodarstwa wiejskiego, ufundowanego na ten cel „Rauhe Haus”.  Placówka, kierowana przez ewangelickiego pedagoga, szybko się rozrastała i stanowiła odpowiedź na popularne w tamtym okresie w Niemczech „koszary wychowawcze”. Powierzone jego opiece dzieci żyły w rodzinach skupiających 10-12 dzieci, przy czym każda rodzina mieszkała w osobnym domu.

W 1839 r. pastor Wichern przygotował pierwszy wieniec adwentowy w pomieszczeniach podległej mu stacji pomocy społecznej w Hamburgu.. Ponieważ w okresie Adwentu dzieci nieustannie pytały, ile czasu pozostało do Bożego Narodzenia, na wieczornych spotkaniach pastor ustawiał duże koło od wozu i stawiał na nim świece -  jedną na każdy dzień Adwentu. Każdego wieczoru zapalał kolejną świecę, opowiadając przy tym różne historie.

Cztery niedziele Adwentu wyznaczały cztery większe świece, a między nimi znajdowało się od 18 do 24 małych czerwonych świeczek oznaczających dni robocze do 24 grudnia – Wigilii Bożego Narodzenia włącznie.

Wieniec – zazwyczaj z liści wawrzynowych – był już w starożytności symbolem zwycięstwa. Wieniec Wicherna zachęcał do refleksji nad zwycięstwem Chrystusa nad grzechem i śmiercią. Światło miało być symbolem nadziei i odrzucenia zła, jakie szerzy się w ciemnościach. Idea ewangelickiego teologa miała też na celu, aby w czasie zimy i Adwentu, kiedy wcześnie zapada zmrok, tzw. nabożeństwa przy świecach wnosiły trochę ciepłego światła w życie jego podopiecznych.

Zapoczątkowana w Północnych Niemczech idea wieńca adwentowego znajdowała coraz więcej zwolenników i szybko wyszła poza mury Kościoła ewangelickiego. Dziś można ten zwyczaj spotkać w wielu domach, kościołach i na ulicach miast, przy czym wieńce te są obecnie zdobne jedynie w cztery świecie symbolizujące cztery niedziele Adwentu.

W Kościele katolickim wieniec adwentowy pojawił się po raz pierwszy w 1925 r. w Kolonii, a w sąsiedniej Austrii – dopiero w 1945 r. Od lat jest też obecny w większości kościołów w Polsce, również w domach.

Wieńce adwentowe są uroczyście poświęcane w ramach wieczornego nabożeństwa liturgicznego w sobotę poprzedzającą pierwszą niedzielę Adwentu. W Bawarii i Austrii umieszcza się w nim trzy świece fioletowe i jedną różową, co odpowiada kolorom liturgicznym. Świeca różowa zapalana jest w trzecią niedzielę Adwentu nazywaną „Gaudete” (Radujcie się!).

Świętowanie Adwentu znane jest od V wieku. Długość tego okresu zmieniała się na przestrzeni wieków. Początkowo w Jerozolimie świętowano tylko jedną niedzielę Adwentu. W VII wieku papież Grzegorz Wielki postanowił, że czas Adwentu obejmować będzie cztery niedziele.

Od XI wieku liturgia adwentowa nabrała znaczenia również poza Rzymem. Obowiązujący do dziś czas Adwentu - okres czterech niedziel poprzedzający Boże Narodzenie - wprowadził w 1570 r. papież Pius V. Jedynym wyjątkiem jest archidiecezja Mediolanu, w której okres Adwentu trwa sześć tygodni.