Konferencja w Warszawie: nadużycia w kontekście regionalnym

Poranna sesja obrad poświęcona była usytuowaniu skandalu nadużyć w kontekście kulturowym i historycznym Europy Centralno-Wschodniej.

Kard. O’Malley jest przewodniczącym Papieskiej Komisji Ochrony Nieletnich, z inicjatywy której zorganizowano warszawskie spotkanie. To również on zainicjował wczoraj po południu obrady. Na wstępie podzielił się swoim osobistym świadectwem. W Polsce wstrząśniętej skandalami nadużyć, karami nałożonymi na kolejnych biskupów, kard. O’Malley przypomniał, że i on znalazł się w samym środku burzy skandali, które w Stanach Zjednoczonych rozpoczęły się już przed niemal 30 laty. Po raz pierwszy zetknął się z tym, kiedy Jan Paweł II mianował go biskupem Fall River po tym, gdy jeden z księży skrzywdził kilkuset nieletnich. Jego pierwszym zadaniem było spotkanie z ofiarami i ich rodzinami.

Na porannej Eucharystii rozpoczynającej dzisiejszy dzień obrad kard. O’Malley porównał cierpienia i świadectwa ofiar i ich rodzin do doświadczeń męczenników. „W jakiś nieoczekiwany sposób piszą oni kolejny rozdział w historii tych, którzy cierpią za wiarę. Zajmują miejsce wśród odważnych świadków wiary, wśród Andrew Kima i towarzyszy, wśród ks. Jerzego Popiełuszki i tylu innych, których cierpienia w imię prawdy znane są tylko Bogu”.

W regionalnym kontekście sytuował skandal nadużyć również ks. Tomáš Halík, czeski psychoterapeuta, religioznawca i polemista, który uczestnikom warszawskiej konferencji przesłał wideoprzesłanie wyemitowane dziś rano jako wstęp dyskusji w małych grupach. Ks. Halík wykorzystał kryzys nadużyć jako okazję do postulowania głębokich przemian w Kościele katolickim. Ostrzega, że jeśli nie zostaną przeprowadzone, to katolikom grozi schizma. Zdaniem praskiego duchownego odpowiedzialne za wykorzystywanie seksualne są nie tyle jednostki, co sam Kościół. „To nie jest choroba jednostek; jest to choroba systemu” – powiedział ks. Halík.

W popołudniowej sesji warszawskiej konferencji głos zabrali prawnicy. Holenderska profesor prawa kanonicznego Myriam Wijlens wskazała na problemy, które wynikają z postawy przełożonych Kościoła, którzy nie dopełnili swoich obowiązków. Zaufanie, jakie pokłada w nich zarówno wspólnota wyznaniowa, jak i społeczeństwo, zostały poważnie zachwiane. Kryzys wymaga teologicznej i kanonicznej refleksji nad odpowiedzialnością biskupa – podkreśliła prof. Wijlens.

Sędzia Neville Owen z Australii obszernie przedstawił słabości Kościoła w jego kraju. Prowadzone w ostatnich latach dochodzenia ujawniły katastrofalne niepowodzenie hierarchów Kościoła w radzeniu sobie z tragedią nadużyć. Brak rozliczania i pociągania do odpowiedzialności stał się widoczny dla wszystkich – podkreślił sędzia Owen.

Z kolei prof. Paweł Wiliński, sędzia polskiej Izby Karnej Sądu Najwyższego, wskazał, że pośród różnorodnych przepisów – zapewniających ofiarom wykorzystywania seksualnego prawdę i sprawiedliwość – najważniejsze są te, które tworzą prawa, wsparcie i ochronę minimalnych standardów prawnych. Niezbędne jest wprowadzenie efektywnych gwarancji ochrony ich interesów w toczącym się postępowaniu, w tym prawa do reprezentacji prawnej