"Kościół jest jedyną instytucją w Polsce, która myśli całościowo o ochronie dzieci i młodzieży" - powiedział koordynator Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży i dyrektor Centrum Ochrony Dziecka jezuita o. Adam Żak.
W ramach sesji "Budowa w Kościele w Polsce systemu przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu małoletnich", która odbyła się online w środę, zaprezentowano dotychczasowe działania instytucji oraz pogłębioną analizę raportu Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) z 2019 roku na temat danych ilościowych dotyczących osób małoletnich skrzywdzonych seksualnie w Kościele.
Konferencji Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży i dyrektor Centrum Ochrony Dziecka jezuita o. Adam Żak zwrócił uwagę, że początki budowania systemu przeciwdziałania wykorzystania seksualnego małoletnich datowane są przed 2013 r. W jego ocenie początki były trudne ze względu na dominującą mentalność, która negowała przypadki wykorzystania seksualnego małoletnich przez duchownych, brak wzorców postępowania oraz brak wyszkolonej kadry, która mogłaby współpracować z pokrzywdzonymi zwrócono wewnątrz Kościoła jak i w społeczeństwie. "Nikt nie miał obrazu całości i do dziś do dnia go nie ma" - stwierdził o. Adam Żak SJ.
Podkreślił, że "Kościół jest jedyną instytucją w Polsce, która myśli całościowo o ochronie dzieci i młodzieży".
Wśród działań na rzecz pomocy ofiarom seksualnego wykorzystania KEP powołała do istnienia Fundację Świętego Józefa. Zgodnie z jej statutem zadaniem fundacji jest organizowanie, prowadzenie i finansowanie pomocy terapeutycznej, edukacyjnej, psychologicznej, oświatowej, prawnej i stypendialnej osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym, jako osoby małoletnie, w stanie niepełnosprawności lub bezradności.
Fundacja dysponuje budżetem w wysokości ok. 3 mln zł rocznie. Na rzecz fundacji każdy z kapłanów wpłaca 150 zł na rok, zaś każdy z biskupów po 2 tys. zł rocznie.
Marta Titaniec z zarządu Fundacji Świętego Józefa poinformowała, że Fundacja "w roku 2020 wydała blisko 700 tys. zł na pomoc pokrzywdzonym". "Fundusze na projekty otrzymało 11 diecezji, Centrum Ochrony Dziecka, Inicjatywa Zranieni w Kościele, Fundacja Towarzyszenia Rodzinie w Krakowie, jeden Regionalny Punkt Konsultacyjny dla Osób Zranionych w Kościele w Poznaniu". Zwróciła uwagę, że obecnie funkcjonują dwie grupy wsparcia osób pokrzywdzonych - jedna w Warszawie, a druga w Krakowie - są one żeńskie. Jak dodała - obecnie tworzy się grupa męska.
Powiedziała, że "10 osób z diecezji korzysta obecnie z dofinasowania studiów specjalistycznych - to są w większości osoby świeckie". "Ponadto 14 osobom fundacja opłaca terapie na wniosek diecezji lub indywidualny" - dodała.
Tytaniec wspomniała również o pracach ze zgromadzeniami zakonnymi. Zapowiedziała, że w przypadku męskich w marcu zostanie podpisana umowa ws. budowy systemu wsparcia udzielanego przez fundację, zaś jeśli chodzi o żeńskie to wciąż trwają wspólne prace.
Wraz z Biurem Delegata ds. ochrony dzieci i młodzieży, funkcjonującym w Warszawie przy Sekretariacie Episkopatu fundacja uruchomiła stronę zgloskrzywde.pl. Znajdują się tam dane kontaktowe do delegatów ds. ochrony dzieci i młodzieży w diecezjach i zakonach, którzy są odpowiedzialni za przyjmowanie zgłoszeń osób pokrzywdzonych, bądź duszpasterzy, u których można szukać wsparcia duchowego. "Bardzo ważnym elementem strony są informacje o prawach osoby poszkodowanej" - powiedział Tytaniec.
Fundacja uruchomiła program grantowy na 2021 rok, który ma na celu rozbudowę systemu wsparcia poprzez zwiększenie regionalnych punktów pomocy. "Przewiduje on - oprócz stałego finansowania COD - sześć typów grantów: dla osób pokrzywdzonych (pomoc w pokryciu kosztów terapii, pomoc prawna, edukacyjna lub stypendialna), pomoc w pokryciu kosztów terapii osób z najbliższego otoczenia pokrzywdzonego, w szczególności członków jego rodziny; granty na wsparcie osób pracujących bezpośrednio z pokrzywdzonymi i na ich rzecz; granty na wsparcie działań delegatów, koordynatorów, duszpasterzy osób pokrzywdzonych i kuratorów; granty na wsparcie działań prewencyjnych w Kościołach lokalnych; granty na wsparcie systemu pomocy pokrzywdzonym w Kościołach lokalnych oraz granty na wsparcie badań naukowych z zakresu ochrony dzieci i młodzieży w Kościele oraz pomocy pokrzywdzonym" - czytamy w komunikacie.
Większość diecezji oraz męskich zgromadzeń zakonnych posiada także duszpasterza do pomocy osobom pokrzywdzonym.
W ramach Inicjatywy "Zranieni w Kościele" osoby, które doświadczyły wykorzystywania seksualnego, oraz ich najbliżsi mogą skorzystać z tzw. telefonu zaufania i katolickie środowisko wsparcia.
W czasie sesji dyrektor Instytutu Statystki Kościoła Katolickiego ks. dr Wojciech Sadłoń zaprezentował pogłębioną analizę raportu z 2019 roku dotyczącego danych ilościowych dotyczących osób małoletnich skrzywdzonych seksualnie w Kościele. Wynika z niego, że większość skrzywdzonych wykorzystaniem seksualnym w Kościele w Polsce stanowią chłopcy; ostatnie lata pokazują dynamicznie rosnącą liczbę przypadków dot. wykorzystania dziewcząt po roku 2011; średni wiek skrzywdzonych, to osoby powyżej 15. roku życia - wynika z danym Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.
"O ile w zgłoszonych przypadkach wykorzystywania seksualnego popełnionych w latach 1950-1980 dziewczynki nie znalazły się wśród osób pokrzywdzonych, to wśród przestępstw popełnionych w latach 1981-1990 stanowiły 23 proc., a w kolejnej dekadzie - 26 proc. Później nastąpił skokowy przyrost: w zgłoszonych przypadkach wykorzystywania seksualnego popełnionych w latach 2001-2010 dziewczynki stanowiły 48 proc. osób pokrzywdzonych, a w latach 2011-2018 - niemal dokładnie 50 proc." - wynika z danych.
Ks. dr Sadłoń zwrócił uwagę, że po roku 2011 - średni wiek skrzywdzonych, to osoby powyżej 15. roku życia. "W latach 1950-1980 osoby małoletnie między 15. a 18. rokiem życia stanowiły 10 proc. ofiar przemocy seksualnej; w okresie między 1981-1990 było już 34 proc. nastolatków powyżej 15. roku życia, w kolejnej dekadzie - 40 proc. Dane z następnych lat wskazują, że ponad połowa przypadków dotyczy wykorzystania seksualnego małoletnich powyżej 15. roku życia: w latach 2001-2010 - 53 proc., a w latach 2011-2018 - 61 proc." - podał.
Dyrektor ISKK wspomniał, że zmienił się także wiek sprawców wykorzystania seksualnego w Kościele w Polsce. "W momencie popełnienia czynu niemal połowa z nich miała poniżej 40. roku życia; aż 47 proc. wszystkich zgłoszonych przypadków dotyczyła duchownych w wieku pomiędzy 30. a 40. rokiem życia" - wskazał.
Podczas zebrania plenarnego KEP w październiku 2020 r. biskupi podjęli decyzję o kontynuacji badań. Obejmą one okres od połowy 2018 do końca 2020 r. i przeprowadzi je Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC.
Pierwsza w historii kwerenda Kościoła w Polsce dotycząca przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich została opublikowana 14 marca 2019 r. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, w oparciu o dane zebrane przez Sekretariat Episkopatu Polski oraz Sekretariat Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich, przedstawił liczbę zgłoszonych od stycznia 1990 r. do czerwca 2018 r. przypadków wykorzystywania seksualnego osób małoletnich.
Nie było ono związane z zastąpieniem wcześniejszych świąt pogańskich, jak często się powtarza.
Kalendarium najważniejszych wydarzeń 2024 roku w Kościele katolickim na świecie.
"Pośród zdziwienia ubogich i śpiewu aniołów niebo otwiera się na ziemi".
Świąteczne oświetlenie, muzyka i choinka zostały po raz kolejny odwołane przez wojnę.
Boże Narodzenie jest również okazją do ponownego uświadomienia sobie „cudu ludzkiej wolności”.
Życzenia bożonarodzeniowe przewodniczącego polskiego episkopatu.
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.