Rok, który zaczyna się w grudniu

Od Adwentu do Adwentu w rytmie roku kościelnego

Rozmowa z bp. Stefanem Cichym, przewodniczącym Komisji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Episkopatu Polski

- Kto decyduje o wprowadzeniu nowego święta, uroczystości czy wspomnienia do roku kościelnego i w jaki sposób to się dzieje?
- O wprowadzeniu do kalendarza liturgicznego np. święta obowiązującego w całym Kościele powszechnym decyduje Stolica Apostolska. W wielu przypadkach decyzję podejmuje Ojciec Święty, ale zazwyczaj zajmuje się tym Kongregacja do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Na przykład do nowego mszału kongregacja wprowadziła 13 nowych obchodów, a potem jeszcze Ojciec Święty dodał wspomnienie św. o. Pio. Wcześniej, na prośbę prymasa Meksyku, wprowadzono również wspomnienie bł. Juana Diego i Matki Bożej z Guadalupe. Istnieje tzw. kalendarz powszechny, do którego są wpisane obchody, obowiązujące w całym Kościele. Jest też kalendarz liturgiczny dla Kościołów lokalnych, np. dla poszczególnych diecezji, oraz kalendarz dla konkretnego regionu czy dla całego kraju. W Polsce np. obowiązuje kalendarz dla diecezji polskich, zawierający obchody - uroczystości, święta i wspomnienia obowiązkowe oraz dowolne - które obowiązują w całej Polsce. Oprócz tego każda diecezja ma własne obchody. Każdą zmianę w kalendarzu liturgicznym musi zatwierdzić Stolica Apostolska. Dzieje się to na prośbę biskupów Kościołów lokalnych, np. w przypadku, gdy daty obchodów wprowadzanych w całym Kościele kolidują z obchodami lokalnymi. Wówczas może się zdarzyć, że w jakimś Kościele lokalnym nowe obchody będą świętowane w innym terminie.

- Czy w całym Kościele powszechnym, we wszystkich krajach na świecie, katolicy obchodzą te same święta nakazane i w tym samym czasie?
- Święta nakazane - jest ich dziesięć - są określone przez Kodeks Prawa Kanonicznego dla całego Kościoła powszechnego. W krajach, w których te święta nie są dniami wolnymi od pracy, zaleca się przeniesienie ich na niedzielę. Taka zmiana nastąpiła właśnie w Kościele polskim. Święto nakazane, jakim jest Wniebowstąpienie Pańskie obchodzone w czwartek po VI Niedzieli Wielkanocnej, w Polsce od lat nie było dniem wolnym od pracy, a wielu wiernych nie mogło uczestniczyć we Mszy św. Dlatego, aby nie było konfliktu sumienia, biskupi wystąpili z prośbą o przeniesienie go na najbliższą niedzielę. Teraz będzie obchodzone w VII Niedzielę Wielkanocną. W niektórych krajach podobna sytuacja dotyczy Bożego Ciała. Obecnie w Polsce jedynym świętem nakazanym obchodzonym w dniu roboczym zostało Objawienie Pańskie - zwane świętem Trzech Króli. Stolica Apostolska może również zgodzić się na zniesienie niektórych świąt nakazanych. Tak się stało w Polsce z uroczystościami Niepokalanego Poczęcia, św. Józefa czy świętych Apostołów Piotra i Pawła. Pozostały one uroczystościami, zachęcamy wiernych do uczestnictwa we Mszy św., ale nie ma grzechu ten, kto tego nie uczyni. W święto nakazane jedną z Mszy św. odprawianych w parafii należy ofiarować za parafian. Po zniesieniu święta nakazanego ten obowiązek ustaje.

- Dlaczego Kościoły lokalne różnią się w przepisach dotyczących zachowywania postu?
- Post obowiązuje tylko dwa razy w roku - w Środę Popielcową i w Wielki Piątek. To oznacza, że dorosły człowiek, w wieku od 18 do 60 lat, powinien posilić się wtedy tylko raz do syta. Odrębną sprawą jest wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, która często mylnie nazywana jest postem. Dlatego w zatwierdzonej wersji przykazań kościelnych jest sformułowanie: "Posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych zachowywać". Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje we wszystkie piątki całego roku i w Środę Popielcową. W Wigilię Bożego Narodzenia nie obowiązuje post, ale zachęcamy do zachowania go w tym dniu, zgodnie z tradycją. Prawo mówi również, o czym często się zapomina, o dniach i okresach pokuty. Są nimi Wielki Post i wszystkie piątki roku. W tych okresach obowiązuje nie tylko post czy wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, ale również powstrzymanie się od hucznych zabaw.

- Które zasady poszczenia należy stosować, będąc np. na wakacjach w krajach, gdzie są one inne niż w Polsce - polskie czy miejscowe?
- Można stosować przepisy albo polskie, albo obowiązujące w danym kraju. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że w krajach, w których nie obowiązuje w piątki wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, to wyrzeczenie zastąpiono możliwością spełnienia jakiegoś innego czynu pokutnego.

- Dziękuję za rozmowę.

Więcej na następnej stronie