Jak wierzą wierzący?

Postanowiliśmy zapytać Polaków o ich wiarę. Chodziło nam o stosunek do podstawowych prawd wiary (dogmatów) zapisanych w credo. Czy katolicy wierzą w to, co wyznają w każdej niedzielnej Mszy św.? I druga sprawa, o wiele trudniejsze do stwierdzenia: Czy wierzący rozumieją to, w co wierzą?

Zrezygnowaliśmy z pytań o praktyki religijne oraz o prawdy i postawy moralne. Skupiliśmy się na samej dogmatycznej stronie wiary. Badania socjologiczne nie są, rzecz jasna, w stanie pomierzyć najgłębszego poziomu wiary, czyli stopnia osobistego zaangażowania i zawierzenia Bogu. Dają jednak ogólny obraz akceptacji i znajomości prawd wiary wśród katolików w Polsce.

Zlecone przez „Gościa” badania przeprowadziła sopocka Pracownia Badań Społecznych (PBS DGA), od 18 do 20 sierpnia 2006, na reprezentatywnej próbie Polaków. Pytania w naszej ankiecie dotyczyły: rozumienia wiary i Pisma Świętego (3 pytania), Boga (6), Jezusa Chrystusa (7), Ducha Świętego (1), Kościoła (1) i spraw ostatecznych (3).

Wiara kłóci się z rozumem?
Jako wierzący katolicy zadeklarowało się 93 proc. ankietowanych, w tym wśród kobiet 96 proc., a wśród mężczyzn 89,7. Spośród tej grupy zgodę na nasze badania wyraziło 73,3 proc. osób. Wszystkie uzyskane wyniki dotyczą więc ludzi wierzących, a ponadto tych, którzy chcą mówić o swojej wierze.

Blisko jedna czwarta badanych nie zastanawia się nad prawdami wiary głoszonymi przez Kościół i nie stara się ich rozumieć, lub unika deklaracji w tej sprawie. Największy odsetek takich „niezainteresowanych” przypada na osoby w przedziale wiekowym 18–24 lata. Wiarę w to, że Pismo Święte zawiera prawdziwe słowo Boże, zadeklarowało 79 proc. Najwięcej trudności w tej kwestii mają ludzie z wyższym wykształceniem, najbardziej optymistyczny wynik dotyczy młodzieży w wieku 15–17 lat.

Duże trudności sprawia respondentom pogodzenie wiary z rozumem: 33 proc. widzi częściową sprzeczność między tymi sferami, 4,4 proc. całkowitą sprzeczność, a 26 proc. nie potrafi zająć stanowiska. Tylko 36 proc. wierzących uważa, że nie ma konfliktu między wiarą a rozumem. Tymczasem nauka katolicka głosi, że „chociaż wiara przewyższa rozum, to jednak nigdy nie może mieć miejsca niezgodność między wiarą i rozumem, ponieważ i wiara, i rozum pochodzą od Boga. Ten sam Bóg udziela człowiekowi wiary i daje światło rozumu” (Kompendium KKK, 29).