Broniła racji Boga i człowieka

Przypisy:

1. Zob. OLS Daniel, Presentation du Rapportueur, w: CONGREGATIO DE CAUSIS SANCTORUM, Urbis et Orbis. Concessionis tituli Doctoris Ecclesiae universalis S. Teresiae a Iesu Infante…, Cabellione 1997, s. VII.
2. Constitutio apostolica “Pastor Bonus” de Romanae Curiae nova ordinatione, w: Acta Apostolicae Sedis, 80 (1988) 879.
3. Criteri per dichiarare “uno” Dottore della Chiesa, w: L’Osservatore Romano, 11 czerwca 1981, s. 7.
4. Sacra Congregatio pro Causis Sanctorum. Prot. N. Var. 1762/980. Die 24 matrii 1981 hora decima in Palatio Apostolico Vaticano erit Congregatio Plenaria in qua agendum erit “De notis necessario inveniedis in Sanctis Scriptoribus ecclesiasticis ut titulo Doctoris decorari possint”: Folium ex officio (seu status quaestionis), Summarium ex officio (seu documenta), Vota Consultorum.
5. Antonianum, 63 (1988) 278-291.
6. Teresianum, 46 (1995) 3-21.
7. „Eminentem doctrinam” św. Teresy od Dzieciątka Jezus, dzięki której została ona zaliczona w poczet Doktorów Kościoła, przedstawia syntetycznie m.in.: PRAŚKIEWICZ Szczepan T., „Eminens doctrina” św. Teresy od Dzieciątka Jezus - Doktora Kościoła, w: Karmel, 1997, nr 4(65) 57-66; TENŻE, Teologia św. Teresy z Lisieux - Mądrość Miłości, w: KAI-Biuletyn, 1997, nr 39 (289), s. 30-31.
8. Zob. L’Osservatore Romano, wersja polska, nr 12/1997, s. 37, § 3.
9. HUSCENOT Jean, Les Docteurs de l’Eglise, Médiaspaul 1997. Wersja polska: Doktorzy Kościoła, Częstochowa 2002.
10. GROŃ RYSZARD, Fenomen doktora Kościoła w historycznym rozwoju, w: Duchowość na progu trzeciego tysiąclecia, Lublin 1999, 210-226; Doktor Kościoła, w: Leksykon duchowości katolickiej, Lublin-Kraków 2002, s. 197-199.
11. Wstęp do książki Jeana HUSCENOTA, dz. cyt., s. 5-8.
12. Zob. Doktorzy Kościoła, w: L’Osservatore Romano, wyd. polskie, nr 12/1997, s. 40. Przynależność Doktorów Kościoła do zakonów jest następująca: czterech mnichów wschodnich: Bazyli Wielki, Efrem Syryjczyk, Jan Chryzostom, Jan Damasceński; trzech benedyktynów: Anzelm z Canterbury, Beda Czcigodny, Grzegorz Wielki; jeden kameduła: Piotr Damiani; jeden cysters: Bernard z Clairvaux; jeden karmelita bosy: Jan od Krzyża; dwie karmelitanki bose: Teresa od Jezusa, Teresa od Dzieciątka Jezus; dwóch dominikanów: Albert Wielki, Tomasz z Akwinu; jedna dominikanka z trzeciego zakonu: Katarzyna Sieneńska; dwóch franciszkanów: Antoni Padewski, Bonawentura; jeden kapucyn: Wawrzyniec z Brindisi; dwóch jezuitów: Piotr Kanizjusz, Robert Bellarmin i jeden redemptorysta: Alfons de Liguori. Pozostali byli prezbiterami diecezjalnymi lub biskupami. Najstarszym doktorem Kościoła był św. Jan Damasceński – żył 100 lat, a najmłodszym św. Teresa od Dzieciątka Jezus – 24 lata (patrz: HUSCENOT JEAN, dz. cyt., s. 452-454).
13. Zob. Życie Karmelu, 6 (1998) nr 28, s. 73.
14. Prati, 1841, s. 512, nr 13.
15. Tamże, s. 513-515.
16. „Ecclesiae praeclarae inservierunt, sive in confutandis invalescentibus erroribus, sive in illustrandis Sacris Litteris, sive in explorando revelationis deposito, sive in dirigendis moribus”, Acta Sanctae Sedis, 6 (1870) 317.
17. GROŃ RYSZARD, dz. cyt. (leksykon), s. 197-199.
18. Teologia dei Santi. Cytat za: HUSCENOT JEAN, dz. cyt., s. 11.
19. Tak wyrażenie eminens doctrina tłumaczy na język polski L’Osservatore Romano (nr 12/1977, s. 32, § 7) przekazując nam polski przekład Listu Apostolskiego Divini amoris scientia, wydanego przez Ojca Świętego z okazji doktoratu św. Teresy z Lisieux. Wcześniej, tłumacząc zapowiedź tegoż doktoratu uczynioną przez Ojca Świętego podczas Światowego Dnia Młodzieży w Paryżu, L’Osservatore Romano mówi o „wzniosłej doktrynie” (nr 10/1997, s. 32). Używa się także w polskiej terminologii teologicznej innych określeń, jak: „wybitna wiedza” (DANIELSKI WOJCIECH, Doktor Kościoła, w Ecyklopedia Katolicka, Lublin 1983, t. IV, 34-36), “wybitne osiągnięcia naukowe” (RAHNER KARL – VORGRIMLER HERBERT, Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987, s. 87), “znakomite i prawomyślne nauczanie” (O’COLLINS – FARUGIA EDWARD G., Zwięzły słownik teologiczny, Kraków 1993, s. 63); “wzniosła (wybitna) doktryna” (GROŃ RYSZARD, dz. cyt., s. 198).
20. Zob. paragraf Kryteria „wybitnej” doktryny z artykułu o. Jesús Castellano Cervera pt. Doktorat św. Teresy z Lisieux w Święta Teresa z Lisieux słowem Boga dla świata, Kraków 1998, s. 251-253.
21. Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym Dei Verbum, nr 2.
22. Konstytucja duszpasterska Gaudium et spes, nr 5.11.
23. Tamże, nr 44.
24. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen Gentium, nr 4 (por. nr 12).
25. Divini amoris scientia, nr. 7-8.11.
26. Homilia wygłoszona w dniu ogłoszenia św. Teresy od Dzieciątka Jezus Doktorem Kościoła, w L’Osservatore Romano, wersja polska, nr 12/1997, s. 38, § 5.
27. ŚW. TERESA OD DZIECIĄTKA JEZUS, Rękopis B, 1 r.
28. Zob., choćby dla przykładu: www.edith-stein.net; www.karmel.at/edith; www.edith-stein-institut.de; www.stein.cad.pl. Por. TOCHMAŃSKI WŁODZIMIERZ, Edyta Stein – św. Teresa Benedykta od Krzyża w polskim Internecie (wybór bibliografii na dzień 17 stycznia 2003, którego część znajdujemy w: ŚWIECKI ZAKON KARMELITÓW BOSYCH I KARMELITAŃSKI INSTYTUT DUCHOWOŚCI, Sesja naukowo-pastoralna pt. Św. Edyta Stein Doktorem Kościoła?, Kraków 2003, s. 25-29).
29. Zbiera ich tytuły i recenzuje każdego roku ważniejsze z nich Edith Stein Jahrbuch w Monachium.
30. Jak chociażby niemieckie spotkanie z 1990 r. nt. Edith Stein – christlich-jüdische Perspectiven (akta opublikowane przez Verlag Plöger, Essen 1990, i w wersji angielskiej Christian and Jewish Perspectives on Edith Stein, Washington 1998); rzymskie międzynarodowe sympozjum z 1998 r. pt. Edith Stein. Testimone di oggi, profeta per domani, z aktami wydanymi przez księgarnię watykańską (Libreria Editrice Vaticana 1999); wcześniejsze o rok sympozjum na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie pod naczelnym hasłem Odkrywanie Boga (opubl.: Kraków 1998); wystawa pt. Uderz o kamień a wytryśnie mądrość z cyklem konferencji o Świętej (wydanych drukiem: Kraków 2002), urządzona w 2000 r. w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu; dni refleksji z Edytą Stein zorganizowane w październiku 2001 r. przez Ośrodek Duchowości „Carmelitanum” w Poznaniu (Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein), kobieta i karmelitanka bosa, patronka Europy, Poznań 2001); dysputa dwóch ambon, przeprowadzona na temat feminizmu chrześcijańskiego w lubelskiej bazylice dominikanów przez abp. Józefa Życińskiego i Hannę Gronkiewicz-Waltz, podczas której wykazano jak niektóre współczesne feminizmy mają z prawdziwym feminizmem chrześcijańskim, propagowanym przez Edytę Stein, tyle wspólnego, co demokracja ludowa, którą przecież dobrze pamiętamy, z prawdziwą demokracją (Życie Karmelu, 9 (2002) nr 55. s. 81); V Tydzień Duchowości w Krakowie, pt. Światłość w ciemności (Karmel żywy nr 5, Kraków 2003). Nadto 9 sierpnia 2002., tj. w liturgiczne święto Edyty Stein i dokładną, sześćdziesiątą rocznicę jej męczeństwa, obyły się w Oświęcimiu szczególne uroczystości, także o wymiarze ekumenicznym i dialogu międzyreligijnego, z udziałem delegacji Episkopatu Polski i Niemiec oraz Krakowskiej Prowincji OCD (Życie Karmelu, 9 (2002) nr 57, s. 77-80).
31. Np. katedra na rzymskim Urbanianum (patrz: Communicationes OCD, nr 90-92, 4-6/2000, s. 199-200); Międzynarodowy Instytut Edyty Stein w Würzburgu (zob. tamże, s. 200-201), Centrum Studiów Edyty Stein na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.
32. Pomijając doniesienia światowych agencji prasowych, facksymile, transkrypcję i fachowy komentarz do listu, skreślony przez emerytowanego Postulatora Generalnego OCD, o. Symeona od św. Rodziny, podaje kwartalnik Monte Carmelo z Burgos, 111 (2003) 1*-32*: La carta sellada. Carta de Sta. Teresa Benedicta de la Cruz (Edith Stein) a S.S. Pío XI sobre la persecución de los judíos en Alemania (12 de abril de 1933). Polską wersję listu, w tłumaczeniu Marka Zająca, podaje Tygodnik Powszechny z 2 marca 2003, nr 9.
33. Patrz: Communicationes OCD, nr 96-97, 4-5/2001, s. 172.
34. Wspomnijmy nominatim chociażby Towarzystwo działające we Wrocławiu, założone przez dr. inż. Mariana Łukaszewicza w 1989 r., i niektóre jego inicjatywy, jak np. nabycie kamienicy z domem rodziny Steinów we Wrocławiu przy ul. Nowowiejskiej 38 i urządzenie tam biura oraz organizowanie spotkań z prelekcjami, organizowanie Dni Edyty Stein oraz Polsko-Niemieckich Seminariów, działalność wydawniczą i gromadzenie eksponatów muzealnych. Towarzystwo posiada liczne filie, zwłaszcza w Lublińcu, w Legnicy i w Gliwicach.
35. Gli Scritti della Serva di Dio Edith Stein – Teresa Benedetta della Croce. Studio ufficiale dei due Teologi censori della S. Congregazione per le Cause dei Santi, Roma 1977.
36. List z 9 maja 2001 do Rady Ogólnopolskiej Świeckiego Zakonu Karmelitów Bosych.
37. Wielka Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa 2002, t. 7, s. 257. Ten sam zapis znajdujemy w PWN-owskiej encyklopedii Religia, w tomie 3, s. 247.
38. Communicationes OCD, nr 89, 3/2000, s. 125-126. Wypowiedź o. Lobato podała też w serwisie informacyjnym z 22 maja 2000 Katolicka Agencja Informacyjna.
39. HUSCENOT Jean, dz. cyt. s. 11.
40. Cytat za: EDYTA STEIN – S. TERESA BENEDYKTA OD KRZYŻA OCD, Światłość w ciemności, Kraków 1977, tom I, s. 280.
41. Cytat za: PRAŚKIEWICZ SZCZEPAN T., Dwie kluczowe postacie kobiece w pontyfikacie Jana Pawła II, w: Życie Karmelu, 7 (1999) nr 35, s. 96.