Wszystko o Duchu Świętym

Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna

Jest to również prawda wiary, określona na wspomnianych soborach. Symbol Atanazjański to wyraźnie zaznacza: „Duch Święty od Ojca i Syna nie uczyniony, niestworzony, nie zrodzony, ale pochodzący”. Sobór lyoński: „Potępiamy i odrzucamy, kto by odważył się przeczyć, iż Duch Święty od wieków z Ojca i Syna pochodzi”.

Pismo święte tę prawdę potwierdza niejednokrotnie: „Gdy jednak przyjdzie Pocieszyciel, którego Ja wam poślę od Ojca, Duch Prawdy, który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie” (J 15,26). Pan Jezus powołując się na swoje pochodzenie od Ojca, wskazuje równocześnie na pochodzenie Ducha Świętego od Siebie: „On Mnie otoczy chwałą, ponieważ z Mojego weźmie i oznajmi wam” (J 76,75).

Tradycja chrześcijańska jednogłośnie tę prawdę uznaje. Już św. Efrem (+ 373)pisał: „Ojciec Rodziciel, Syn zrodzony z łona Jego, Duch Święty pochodzący od Ojca i Syna”. Św. Cyryl Aleksandryjski (+ 444): „Duch pochodzi z Ojca i z Syna”. Św. Atanazy (+ 373): „Jaki jest stosunek Syna do Ojca, taki też jest Ducha do Syna. I jak Syn mówi: - wszystko, co tylko ma Ojciec, jest moim, tak to wszystko znajdujemy przez Syna w Duchu”. Tradycja Kościoła usiłuje jeszcze bliżej określić, na czym to pochodzenie polega. Według niej Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna przez wspólne tchnienie. Przez to podkreśla jedno źródło odwiecznego pochodzenia Ducha Świętego. Kościół Wschodni idzie dalej, kiedy głosi prawdę, że Duch Święty pochodzi od Ojca przez Syna. Św. Grzegorz z Nyssy (+ 394) w obrazowy sposób to tłumaczy: „Ojciec, Syn i Duch Święty - to jakby trzy świeczniki, z których drugizapala się od pierwszego, a trzeci od drugiego”. Św. Anzelm używa innego obrazu:„Jezioro powstaje z wody rzeki, ta zaś z wody źródła”. Kiedy jednak niektórzy teologowie prawosławni zaczęli głosić, że Syn był tylko nadrzędną i pośrednią przyczyną tchnienia Ducha Świętego, a nie sprawczą na równi z Ojcem, wtedy sobór w Lyonie zaczął akcentować pochodzenie Ducha Świętego od Ojca i Syna przez wspólne Ich tchnienie. Teologia dogmatyczna wyjaśnia, że było to tchnienie miłości: Ojca do Syna i Syna do Ojca. I tu znowu możemy posłużyć się porównaniem z życia rodzinnego: miłość dwojga osób staje się przyczyną powstania osoby trzeciej - dziecka.