Ewangelizacja przez... dyplomację

Często w mediach i języku potocznym mówi się o działaniach dyplomacji watykańskiej. Nic bardziej mylnego. Państwo-Miasto Watykan nie jest podmiotem prawa międzynarodowego, jest nim od wieków Stolica Apostolska. Jako samodzielny podmiot prawa międzynarodowego zawiera traktaty i umowy międzynarodowe, zarówno bilateralne z danym państwem, jak i wielostronne. Cechą umów bilateralnych jest ich nastawienie na regulację sytuacji prawnej konkretnego Kościoła partykularnego. Natomiast umowy wielostronne najczęściej nie dotyczą sfery religijnej.

Obecnie głównym celem dyplomacji Stolicy Apostolskiej jest ochrona praw Kościoła, wolności religijnej i praw wierzących, a także poszanowanie podstawowych praw człowieka i działanie na rzecz pokoju oraz porządku społecznego między narodami. Ważnym kierunkiem działań Stolicy Apostolskiej jest także udział w charakterze obserwatora w pracach wielu organizacji międzynarodowych. Wyjątkowa pozycja dyplomacji Stolicy Apostolskiej nie wynika z faktu, że stoi za nią siła polityczna, gospodarcza, czy militarna. Wspiera ją wyłącznie autorytet moralny Kościoła oraz papieża.

Działania na rzecz utrzymania pokoju należą do najważniejszych zadań dyplomacji Stolicy Apostolskiej. Dobitnie wyraził to niegdyś papież Pius X. Gdy ambasador Austrii zwrócił się do niego z prośbą o błogosławieństwo dla wyruszających na front żołnierzy, Papież odmówił ze słowami: "Ja błogosławię tylko pokój". W czasie pontyfikatu Jana Pawła II dyplomacja Stolicy Apostolskiej podkreślała zwłaszcza znaczenie wolności oraz przestrzeganie praw narodów do suwerennego istnienia. Podejmowane były także liczne inicjatywy na rzecz zapobieżenia wybuchowi konfliktów zbrojnych. Czasem takie misje kończyły się powodzeniem, jak na przykład w 1987 r., gdy podjęte z inicjatywy Jana Pawła II negocjacje zapobiegły wybuchowi wojny o kanał Beagle między Argentyną i Chile. Znaczący jest także wkład Stolicy Apostolskiej w zakończenie konfliktu na Bliskim Wschodzie. Innym razem misje papieskiej dyplomacji przed rozpoczęciem ataku koalicji pod przywództwem USA na Irak nie zdołały uratować pokoju. Z pewnością jednak doprowadziły do tego, że konflikt nie był przez świat arabski postrzegany jako starcie świata chrześcijańskiego ze światem islamu.

Andrzej Grajewski