Prymas: Świadectwo ofiary jest nam dane ku rozwadze i uzdrowieniu

Spotkaniu towarzyszyła prezentacja książki autorstwa Daniela Pitteta "Ojcze, przebaczam ci".

  Daniel Pittet: "Ojcze, przebaczam ci." Wydawnictwo ZNAK Książka ta jest niezwykle mocnym głosem ofiary w dyskusji o pedofilii w Kościele. Zawiera przedmowy papieża Franciszka i prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka.

Abp Polak powiedział, że konferencja daje sposobność do ukazania nie tylko tego, czym jest przestępstwo pedofilii, ale także kościelnej reakcji na nie. Zarówno bowiem Stolica Apostolska, jak i Kościół w Polsce wypracowały szereg dokumentów na temat metod przeciwdziałania molestowaniu nieletnich. 

Wspomniał tu m.in. zarówno o „Wytycznych” polskiego episkopatu, regulujących te kwestie, jak i o dostosowaniu ich do ubiegłorocznej nowelizacji Kodeksu karnego, w którym przewidziano odpowiedzialność karną za niepowiadomienie organów ścigania m.in. o jakiejkolwiek czynności seksualnej z małoletnim poniżej 15. roku życia.

Kościół w Polsce zaczął także tworzyć system ochrony dzieci i młodzieży przed przestępstwami na tle seksualnym. – Kościół zmierza do tego, by włączyć się bardziej aktywnie – na poziomie diecezji, zakonów i zgromadzeń zakonnych – w tę pracę – dodał abp Polak.

Pytany o motywacje, jakie towarzyszyły mu w decyzji o napisaniu przedmowy do książki Daniela Pitteta, prymas Polski odpowiedział, że jej lektura była dla niego przede wszystkim „spotkaniem z konkretną osobą, która doświadczyła ogromu zła trudnego do pojęcia i do wypowiedzenia”. Książka „ujawnia jeszcze raz całe monstrualne zło przestępstw pedofilii duchownego” – dodał.

Książka została poprzedzona także wstępem papieża Franciszka. Ojciec Święty podkreślił, że autorowi książki „dane było również poznać inne oblicze Kościoła, dzięki czemu nie stracił wiary w ludzi i Boga”. Papież wspomina także o heroicznym geście przebaczenia Daniela Pitteta swojemu oprawcy.

Zdaniem prymasa w książce widać, w jaki sposób autor wstrząsającego wyznania zmagał się z konsekwencjami wyrządzonej mu krzywdy. Swoje doświadczenie opisuje on poprzez żywą obecność w Kościele, dzięki czemu mógł zmierzyć się z doświadczanym wciąż cierpieniem.

„Pierwszym zatem powodem, dla którego zdecydowałem się opatrzyć tę książkę wstępem, jest wdzięczność za to świadectwo: trudne, ale na wskroś ważne dla Kościoła, wypowiadane z jego wnętrza i dane nam ku rozwadze i ku uzdrowieniu” – powiedział prymas Polski.

Dodał, że jest to „świadectwo ważne, jasne, pełne bólu doświadczanego zła”. - Jednocześnie jednak – co byłoby przecież zrozumiałe – gdy książkę czyta się uważnie, nie ma w niej gniewu, nienawiści, jest ona wolna od oskarżeń, nawet, jeżeli ci, którzy zostali skonfrontowani z tą sytuacją, nie od razu i nie we wszystkim potrafili kompetentnie na to przestępstwo zareagować i odpowiedzieć – wyjaśnił abp Polak.

Zawarte w książce świadectwo jest „przestrogą dla każdego z nas dzisiaj” – zaznaczył prymas, mówiąc o wciąż aktualnej potrzebie ulepszania wypracowanych w Kościele procedur. – Wciąż uczymy się kompetentnie i odważnie reagować. Poprzez książkę można zobaczyć doświadczenia, które są nam też potrzebne i pomocne – dodał abp Polak.

Prymas podkreślił też, że książka może pomóc wsłuchiwać się w doświadczenia skrzywdzonych dzieci, wypowiadane, jak w przypadku Daniela Pitteta, po latach – „abyśmy potrafili przyjmować je z właściwą otwartością i wrażliwością”. – Tego też musimy się uczyć: żebyśmy jak najbardziej wykazywali tę otwartość i ufność – zaznaczył abp Polak, dodając, że aneks nr 1 do „Wytycznych” episkopatu już w pierwszym zdaniu mówi o tym, iż należy z całą stanowczością i mocą wczuć się w sytuacje, które przeżywają ofiary pedofilii.

Zdaniem prymasa temat jest trudny i wzbudzać może reakcje obronne. – Reaguje nieraz bardzo emocjonalnie, natomiast [mamy] świadomość dorastania do tego, że słuchamy człowieka głęboko skrzywdzonego, który ma prawo oczekiwać naszej wrażliwości i naszej uwagi – zaznaczył abp Polak.

Książka Daniela Pitteta zawiera także wywiad z kapucynem o. Joelem Allazem, który przed laty dokonał przestępstwa wykorzystania seksualnego małego Daniela. – Ten wywiad jest dla mnie światłem, aby być uważnym na manipulacje, jakie niejednokrotnie stosują dokonujący tych przestępstw – dodał prymas.

„To z kolei powinno mobilizować nas, by już na etapie rozeznawania powołania podczas seminaryjnej formacji i superwizji w pierwszych latach kapłaństwa również dostrzegać symptomy wszelkiej seksualnej niedojrzałości, czy może różnych uwikłań, które będą czy mogą stanowić zagrożenie dla dzieci i młodzieży” – wyjaśnił abp Wojciech Polak.

Prymas wspomniał w tym kontekście o zaleceniach Kongregacji ds. Duchowieństwa wyrażonych w dokumencie „Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis” z 2016 r. Poinformował, że w Polsce w różnych grupach studyjnych prowadzone są intensywne prace nad aplikacją tego dokumentu dla polskiej rzeczywistości odnośnie do prawidłowego kształtowania przyszłych księży.

Książka Daniela Pitteta to także „wołanie o budowanie kultury troski o dzieci i młodzież, nade wszystko poprzez rozwijanie systemu prewencji i ochrony przed nadużyciami seksualnymi”. – Warto przyjąć ją jako kolejny bodziec do jeszcze większego zaangażowania się w tworzenie tego systemu – powiedział abp Wojciech Polak.

Przeczytaj także:

• O. Żak: krzywdzenie dzieci to problem społeczny (relacja z dalszej części konferencji)
• Nadzieja (rok temu włoska prasa opublikowała wstęp do tej książki autorstwa papieża Franciszka - tu nasz komentarz)
• O działaniach Kościoła wobec pedofilii, ale także o tym, jak się zorientować, jak zapobiegać i jak poradzić sobie z prawem przeczytasz w raporcie Kościół wobec pedofili