Synod Biskupów – co to takiego?

XII. 5-26.X 2008 – „Pismo Święte w życiu i misji Kościoła”. Udział 253 ojców synodalnych z 13 katolickich Kościołów wschodnich, 113 konferencji biskupich, 25 urzędów Kurii Rzymskiej i Unii Wyższych Przełożonych Zakonnych. Adhortacja „Verbum Domini”– o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła (30 IX, ogł. 11 XI 2010)

XIII. 7-28 X 2012 – „Nowa ewangelizacja dla przekazu wiary chrześcijańskiej”. Udział 262 ojców synodalnych, 45 ekspertów i 49 audytorów, 3 gości specjalnych.

B. Zgromadzenia nadzwyczajne –

I. (początkowo było to II zgromadzenie synodalne; numerację zmieniono później) 11-28 X 1969 – „Współpraca między Stolicą Apostolską a konferencjami biskupimi”. Przedmiotem obrad było wypracowania nowych zasad kanonicznych, regulujących stosunki między kolegialną władzą biskupów a jednoosobową władzą Papieża. Udział 146 ojców, wśród nich kard. K. Wojtyły, zaproszonego imiennie przez Pawła VI.

Ciekawostką tego spotkania był obradujący równolegle (10-17 X) tzw. „antysynod”, czyli II Europejskie Zgromadzenie Księży Solidarnych [tzn. kontestatorów] pod hasłem „Uwolnić Kościół, aby uwolnić świat” z udziałem ok. 200 duchownych. Domagali się oni m.in. demokratyzacji stosunków w Kościele, zwiększenia uprawnień Kościołów lokalnych, aktywnego udziału duchowieństwa w przebudowywaniu stosunków społecznych i umocnienia władzy biskupów (w opozycji do Papieża). Mimo tej „konkurencji” i rozbieżności w poglądach wśród samych ojców synodalnych, Synod „właściwy” zakończył się sukcesem, głównie dzięki istniejącej wśród biskupów jedności, braterskiej współpracy i poczuciu odpowiedzialności za Kościół. Wydano deklarację końcową (ale Papież nie ogłosił wówczas adhortacji apostolskiej).

II. 25 XI-8 XII 1985 – „Dwudziesta rocznica zakończenia Soboru Watykańskiego II”. 165 ojców synodalnych i 21 ojców, mianowanych przez Papieża, wśród nich ówczesny metropolita poznański abp Jerzy Stroba.

C. Zgromadzenia specjalne –

I. 28 XI-14 XII 1991 – pierwsze, poświęcone Europie, pod hasłem „Abyśmy byli świadkami Chrystusa, który nas wyzwolił”. 137 ojców, w tym 17 spoza naszego kontynentu, oraz 33 obserwatorów (audytorów), 20 ekspertów i 11 delegatów z innych wyznań chrześcijańskich. Papież nie ogłosił żadnej adhortacji.

Zgromadzenie to, które odbyło się jeszcze przed ukazaniem się listu apostolskiego „Tertio millennio adveniente” nt. przygotowań do obchodów Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, nie liczy się do zapowiadanych w tym dokumencie Synodów specjalnych, poświęconych poszczególnym kontynentom, dlatego w 1999 odbyło się II zgromadzenie specjalne dla Europy.

II. 10 IV-8 V 1994 – dla Afryki, pod hasłem „Kościół w Afryce i jego misja ewangelizacyjna u progu roku 2000: »Będziecie moimi świadkami« (Dz 1,8)”. 313 osób, w tym 242 ojców synodalnych, reszta to eksperci, obserwatorzy i 7 delegatów innych wyznań. Adhortacja „Ecclesia in Africa” (14 IX 1995, podpisana przez Papieża w Jaunde, Kamerun – po raz pierwszy poza Rzymem).

III. 26 XI-14 XII 1995 – nt. Libanu, pod hasłem „Chrystus jest naszą nadzieją: odnowieni przez Jego Ducha i solidarni, dajemy świadectwo Jego miłości”. Udział 69 ojców synodalnych oraz 18 ekspertów, audytorów, gości z innych Kościołów. Adhortacja „Une espérance nouvelle pour le Liban” (pierwszy dokument tego rodzaju, ogłoszony w oryginale w innym języku niż łacina; podpisany przez Ojca Świętego w Harissie koło Bejrutu 10 V 1997).

IV. 16 XI-12 XII 1997 – dla Ameryki, pod hasłem „Spotkanie z żywym Jezusem Chrystusem drogą do nawrócenia, wspólnotą i solidarnością w Ameryce”. Udział 233 osób. Adhortacja apostolska „Ecclesia in America” (23 I 1999, podpisana przez Papieża w Guadalupe w Meksyku).

V. 19 IV-14 V 1998 – dla Azji, pod hasłem „Jezus Chrystus Zbawiciel i Jego misja miłości i służby w Azji: »Aby mieli życie i mieli je w obfitości« (J 10,10)”. Udział 256 osób, w tym 191 ojców synodalnych. Adhortacja apostolska „Ecclesia in Asia” (6 XI 1999, podpisana przez Papieża w Delhi).

VI. 22 XI-12 XII 1998 – dla Oceanii, pod hasłem „Jezus Chrystus a ludy Oceanii. Kroczyć Jego Drogą, głosić Jego Prawdę, żyć Jego Życiem”. Udział 154 osób (117 ojców). Adhortacja apostolska „Ecclesia in Oceania” (22 XI 2001, podpisana przez Ojca Świętego w Rzymie; pierwszy dokument papieski podpisany i rozpowszechniony w świecie za pośrednictwem internetu).

VII. 1-23 X 1999 – drugie dla Europy, pod hasłem „Jezus Chrystus żyjący w swoim Kościele źródłem nadziei dla Europy”. Udział 236 osób, w tym 179 ojców synodalnych. Adhortacja apostolska „Ecclesia in Europa” (28 VI 2003).

VIII. 4-25 X 2009 – drugie dla Afryki, pod hasłem „Kościół w Afryce w służbie pojednania, sprawiedliwości i pokoju. «Wy jesteście solą ziemi... Wy jesteście światłem świata» (Mt 5, 13.14)”. Udział 244 ojców synodalnych. Adhortacja „Africae munus” – o zadaniach Kościoła w Afryce (papież podpisał ją 19 XI 2011 w Kotonu w Beninie)

IX. 10-24 X 2010 – dla Bliskiego Wschodu, pod hasłem „Kościół katolicki na Bliskim Wschodzie: wspólnota i świadectwo. «Jeden duch i jedno serce ożywiało wszystkich wierzących» (Dz 4,32)”. Udział 185 ojców synodalnych oraz 36 ekspertów i audytorów. Adhortacja „Ecclesia in Medio Oriente” – o Kościele na Bliskim Wschodzie (podpisana 14 IX 2012 w Harissie w Libanie)

D. Zgromadzenie partykularne (poświęcone oddzielnym Kościołom lokalnym) –

1. Synod Biskupów Kościoła holenderskiego: 14-31 I 1980, nt. sytuacji duszpasterskiej w Holandii. Udział 19 ojców synodalnych.

Do zgromadzeń tego rodzaju można by też zaliczyć rzymskie Synody Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) w okresie, gdy nie mógł się on zbierać na Ukrainie z powodu jego delegalizacji przez władze komunistyczne: odbyło się 7 sesji w następujących terminach: I – 24-27 III 1980; II – 25 XI-2 XII 1980; III – 30 I-12 II 1983; IV – 22 IX-5 X 1985; V – 21-30 IX 1987; VI – 24- IX-7 X 1989; VII – 3-10 II 1991. na początku lat dziewięćdziesiątych UKGK odzyskał wolność i odtąd jego synody, będące najwyższym forum kolegialnej władzy biskupiej (podobnie jak we wszystkich katolickich Kościołach wschodnich) odbywają się w kraju, w którym mieszka większość jego członków, czyli na Ukrainie i najczęściej we Lwowie.

W Rzymie obradował też Synod Biskupów Ormiańskiego Kościoła Katolickiego: 19-30 XI 1992.