Potrzebują rzetelnej wiedzy

Pięćdziesięciu maturzystów renomowanego świdnickiego liceum anonimowo odpowiedziało na kilka pytań dotyczących kapłaństwa i księży. I choć to badanie naukowym nie było, to jednak jego wyników lepiej nie lekceważyć.

Idźcie z Bogiem do ludzi

Zacznijmy od początku. Od powołania. Większość licealistów uważa, że jest ono wezwaniem (potrzebą duchową) do służby Bogu i służby ludziom przez „przekazywanie Słowa Bożego” (65 proc). To także „umiejętność zrezygnowania z pewnych rzeczy”, żeby „nauczać o Jezusie i Jego dziejach”, i robienie tego z pasją i cierpliwością oraz gotowością do wyrzeczeń. Niektórzy zauważają, że „jest to trudna praca, styl życia”, ale także „oddanie się w ręce Boga” i „szczególna z Nim więź”. Co zaskakuje, wielu młodych podkreśla na różne sposoby, że powołanie do kapłaństwa ma charakteryzować się oddaniem, godnością, świadomym wyborem. Są i tacy, niewielu, którzy postrzegają kapłaństwo jedynie jako zawód, do którego „trzeba mieć smykałkę”. Powtórka do matury miała także wpływ na udzielane odpowiedzi, skoro powołanie ma być pozytywistycznym „niesieniem kaganka oświaty zbłąkanym owieczkom”. Co ciekawe, na pytanie o to, z jaką reakcją ze strony maturzysty spotkałby się przyjaciel, który wybiera się do seminarium, tyle samo kumpli popiera go całym sercem, co tylko szanuje jego wybór. „Śmieję się z niego, odradzam tę decyzję” – deklaruje 12 proc. respondentów. Wydaje się więc, iż młodzi oczekują, że mężczyzna decydujący się na kapłaństwo będzie gotowy do postawienia Boga ponad wszystko, by w Jego imię służyć ludziom. Bóg także, jak się za chwilę okaże, ma być jego wszystkim.

Biblia, modlitwa i „nie mam pojęcia”

O tym, jak bardzo potrzebne jest wychodzenie kleryków do świata, świadczą wyniki kolejnego pytania: W jaki sposób klerycy przygotowują się do kapłaństwa? Okazuje się bowiem, że odpowiedź w stylu: „klerycy pokutują w odosobnieniu, studiują Pismo Święte i próbują zrozumieć naszą wiarę” podało 60 proc. maturzystów, przy czym znakomita większość z nich sprawiała wrażenie odpowiadających intuicyjnie („uczą się i modlą”), tylko niewielu miało rzetelną wiedzę na temat formacji seminaryjnej (3 proc.). Aż 23 proc. nie ma pojęcia albo nie chce wiedzieć, jak przebiegają studia w seminarium (jeżeli z tego 12 proc. stanowią ci, którzy odradzają swemu przyjacielowi kapłaństwo, to pozostałe 11 proc. to młodzi, którzy nie mieli dotychczas okazji do osobistego kontaktu z alumnem). Poza tym młodzi uważają, że formujący się do prezbiteratu: „jeżdżą na Msze i uczą się ją odprawiać od innych księży”, „odwiedzają miejsca święte”, „studiują zagadnienia socjologiczne i jak rozmawiać z ludźmi”, „uczą się języków”, „starają się przezwyciężyć myśli o pokusach”, „poznają poglądy Kościoła”, „oglądają telewizję”. Niedziela powołań, dni otwarte, seminaryjne rekolekcje dla młodzieży męskiej i katechezy na temat kapłaństwa – wszystko to wydaje się niewystarczające wobec ignorancji, jaką prezentują nastolatki.

Ci dobrzy – niemożliwi

Na koniec próba naszkicowania księdza na miarę oczekiwań dziewiętnastolatków. Respondenci mieli podać pięć cech określających dobrego księdza. Najczęściej pojawiające się przymiotniki to: dobry (26 razy), wyrozumiały (19), skromny (16), uczciwy i szczery (14) oraz uczynny (12). Przy czym wydaje się, że pod tą charakterystyką kryje się kapłan, który nie ma prawa być sługą Kościoła, ponieważ młodzi bardzo często uważają, że „w tych czasach księża powinni być mniej konserwatywni i surowi oraz nadążać za nadchodzącymi i obecnymi zmianami obyczajowymi”, stąd akcentują także: otwartość (10), tolerancyjność (8) czy cierpliwość (7). Ewangeliczna moralność to główny powód odrzucenia Kościoła i krytyki ze strony młodych. Natomiast to, co najbardziej razi ich w osobistym stosunku duchownych do życia, to ich podejście do dóbr materialnych. Wynika to stąd, że młodzi nie rozróżniają zakonnego ślubu ubóstwa od życia kapłana diecezjalnego, który go nie składa, dlatego ma prawo do egzystencji na podobnym poziomie jak jego parafianie. Pełna lista przymiotników zawiera aż 45 pozycji. Większość z nich da się ująć w powyżej zacytowanych. Tylko nieliczni respondenci oczekują, że ksiądz będzie stanowczy (2),  wierzący (1), miłosierny (1), energiczny (1), prawdomówny (3), przekonujący (2), radosny (2), godny zaufania (4), zaangażowany (4), komunikatywny (8), sprawiedliwy (2) czy mądry (6), a wreszcie i pobożny (6). Ankieta, którą wypełnili maturzyści, zawierała jeszcze drugi zestaw pytań. Ten poruszał sprawy związane z oceną kapłanów pracujących już w duszpasterstwie.