CBOS: Polacy szanują tradycje świąteczne

Z badania CBOS wynika, że Polacy są przywiązani do tradycji wielkopostnych i wielkanocnych. Niemal dla wszystkich (93 proc.) Wielkanoc kojarzy się ze święceniem pokarmów i dzieleniem jajkiem z najbliższymi. Równie powszechne jest przestrzeganie postu w Wielki Piątek (91 proc.) i Środę Popielcową (89 proc.).

Zdecydowana większość badanych deklaruje ponadto, że w ich domach święci się palemki w Niedzielę Palmową (85 proc.) i nie wyobraża sobie świąt bez wypieków tradycyjnych, wielkanocnych ciast (81 proc.) oraz bez tzw. śmigusa-dyngusa (80 proc.).

Ponad dwie trzecie respondentów deklaruje, że w ich domach zachowuje się zwyczaj odwiedzania Grobu Pańskiego w Wielki Piątek lub Sobotę (79 proc.), przystępuje do spowiedzi wielkanocnej (77 proc.), posypuje głowę popiołem w Środę Popielcową (75 proc.), maluje pisanki (75 proc.), bierze udział w rekolekcjach wielkopostnych (70 proc.), rezurekcji (69 proc.) oraz obchodach Triduum Paschalnego (68 proc.).

Mniej więcej dwie trzecie (67 proc.) twierdzi, że w ich rodzinach kultywuje się zwyczaj wysyłania kartek świątecznych, a trzy piąte, że obdarowuje się dzieci upominkami (62 proc.) i uczestniczy w nabożeństwach Drogi Krzyżowej lub Gorzkich Żalów (60 proc.).

Autorzy badania podkreślają, że od 14 lat, czyli od czasu kiedy CBOS pyta o tradycje związane z Wielkim Postem i świętami wielkanocnymi, nie odnotowano znaczących zmian w sposobie ich obchodzenia. - Jedynie zwyczaj wysyłania kartek świątecznych zdecydowanie słabnie. Jeszcze pod koniec lat dziewięćdziesiątych był on niemal powszechny, obecnie tylko w dwóch na trzy rodziny został zachowany – wyjaśnia w komentarzu do badania Katarzyna Kowalczuk z CBOS.

Dla 80 proc. Polaków Wielki Post to czas szczególny. Tylu z nas unika wówczas zabawy, 74 proc. przystępuje do spowiedzi, 64 proc. deklaruje post, a ponad połowa stara się uczestniczyć w Drodze Krzyżowej i zmienić coś w swoim życiu na lepsze – wynika z przeprowadzonego w marcu badania CBOS.

Autorzy badania postawili pytanie, czy najważniejsze zalecenia Kościoła w okresie Wielkiego Postu - takie jak post, jałmużna i modlitwa – w świecie postępującej sekularyzacji i zawrotnego tempa życia wciąż wywołują żywy oddźwięk oraz czy praktyki religijne są równie trwałe co tradycje świeckie.

Okazuje się, że dla większości respondentów badania, Wielki Post to czas szczególny. Aż 80 proc. Polaków unika w tym okresie hucznych zabaw, 74 proc. stara się przystąpić do spowiedzi, 66 proc. planuje uczestniczyć w wielkopostnych rekolekcjach, 64 proc. przykłada większą wagę do przestrzegania postu.

Ponad połowa dorosłych (59 proc.) stara się uczestniczyć w nabożeństwach Drogi Krzyżowej lub Gorzkich Żalów oraz zmienić coś w swoim życiu na lepsze (57 proc.). Prawie połowa Polaków (49 proc.) w czasie Wielkiego Postu na ogół bardziej wspiera potrzebujących oraz więcej się modli (46 proc.).

CBOS porównał tegoroczne deklaracje Polaków z ich postanowieniami z roku 2003. Stosunek do wielkopostnych praktyk związanych z przestrzeganiem nakazów i zakazów kościelnych zmienił się w niewielkim stopniu. Wzrosła liczba osób deklarujących uczestnictwo w Drodze Krzyżowej i Gorzkich Żalach (z 53 do 59 proc.), natomiast mniej stawia sobie za cel, by więcej się modlić (z 51 do 56 proc.).

Równocześnie więcej badanych deklaruje gotowość podejmowania bardziej refleksyjnych praktyk – by zmienić coś w swoim życiu na lepsze (z 50 do 57 proc.) i bardziej wspomagać potrzebujących (z 41 do 49 proc.).

CBOS zauważa, że przestrzeganie praktyk wielkopostnych jest przede wszystkim uzależnione od religijności badanych – im częściej biorą oni udział w mszach i nabożeństwach, tym bardziej angażują się w praktyki związane z tym okresem.Z badania wynika, że nawet osoby deklarujące sporadyczne uczestnictwo w mszach (kilka razy w roku) w okresie Wielkiego Postu unikają rozrywek (66 proc.), a niemal połowa twierdzi, że bardziej przestrzega postu i stara się przystąpić do spowiedzi (po 44 proc.).

Nawet wśród respondentów, którzy w ogóle nie uczestniczą w praktykach religijnych co trzeci unika hucznych zabaw, a co piąty stara się zmienić coś w swoim życiu na lepsze. Pozostałe praktyki, szczególnie te związane z uczestniczeniem w obrzędach religijnych, takich jak rekolekcje, nabożeństwa czy spowiedź, są przez osoby niepraktykujące tylko sporadycznie zachowywane.

Osoby między 35. a 44. rokiem życia oraz mające więcej niż 65 lat nieco częściej niż pozostali przystępują do spowiedzi oraz uczestniczą w rekolekcjach, najstarsi zdecydowanie częściej twierdzą, że w tym okresie starają się więcej modlić. Ponadto badani powyżej 35. roku życia częściej uczestniczą w nabożeństwach Drogi Krzyżowej i Gorzkich Żalów oraz wspomagają potrzebujących. Osoby powyżej 25. roku życia częściej niż najmłodsi unikają zabaw, a mające więcej niż 55 lat częściej starają się przestrzegać postu.

Ważnym czynnikiem udziału w praktykach wielkopostnych jest także płeć. Kobiety zdecydowanie częściej niż mężczyźni deklarują, że w tym okresie starają się przestrzegać wszystkich praktyk, o które zapytał CBOS.

Badanie CBOS przeprowadzono w dniach 8-14 marca na 1015-osobowej próbie losowej dorosłych Polaków.