Polityk nie może kierować się własnym interesem

Podobnie jak kard. Dziwisz, prezydent Komorowski podkreślał, że w dłuższej perspektywie liczy się polityka oparta na wartościach, budowana na trwalszych fundamentach niż doraźne, taktyczne interesy. Jego zdaniem podstawą działalności człowieka powinno być rozumne korzystanie z wolności.

Z kolei prezydent Niemiec Christian Wulff mówił, że polityka potrzebuje postaw, które wynikają z czegoś, co nie jest poddane dyskusji, a takiego wsparcia udziela wiara i religia. Wulff wspomniał także o poczuciu wstydu, jaki musi towarzyszyć niemieckiej głowie państwa odwiedzającej Kraków, który zgodnie z wizją hitlerowców miał zostać zniszczony jako historyczne i intelektualne centrum Polski. "Nie możemy zapominać, jak straszliwe może być działanie polityczne poddane błędnej wierze" – mówił prezydent Niemiec.

Zaapelował, aby zwłaszcza obywatele zjednoczonej i demokratycznej Europy byli zaszczepieni na wszelki prymat przekonań, które dzielą ludzi na "my" i "oni" pod względem kultury, religii czy narodowości. Prezydent powiedział, że podczas odbywającej się w tym miesiącu wizyty papieża Benedykta XVI w Berlinie wspomni o wkładzie polskich katolików we wspólną Europę. "Niezachwiana wiara papieża Jana Pawła II była początkiem końca reżimu totalitarnego w Europie" – mówił.

Natomiast abp Celestino Migliore wyjaśnił, że zadaniem współczesnej polityki jest pozbycie się uprzedzeń w stosunku do kwestii wiary po to, by umiała zrozumieć, że pytania o sens ludzkiego życia nie są sferą, która przeszła do historii. „Polityka nie może bać się wiary, ale znać jej miejsce w sferze publicznej” – zwrócił uwagę abp Migliore. I przyznał, że w obecnych trudnych czasach związanych z kryzysem gospodarczym, miliony obywateli z niepokojem myślą o systemach zdrowotnych, emerytalnych, a młodzi ludzie o swojej przyszłości. „Pilnym zadaniem jest rola Kościoła w procesie integracji europejskiej, ponieważ zarówno kategorie dobra wspólnego i integracji europejskiej muszą uwzględnić wymiar etyczny” – mówił arcybiskup.

Nuncjusz apostolski podkreślił, że zadaniem współczesnej polityki jest pozbycie się uprzedzeń w stosunku do kwestii wiary, po to, by polityka umiała zrozumieć, że pytania o sens ludzkiego życia nie są sferą, która przeszła do historii.

Podczas konferencji podjęto dyskusję na temat miejsca etyki w polityce. „Właściwym rozwiązaniem dualizmu pomiędzy etyką a polityką jest zdolność traktowania człowieka jako osoby ludzkiej, gdyż tylko etyczne podejście umożliwia pokonanie relatywizmu w władzy” – przekonywał Joaquin Navarro–Valls, były rzecznik prasowy Stolicy Apostolskiej. Jego zdaniem rozdźwięk pomiędzy etyką i polityką ma swoje korzenie w starożytności, ale jest charakterystyczny także dla procesu globalizacji. „Dziś bardzo często uważa się, że polityka to jedynie sprawowanie rządów, które polega na zysku, oszukiwaniu słabszych” – mówił.

Jego zdaniem podział etyka – polityka bierze się z podejścia relatywistycznego, według którego dobro jest wyłącznie domeną silnego i nie istnieją wartości samych w sobie. Były rzecznik Stolicy Apostolskiej podkreślił, że z takiego podejścia zdawał sobie sprawę bł. Jan Paweł II i uważał, że to dramat nowoczesnych ideologii, a negacja Boga pozbawia człowieka jego fundamentów.

Navarro-Valls wskazał ponadto cztery, najważniejsze według niego, cechy w polityce: mądrość, sprawiedliwość, męstwo, panowanie nad sobą. Jego zdaniem polityka nie jest w stanie istnieć bez tych cnót. Związek pomiędzy etyką i polityką musi stać się namacalnym znakiem przeciw relatywizmowi, który „stał się w dużej mierze nie do zniesienia” – podkreślił b. rzecznik Stolicy Apostolskiej.

John Dalli, komisarz UE ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów wskazywał z kolei, że polityka to powołanie i służba. Pięć najważniejszych jego zdaniem zasad etycznych, które muszą być obecne w polityce to: przejrzystość, polegająca na tym, że najważniejsze decyzje są konsultowane z obywatelami, solidarność, prywatność, godność i bezpieczeństwo.

Podczas dyskusji ks. Kazimierz Sowa, dyrektor kanału „religia.tv”, zapytał Christine Lieberknecht, premier Turyngii, która niegdyś była pastorem, jak jej doświadczenia wpłynęły na działalność polityczną. Odparła, że oba zaangażowania były służbami w miłości, ponieważ jako chrześcijanin jest osobą wolną, która służy bliźnim.

Z kolei Navarro-Vallsa dyrektor religia.tv zapytał o to, w jakiej mierze mądrość powinna prowadzić do kompromisów, na które politycy są skazani. B. rzecznik Stolicy Apostolskiej podkreślił, że zawsze jest zaskoczony działaniami polityków przed wyborami. Odkładają oni wówczas ważne decyzje, które mają wpływ na miliony ludzi. „Czy taki polityk jest etyczny?” – pytał Navarro-Valls dodając, że „polityka powinna być sztuką tego, co wydaje się niemożliwe i bronić publicznej prawdy”.

László Szászfalvi, sekretarz stanu ds. Kościołów, mniejszości i kontaktów społecznych w Ministerstwie Sprawiedliwości i Administracji Publicznej Republiki Węgierskiej wyjaśniał jak zmiana konstytucji węgierskiej, która podkreśla rolę życia i rodziny, została przyjęta na arenie europejskiej. Węgierski polityk przyznał, że rząd spotkał się z ogromną krytyką, ale podkreślił, że decyzje o zmianie nie były efektem kompromisów, lecz pochodziły z głębi sumienia. „Obecny kryzys Europy nie jest tylko kryzysem gospodarczym, ale także duchowym, dlatego też należy szukać trwałych punktów i na nich budować nową Europę” – wyjaśniał Szászfalvi.