Bazylika św. Piotra ma być neutralna klimatycznie

Ekologiczny zwrot w sercu Kościoła

„Projekt ma na celu uczynienie z Bazyliki św. Piotra (…) ‘domu neutralnego klimatycznie’, który wszystkich przyjmuje i każdemu pomaga wzrastać w człowieczeństwie” - powiedział kard. Mauro Gambetti, przewodniczący Fabryki św. Piotra, watykańskiego urzędu odpowiedzialnego za utrzymanie Bazyliki. Inicjatywa, rozpoczęta w 2022 roku, obejmuje nie tylko samą bazylikę, ale także pobliskie budynki: Pałac Kanonicki, Dom Świętej Marty i Pracownię Mozaik.

Kardynał Gambetti zauważył, że choć w świecie pełnym kryzysów ekologia może wydawać się tematem „niemodnym”, to w rzeczywistości „zmiany klimatu i zrównoważony rozwój stały się trwałą częścią programów edukacyjnych, politycznych i przemysłowych krajów zachodnich”.

Jeden świat – jedno zdrowie

Koordynator Komitetu Naukowego projektu, prof. Walter Ganapini, podkreślił, że celem jest osiągnięcie neutralności emisyjnej. W tym kontekście zwrócił uwagę na przesłanie encykliki „Laudato si’” a także na Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ i Europejskiego Zielonego Ładu. „Nie możemy być zdrowi w chorym świecie” - przypomniał słowa Papieża Franciszka. Projekt wykorzystuje model „One Health”, traktujący zdrowie ludzi, zwierząt i środowiska jako system współzależny.

Poprawić jakość powietrza, ochronić dziedzictwo 

W 2023 roku włoska agencja ENEA przeprowadziła ocenę potrzeb Bazyliki. Priorytetem stała się poprawa jakości powietrza. Codziennie do świątyni wchodzi średnio 45 tys. osób, a w czasie świąt liczba ta sięga nawet 90 tys. Podczas liturgii używa się kadzidła, ale jak zapewniają eksperci, duża przestrzeń i dobra wentylacja sprzyjają rozpraszaniu zanieczyszczeń.

Dzięki systemowi zainstalowanemu w siedmiu punktach bazyliki monitorowane są m.in. poziomy pyłów zawieszonych (PM), lotnych związków organicznych (TVOC), dwutlenku węgla i parametry mikroklimatyczne.

„To przestrzenie delikatne, porównywalne do organów żywego ciała” — powiedział prof. Niccolò Aste z Politechniki Mediolańskiej, wskazując na ostrożność w doborze proekologicznych rozwiązań. 

W Bazylice św. Piotra skupiono się na usprawnieniu naturalnej wentylacji oraz modernizacji oświetlenia naw bocznych, gdzie zastosowano energooszczędne oprawy LED. W Pracowni Mozaik i Pałacu Kanonickim projekt obejmie również systemy ogrzewania, chłodzenia i osuszania powietrza, zaprojektowane indywidualnie do charakterystyki tych przestrzeni.

Dzięki tym precyzyjnym działaniom możliwe będzie znaczące ograniczenie emisji oraz poprawa warunków zarówno dla zwiedzających, jak i dla ochrony dziedzictwa kulturowego.

Watykan jako wzór dla świata

Inicjatywa dotycząca Bazyliki św. Piotra wpisuje się w szersze działania Stolicy Apostolskiej, takie jak program „Konwersja Ekologiczna 2030” czy projekt Borgo Laudato si’ w Castel Gandolfo — laboratorium ekologii integralnej i zrównoważonej gospodarki zasobami.