Tak uważa prawosławny biskup z Patriachatu Aleksandryjskiego, biskup Bukoby i Tanzanii Zachodniej Chryzostom.
Wiele Kościołów lokalnych Patriarchatu Aleksandryjskiego ucierpiało wskutek wdarcia się Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (RKP) do naszej jurysdykcji [w Afryce], ale w Rwandzie, gdzie prawosławie jest jeszcze bardzo młode, sytuacja jest rozpaczliwa, podczas gdy w większych państwach afrykańskich następstwa tego nie są tak widoczne. W ten sposób położenie misji prawosławnej w tym niewielkim kraju środkowoafrykańskim określił biskup Bukoby i Tanzanii Zachodniej Chryzostom (Maidonis) – tymczasowy zarządca utworzonej w lutym br. eparchii (diecezji) Rwandy.
Przypomniał, że misja ta rozpoczęła tam działalność w 2012 dzięki staraniom ówczesnego biskupa Burundi i Rwandy Innocentego, który mimo podeszłego wieku podjął wielkie wysiłki, aby zakorzenić prawosławie w tym niespokojnym państwie.
"W ostatnich latach przyciągnął on wielu promotorów misji kościelnej z Grecji, jak również duchownych i świeckich z Rumunii oraz z sąsiedniego Konga [Kinszasy]" – powiedział bp Chryzostom. Wskazał, że np. rumuńska organizacja "Chrystus w Afryce" pomagała misji dzięki swym ochotnikom i finansowo. Z Rumunii przybyli do Rwandy księża, którzy tam się osiedlili, budowali świątynie i rozwijali działalność misyjną, poza tym stopniowo byli wyświęcani miejscowi kapłani i prawosławie stało się znane w tym kraju.
"W ten sposób ten młody Kościół próbował przetrwać do czasu, gdy nie zalał nas dziki strumień «ruskiego świata» [pod koniec grudnia 2022 - KAI] i nie zamienił go w ruiny. Spośród miejscowych dziesięciu księży i trzech diakonów sześciu kapłanów i jeden diakon zostali przemocą odcięci od swego Kościoła, a ich sumienia kupiono za większe pieniądze. Pozostali czterej księża i dwóch diakonów, a chrześcijanie [prawosławni] rozproszyli się" – tłumaczył 68-letni hierarcha, urodzony na greckiej wyspie Leswos. Dodał, że prawosławie znacznie osłabło oraz straciło zaufanie władz i społeczeństwa rwandyjskiego, a stary, schorowany biskup rozpaczał nad ruinami swego dzieła.
W tej sytuacji w lutym br. patriarcha aleksandryjski Teodor II podniósł Rwandę do rangi samodzielnej eparchii (diecezji) i wysłał swego przedstawiciela z sąsiedniej eparchii Bukoby, aby spróbował odrodzić ten Kościół. "Takie są wyniki waśni i wojen bratobójczych, które niestety zna nasza Matka, czyli święty Kościół prawosławny, którego Ciało pokrywają ranami jego bezmyślni wierni!" – tłumaczył bp Chryzostom. Wyraził nadzieję, iż ta pozostała "mała trzódka" stanie się "zaczynem" zjednoczenia tego narodu i tej ziemi "z jednym, świętym, soborowym i apostolskim Kościołem Chrystusowym", dodając, że wierzy w to, że "Ukrzyżowany i Zmartwychwstały Pan wskrzesi swój święty Kościół prawosławny z grobu rozdarcia, wskrzesi też Kościół w Rwandzie i odegna nieszczęścia od Afryki".
Biskup Bukoby Chryzostom (Maidonis) urodził się w 1956 w mieście Plomari na greckiej wyspie Leswos. Po nauce szkolnej w swych stronach rodzinnych kształcił się m.in. na wydziale teologicznym Uniwersytetu Ateńskiego (1977-81). Następnie rozpoczął nowicjat pod kierunkiem hieromnicha Spirydiona w klasztorze na Świętej Górze Atos i tam został postrzyżony na mnicha. 10 sierpnia 1982 przyjął święcenia diakonatu, a 27 lutego 1983 – święcenia kapłańskie (hieromnisze). Ponad 40 lat posługiwał jako kaznodzieja, z tego 30 lat był głównym sekretarzem metropolii Ierissos, gdzie zasłynął z bogatej działalności kaznodziejskiej, duchowej i katechetycznej oraz z pracy z młodzieżą. Na terenie tej eparchii założył m.in. dom starców, klasztor żeński, Stowarzyszenie Młodzieży Prawosławnej a także Związek Rodziców, którzy stracili dzieci w wypadkach drogowych oraz organizował obozy młodzieżowe. Jest współautorem 25 książek, jak również wygłosił setki audycji radiowych.
Ale najbardziej jest znany ze swych działań "antyheretyckich" jako były członek Komitetu Świętego Synodu Kościoła Grecji ds. Herezji, to znaczy był i jest zaangażowany w zwalczanie "sekt", czyli w praktyce różnych nieprawosławnych ruchów i wyznań, głównie o charakterze protestanckim. W latach 1991-93 posługiwał w Kościele prawosławnym Albanii jako profesor w seminarium duchownym w Durrësie i wikariusz w eparchii Gjirokaster, potem także w Patriarchacie Konstantynopolskim w Turcji i w Nowej Zelandii. Jako misjonarz odwiedził wiele krajów, m.in. Bułgarię, Serbię, Mołdawię, Cypr oraz Wielką Brytanię. W latach 2009-20 nauczał w Akademii Teologicznej Patriarchatu Aleksandryjskiego w Kinszasie. 12 stycznia 2022 został biskupem Bukoby w Tanzanii, a sakry udzielił mu 20 lutego tegoż roku w Aleksandrii patriarcha Teodor II.
Nie było ono związane z zastąpieniem wcześniejszych świąt pogańskich, jak często się powtarza.
"Pośród zdziwienia ubogich i śpiewu aniołów niebo otwiera się na ziemi".
Świąteczne oświetlenie, muzyka i choinka zostały po raz kolejny odwołane przez wojnę.
Boże Narodzenie jest również okazją do ponownego uświadomienia sobie „cudu ludzkiej wolności”.
Franciszek zrezygnował z publikacji adhortacji posynodalnej.